به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران، آسیب های اجتماعی به عنوان موضوعی مهم كه می‌تواند موجب اختلال در رشد ابعاد مختلف اجتماع شود، باید شناسایی شده و راهكارهایی برای آن پیدا كرد. بحران‌های هویتی نسل دهه 80 و 90 كشور و نقش خانواده در كاهش این بحران موضوع برنامه گفتاورد 31 مردادماه بود. دكتر اعظم آهنگر سله بنی رئیس اداره مطالعات فرهنگی دانشگاه تهران و مصطفی راستینه رئیس بنیاد پیشگیری از آسیب های اجتماعی دو مهمان برنامه گفتاورد روز 31 مرداد بودند.

دكتر اعظم آهنگر سله بنی از دغدغه خود درباره دو نسل مذكور گفت: این دغدغه بسیار به جا است. چون ما می بینیم بین این دو دهه و دهه 70 شكاف نسلی بین والدین و فرزندان است و انقدر دسترسی به اطلاعات بین این سه نسل زیاد است كه ضمن كسب مهارت‌های زیاد در استفاده از ابزارهای الكترونیكی و فضای مجازی در این دو نسل، تغییر ماهیتی و هویتی هم به طور كامل مشاهده می شود. ما در دو نسل 70 و 80 تغییر و كاهش التزام به هویت ملی را مشاهده می‌كردیم به طوریكه آنها علاقمند بودند همه جای دنیا را وطن خود بدانند و جهان وطنی بودند و خود را مقید به محدوده جغرافیایی خاصی نمیدانستند. اما در دهه متولدین دهه 90 تغییرات از سطح كلان وطن و خانواده به هویت شخصی تغییر كرده و حتی هویت جنس هم زیر سوال می‌برد و فرا جنسیتی رفتار می كند و حتی لباس می پوشد . این امر در پذیرش نقش والدگری در آینده هم تاثیر گذار است و آنها كم كم این نقش‌ها را كنار می گذارند.

دكتر راستینه در ادامه این گفت و گو درباره آسیب‌های اجتماهی دهه‌های 80 و 90 گفت: آسیب های اجتماعی از ابعاد مختلف قابل بررسی است. نگاه خانم دكتر بسیار درست است. نوجوانی بین 11 تا 20 سالگی است و در این دوره بچه ها به دنبال رشد اجتماعی و هویت یابی هستند. در این دوره باید در حوزه های مختلف تربیتی، ذهنی و روانی و پرورشی و ... كار شود.

وی افزود: این آسیب‌ها در بین این بچه ها وجود دارد. تفاوت نگرشی و ظاهری آنها با ما حاصل كار ما در حوزه های فرهنگی و آموزشی و تربیتی است. آنها گناه ندارند بلكه این مشكل مستقیما به ضعف ما و نظام آموزشی كشور باز می گردد. درست است كه خانواده ستون محكم نظام است اما حتی پس از سال 90 دستگاه ها چه كاری برای فرزندان ما انجام داده اند. قانون خانواده در سال 1400 مصوب شد. اما چه كاری صورت گرفته است؟ پیش از این هم قوانینی تصویب شد اما باز هم كاری انجام نشد. این نگاهی سیستمی است.

دكتر آهنگر در پاسخ به پرسش امیر دبیری مهر كارشناس مجری برنامه مبنی بر اینكه سنگرهایی كه باید نوجوانان ما را با معیارهای مشترك صیانت می‌كردند فروریخته است و فقط نهاد خانواده باقی مانده است. در حال حاضر خانواده ها چه نقشی باید ایفا كنند تا مبنای ایرانی و اسلامی این نسل‌ها تقویت شود و محرومیت‌های آتی را در پی نداشته باشد؟ گفت: یك برنامه مدوّن و مسئولیت پذیری خودانگیخته‌ای در جوامع توسعه یافته در رابطه با ایجاد هویت ملی و مسئولیت پذیری وجود دارد به همین جهت بسیاری از مسئولیت ها از خانواده ها سلب می‌شود به عنوان مثال فرزندی را از خانواده اصلی جدا می‌كنند چون خانواده صلاحیت نگهداری از او را ندارد.تربیت بچه برای نظامی سیاسی و اجتماعی انقدر اهمیت دارد كه بچه عائله حكومت است نه عائله خانواده.

