كمیسون مشترك برجام جمعه(7تیر) در اقدامی غیر منتظره از راهاندازی اینستكس پرده برداشت و طی یك بیانیه 9 بندی به كار خود خاتمه داد، اما آیا اینستكس می تواند برجام را نجات دهد و یا سناریوی جدید اروپایی ها برای وقت تلف كردن است؟
اخبار سیاسی- اینستكس واژه ای است كه در ماههای اخیر بارها از سوی مقامات مختلف كشور و اروپایی ها بیان شده و در واقع راه اندازی سازوكاری برای ایمن سازی تجارت میان ایران و اروپاست.
به گزارش افكارنیوز، پس از اینكه آمریكا از برجام خارج شد، اروپایی ها وعده دادند كه كانال ویژه مالی( SPV ) را راه اندازی كنند و حالا بعد از گذشت بیش از یك سال و وعده های پی در پی از سوی مقامات اتحادیه اروپا و كشورهای اروپایی اینستكس به شكل نصف و نیمه ای از جمعه اجرا شده است.
متاسفانه اما این اجرای نصف و نیمه برخی سیاسیون لیبرال را در كشور خشنود ساخته و بار دیگر بر طبل دستاوردی بزرگ می كوبند، اما آنچه از شواهد مشخص است اینكه این اقدام اروپایی ها زمانی انجام شده كه ایران ضرب الاجلی را مشخص كرد .
اروپایی ها كه دیدند ایران بدون هیچ نوع كوتاه آمدنی هر نوع تجاوزی را به خاك های كشور با پاسخی شدید می دهند و پهباد میلیون دلاری آمریكا را به راحتی مورد هدف قرار داده اند به قدرت نظامی ایران واقف شدند.
آشفتگی ترامپ در مقابل ایران
از سوی دیگر لحن ترامپ نیز در مقابل ایران نشان می دهد وی در وضعیت آشفتگی به سر می برد و پس از ماجرای پهباد، اروپایی هایی مانند فرانسه و انگلیس مقامات خود را به ایران فرستادند و در اقدامی غیر منتظره جمعه از راه اندازی و اجرایی شدند اینستكس خبر دادند.
تغییر رفتار اروپا نشان می دهد هر زمان ایران در مقابل دشمن قدمی از مواضعش كوتاه نیامده آنها مجبور به تغییر رفتار خود شده اند.
مهمترین ایراد اینستكس
مجید شاكری، كارشناس اقتصادی درباره مهمترین ایراد ساختار اینستكس گفت: ساختار اینستكس در چهارچوب تحریم آمریكاست و این یك اشكال بزرگ است.
شاكری ضمن تأكید براینكه اینستكس عملاً محدود به غذا و دارو است، تصریح كرد: این طور نیست كه بگوییم در آینده حوزه سرویس دهی اینستكس گسترش پیدا می كند.
وی با اشاره به اینكه اینستكس ساختار بسیار ضعیفی دارد و اصلاً جذاب نیست، افزود: از نظر فنی و اقتصادی ساختار اینستكس خیلی ضعیف است و همراستا با تحریمهای آمریكاست. درحالی كه اروپا می تواند راههای متعدد دیگری برای ادامه برجام انتخاب كند.
این كارشناس اقتصادی با بیان اینكه راه های دیگری برای اروپا وجود دارد كه هزینه تحریم پذیری بالایی برای امریكا دارد، گفت: اروپا می تواند گزینه همكاری با شركتهای دولتی و ملی را برای ایران بكار گیرد.
شاكری استفاده از فضای ویژه چین توسط اروپا را راهكار دیگری به جای اینستكس عنوان كرد و افزود: اروپا می خواهد بدون خیس شدن شنا كند.
اینستكس برای مكیدن و بیرون كشیدن بخشی از بنیه مالی ایران است
هادی محمدی، كارشناس مسائل سیاسی نیز با اشاره به موضوع اینستكس در بخشی از یادداشت خود هشدار داد كه : این سامانه مالی كه در نشست وین، شروع به كار آن را اعلام كردند، حتی چیزی كمتر از فرمول نفت در مقابل غذا و دارو است؛ چرا كه اروپا خرید نفت از ایران را ممنوع كرده و فقط برای مكیدن و بیرون كشیدن بخشی از بنیه مالی ایران است كه از منابع دیگر حاصل شده است. این درحالی است كه مفاد برجام با همه كاستیهای محتوایی آن كه مذاكرهكننده ایرانی آن را نادیده گرفته و شرایط امروز را بهوجود آورده، طرفهای غربی را مسئول تسهیل مناسبات بانكی و تجاری با ایران میداند كه باید خسارتهای تجاری و مالی ایران در سالهای گذشته و خسارتهای ناشی از تحریمهای ترامپ را بدان افزود و اروپا كه شریك دزد در قافله برجام بوده، مسئول پاسخگویی به آن است. حال اگر این حجم از تعهدات را با آبنبات مسموم و كوچك اینستكس، بخواهند جایگزین كنند تا ایران از اقدامات خود در روزهای آینده جلوگیری كند، یكبار دیگر كلاه گشادی را خودمان بر سرگذاشتهایم.
شورای امنیت ملی كشورمان مطالبه نفتی، بانكی و تجاری و نه در حجم و اندازه اینستكس، بلكه در اندازه و قوارهای كه برجام تأكید كرده را باید ملاك ارزیابی رفتار عمل اروپا قرار دهد و با استمرار در گامهای جدید تا زمانی كه نتایج عملی و نه وعدههای فریبكارانه روشن شود، مسیر سیاستهای تعدیل تعهدات ایران در برجام ادامه یابد؛ چرا كه همین اندازه عقبنشینی اروپاییها هم به بركت مقاومت و تقابل به دست آمده، در كمین اقدامات تنبیهی ترامپ است و هیچ تضمینی برای كانال پیشنهادی اروپا وجود ندارد، كه كمترین تأثیری روی حوزههای تحریمی و جبران خسارت و فشارهای امریكا به ایران ندارد.
به نظر می رسد اروپایی ها در اینستكس با دادن آبنبات چوبی سعی دارند ایران را متقاعد كنند كه بر تعهدات برجامی خود باقی بماند. اما باید هشیار بود كه اگر اروپایی ها می خواهند حسن نیت خود را نشان دهند باید همه تعهدات برجامی از سوی طرف های مقابل اجرا شود، موضوعی كه هنوز پس از برجام هنوز اتفاق نیفتاده و فقط ایران بر تعهدات برجامی خود باقی مانده است.