در حالی كه وزیر امور خارجه كشورمان منفعت طلبی آمریكا را در مواجهه با ویروس كرونا محكوم كرد هیچ كدام از ایرانی‌ها این سوال را از خودشان نكردند كه ما ایرانی‌ها چقدر از این ویروس منفعت طلبی كرده‌ایم.
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در دو پیام توییتری نوشت: «فرزندان آدم برادر یكدیگر هستند، برادر یعنی این كه خواهر و برادرند. در ابتدای آفرینش، یك عضو از بدن آلوده شد و تمام بدن آلوده شد.»
این برادری كه آقای ظریف از آن حرف می‌زنند در كشور خودمان كجاست؟ وقتی برای خرید ماسك و لوازم بهداشتی به داروخانه می‌روید و یا حتی برای خرید سیر و زنجبیل به مغازه می‌روید جز منفعت طلبی چیزی دیگری نمی‌بینید.
فقط كافی است این شرایط را با زمان جنگ ایران و عراق مقایسه كرد و این سوال را مطرح كرد كه در طی این سالها چه بر سر اخلاق و جامعه ما آمده كه نفع جمعی به نفع فردی فروخته شد.
دكتر عالیه شكربیگی معتقد است كه مردم ایران در طول 24 ساعت و به صورت میانگین تنها 5 ثانیه از زندگی خود را به فعالیت‌های داوطلبانه، فرهنگی و آموزشی اختصاص می‌دهند. این آماری است كه به تازگی مركز آمار منتشر كرده است. با نگاهی به این آمار می‌شود، نتیجه گرفت كه ارزش‌های عام‌گرایانه و جمعی در میان مردم ایران درصد پایینی از مقبولیت دارد. ارزش‌های خاص‌گرایانه یا فردگرایانه بیشتر مورد توجه مردم ایران است. این نگاه منفعت طلب شخصی، از جامعه مدنی ضعیفی می‌آید كه جامعه ایرانی این روزها دچارش شده است. در واقع ما زمانی می‌توانیم توقع داشته باشیم كه ارزش‌های مدنی و گرایش به فعالیت داوطلبانه در افراد یك جامعه مورد اقبال قرار بگیرد كه جامعه مدنی قوی باشد.
اگر به تجربه‌ی زیستن در زندگی سنتی و بومی ایرانیان برگردیم فرهنگ بومی ایرانیان همانند دیگر فرهنگ‌های آسیایی سرشار از جمع‌گرایی، همكاری و همیاری است اما اینكه مدرنیته چه بر سر نگاه جمع‌گرایی ما آورده جای سوال است.
مشاور امور بین‌الملل وزیر ارشاد در مورد اینكه چگونه می‌شود روحیه منفعت طلبی افراد را تعدیل كرد و جامعهای متوازن در پیگیری منافع فردی و جمعی داشته باشیم گفته: تربیت صحیح در این وضعیت مؤثر است. اكنون در خانواده های ما به بچهها میگویند زرنگ باشید یعنی به فكر خود باشید این زرنگی در نادیده گرفتن حقوق جمعی هم رخ میدهد. ولی تربیت ذوقی و فكری و روحی و دینی اجازه پایمال كردن حق‌الناس را نمیدهد.
می‌شود گفت كرونا تلنگری به جامعه ایرانی است كه روش تربیتی و اخلاقی خود را بازنگری كند و به این بیندیشد كه با ادعای هزار خصیصه مثبت ما ایرانی‌ها آیا در واقعیت هم این ادعا را ثابت می‌كنیم یا خبر؟