وی با اشاره به اینكه در كشور ما از قدیم محور همیشه خانواده بوده نه دولت گفت: اهمیت خانواده در كشور ما موجب شده مسئولیت انسان قبل از تولد تا مرگ بر عهده خانواده باشد.در كشورهای توسعه یافته از 18 سالگی تمامی مسئولیت بر عهده خود فرد است و خانواده نقش زیادی ندارند.به همین جهت ابزارهای آموزشی مثل مدارس، شبكه های تلویزیونی و فضای مجازی و دانشگاه ها از الگویی پیروی می كنند كه پرورش یك شهروند مسئولیت پذیر در قبال خانواده را رواج دهند. در حالیكه این امر در كشور ما و بسیاری دیگر كشورها در طی تاریخ این مسئولیت بر عهده خانواده بوده است. اگرچه نهادهای اجتماعی غیر دولتی و فرهنگی مثل مساجد؛ حسینیه‌ها و مكتب‌خانه‌ها به صورت كدخدا منشی و ریش سپیدی كار می‌كردند و فرد را با هویت ملی و مسئولیت پذیر بار می‌آوردند.

دكتر آهنگر با تایید این نكته كه نقش بسیاری از نهادهای فرهنگی كم رنگ شده، دلیل این امر را تعدد مبادی اطلاع رسانی و آموزش عنوان كرد و گفت: نهادهای آموزشی در حال حاضر بیشتر در فضای مجازی است. كافی است بچه ای الگویی را فرای خانواده بپذیرد در اینجا اول خانواده باید خودش درست كرده و صادقانه رفتار كند و كم كم این مسئولیت ها را به بچه ها بدهد.والدین باید مهارت های خود در فضای مجازی را افزایش دهند. پدران و مادران در برابر كودكان این نسل دست و پا بسته اند.

دكتر راستینه در پاسخ به اظهارات دبیری مهر مبنی بر اینكه چرا دانش آموزان به نهادهای آموزشی نگاهی انتقاد آمیز دارند؟ گفت: ما درباره ایران صحبت می كنیم كه 7 هزار سال قدمت دارد ما درباره كشوری معمولی و ضعیف صحبت نمی‌كنیم. نقطه ضعف ما به نهادهای آموزشی ربط دارد. عاشورا برای سینه زدن و عزاداری نیست. عاشورا فلسفه عظیمی دارد. ما در بحث های خانواده و تربیتی باید به روز شویم نمی توانیم مثل دهه های گذشته زندگی كنیم .اینكه چگونه از این سیستم استفاده كنیم به دستگاه آموزشی باز می‌گردد. دستگاه‌های فرهنگ ساز ما كجا هستند؟ ما آموزش پیش از ازدواج و پس از ازدواج نداریم .چون خودمان هم آموزش ندیدیم و سواد این كار را نداریم به همین جهت فرزندان ما به فضای مجازی روی می آورند. سیستم در این امر مقصر است چون سیستم باید روند درست را شكل دهد. در این حوزه ها باید عمیق تر نگاه كنیم. همه این موضوعات به سیستم آموزشی و نظام فرهنگ ساز باز می گردد كه مقام معظم رهبری هم مدام دغدغه آن را دارند و بر آن تاكید دارند اما كاری انجام نمی‌شود.

وی افزود: كار به جایی رسیده؛ نهادهایی كار خود را به درستی انجام نداده اند و وقتی اتفاقی رخ می دهد مسئولان مردم را مقصر می دانند نه خودشان را. وقتی كسی آموزش ندیده چطور می‌تواند در امتحان قبول شود. برخورد نهادها هم علمی نیست و اثری بدتر دارد كاش كاری كارشناسی انجام شود.


شایان ذكر است، گفتاورد به همت گروه اخلاق و زندگی شهروندی رادیو تهران، تهیه كنندگی ساناز باقری و اجرای كارشناسی امیر دبیری مهر، روزهای زوج از ساعت 13:30 به مدت 30 دقیقه پخش می‌شود.

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
ما را در اینستاگرام و دیگر شبكه‌های اجتماعی با شناسه tehraan360@ پیدا و همراهی كنید.
همچنین علاقه‌مندان می توانند برنامه های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.

*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.