به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران، نقش افراد شناخته شده و نامدار در حوزه های هنری و ورزشی و ... تحت عنوان سلبریتی در جامعه و اینكه آیا این افراد صلاحیت مرجعیت اجتماعی دارند و یا اینكه نقش خود را به جامعه تحمیل می‌كنند؟ موضوع برنامه 30 مهر گفتاورد رادیو تهران بود كه با حضور دكتر اصغر مهاجری جامعه شناس و استاد دانشگاه و دكتر اعظم آهنگر سله‌بنی استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه علوم اجتماعی بر روی آنتن رفت.
دكتر اعظم آهنگر سله‌بنی استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه علوم اجتماعی در توضیح سلبریتی به عنوان یك طبقه یا قشری از جامعه گفت: سلبریتی از بن فعل سلبرِیت(celebrate) به معنای مورد تحسین ثنا گرفته شده و انسان هایی كه مورد تحسین دیگران هستند سلبریتی خوانده می شوند.

مهاجری: سلبریتی‌ها بر خلاف گروه‌های مرجع پایدار؛ موج‌آفرین هستند
دكتر اصغر مهاجری جامعه شناس در توضیح واژه سلبریتی از منظر حوزه جامعه شناختی افزود: نقطه عزیمت و حركت سلبریتی‌ها از سوی هواداران و طرفدارانشان است نه مریدانشان و نه خودشان. سلبریتی ها بر خلاف گروه های مرجع پایدار؛ موج‌آفرین بوده و به شدت به هیجانات و احساس‌ها نزدیك هستند لذا افرادی كه ناخوانده و نابلد به سلبریتی یورش می‌برند امكان دارد به وسیله موج‌هایی كه سلبریتی ایجاد می‌كند؛ غرق شوند.

مهاجری: رفتار سلبریتی و طرفداران او پر از هیجان و احساس است
وی افزود: ابداً نمی‌شود با سلبریتی‌ها از روی تعقل و تدبیر وارد شد چون هیجان در فرایند تعاملی هواداران و سلبریتی وجود دارد. جریانی كه در این بین به وجود می‌آید پر از احساسات و هیجانات احتمالا ناپایدار است. بنابراین از هرگونه نزدیكی و دوری نسبت به سلبریتی بدون نسخه جامعه شناسانه باید پرهیز شود.به ویژه زمان‌هایی كه تب و هیجانات و احساسات جامعه بیشتر است چون ممكن است رفتارها جنونی شده و تبعات منفی و سنگینی را برای جامعه به همراه داشته باشد. در این زمان سلبریتی و هواداران او مقصر نیستند بلكه كسانی مقصر هستند كه دست خود را به لانه زنبور برده و عصبانیت را ایجاد می‌كنند.

مهاجری: سلبریتی یك نقطه اشتراك بین یك جمع است
مهاجری تاكید كرد: مطالعات جامعه شناسی نشان داده زمانی كه ما به سلبریتی حمله كرده و نكات منفی او را مطرح می‌كنیم؛ موجب داغ شدن جریان می‌شویم. چون سلبریتی یك نقطه اشتراك بین یك جمع است.

آهنگر: سلبریتی‌ها ، تاثیرگذاری اجتماعی دارند اما فعالیت و قدرت‌های خاصی ندارند
در ادامه این گفت و گو دكتر آهنگر در پاسخ به اینكه سلبریتی پدیده ای جهانی است یا در برخی كشورها بروز می‌كند و سلبریتی‌ها در چه زمینه‌های اجتماعی شكل گرفته مورد توجه قرار می‌گیرند و تبدیل به مرجع اجتماعی می‌شوند؟ گفت: مرجعیت‌های اجتماعی از قبل وجود داشته اند و می‌توانستند مثل یك الهه باشند در واقع سیستم هواداری از گذشته هم بوده است. اینكه بعدها افرادی كه تاثیرگذاری اجتماعی دارند اما فعالیت و قدرت‌های خاصی ندارند از حدود 100 سال پیش و از هنرپیشه ها شروع شد. هنرپیشه ای كه هوادار جمع می‌كرد توانست به آدمهای دیگری كه قدرت سیاسی داشته اند طعنه بزند. نیاز درونی ما است كه به یك منبع بیرونی متصل باشیم و اینجاست كه سلبریتی جای منبع را می‌گیرد. او می‌گوید من انسان معمولی بوده ام كه امروز به این نقطه رسیده ام.

آهنگر: ریشه و تبار سلبریتی به لیبرالیسم باز می‌گردد
وی افزود: طرفداران سلبریتی ها درجات مختلف دارند و به سه گروه دنبال كننده، هوادار و مرید تقسیم می شوند. برخی سلبریتی‌ها به مرحله ای می‌رسند كه تبدیل به اعتیاد برای هوادارانشان می‌شوند و در تمامی زندگی هواداران خود جای دارند. ریشه و تبار سلبریتی به لیبرالیسم باز می گردد چون جامعه لیبرالیسم به سلبریتی ها نیاز داشته است.

مهاجری: سلبریتی‌ها به شدت مورد نیاز سبك زندگی جامعه امروزی هستند
دكتر مهاجری در ادامه با بیان اینكه قانون و قاعده عملكرد سلبریت ها دور- نزدیك است گفت: بر خلاف سایر گروه های مرجع كه دور- دور هستند عمل نمی كنند. نكته ظریف این است كه سلبریتی‌ها و گروه‌های مرجع مد نظر ما به شدت مورد نیاز سبك زندگی جامعه امروزی و برای قشرهای بالا و پایین یكی هستند و كار ویژه ای برای سلبریتی ها تعریف می‌شود.

مهاجری: رسانه ها سلبریتی‌ها را بزرگ كرده و روی آنها موج آفرینی می‌كنند
وی افزود: نكته مهمی كه باید مسئولان و سیاستگذاران فرهنگی به شدت باید به آن توجه كنند این است كه رسانه ها این سلبریتی‌ها را بزرگ كرده و روی آنها موج آفرینی می‌كنند. منظور از این رسانه ها، رسانه های كلاسیك رسمی و یك طرفه مثل رادیو و تلویزیون نیست بلكه منظور رسانه های تعاملی است كه مشاركت در آنها معنا می‌یابد. بنابراین مواجهه با سلبریتی‌ها باید بسیار هوشمندانه باشد. چیزی كه جای آن در سیاستگذاری فرهنگی ما خالی است.

مهاجری: مداحان، سلبریتی هایی از جنس دین نیستند
وی با بیان اینكه مداحان، سلبریتی هایی از جنس دین نیستند. مداحی در حوزه دینی قرار ندارد بلكه معرفت عرفانی و عشق و شهودی قرار می‌گیرد.مداحی هیجان و صدا به همراه دارد و بر رسانه سوار است و به سلبریتی ها خیلی نزدیك است. اما به تعبیر ادبیات برخی مسئولان ما به سبك زندگی دینی و اسلامی نزدیك می‌شود و سلبریتی‌های دیگر به زندگی مدرن مدنی پویا نزدیك می‌شوند.

آهنگر: اگر سلبریتی‌ها كاركرد نداشته باشند به طور خودكار از جامعه حذف می‌شوند
دكتر اعظم آهنگر سله‌بنی در ادامه این گفت و گو در پاسخ به اینكه سلبریتی‌ها چه كاركردی از نوع مثبت در جامعه دارند؟ گفت: سلبریتی ها كاركرد دارند و اگر نداشته باشند به طور خودكار از جامعه حذف می‌شوند. سلبریتی‌های دیگر دنیا بر بستر پلتفرم‌های تعاملی سوار هستند و پیروان خود را چنان به دنبال خود می‌كشند كه می‌توانند به راحتی به سبك زندگی آنها ورود كنند. طرفداران مرجعیت‌های دینی و سیاسی نمی‌توانند به راحتی وارد زندگی خصوصی آنها شوند اما سلبریتی‌ها برای ارضاء نیازهای پیروان خود این كار را می‌كنند به عنوان مثال لایو می‌گذارند تا پیروانشان وارد زندگی شخصی آنها شوند تا به هیجانی كه نیاز دارند برسند در حالیكه مرجعیت های قبلی این روال را نداشتند و برای جامعه جوان امروز ارضاء كننده نبود.

آهنگر: سلبریتی‌ها مبتنی بر سرمایه اجتماعی هستند و از بستر جامعه بالا ‌می‌آیند
آهنگر گفت: سلبریتی ها مبتنی بر سرمایه اجتماعی هستند از بستر جامعه بالا می‌آیند. از بین مردم دنبال كننده می گیرد. سلبریتی یك شبه خلق نمی شود . او دنیای ایده‌آل دنبال كننده خود را به نمایش گذاشته و سرمایه اجتماعی به دست می‌آورد كه حاصل آن به سرمایه اقتصادی می‌انجامد. این سلبریتی ها از ابزارهای مختلفی همچون هنر استفاده می‌كنند.

آهنگر: موج آفرینی سلبریتی‌ها همیشه پایدار نیست
وی در خصوص اینكه آیا سلبریتی ها كارویژه ای در حكمرانی دارند؟با یادی از جهان پهلوان تختی گفت: تختی یك سلبریتی ایده آل بود كه در مقابل حكومت ایستاد. ما در دولت های جمهوری اسلامی در دولت آقای روحانی سلبریتی ها برای انصراف از یارانه تلاش كردند اما موفق نبود. دنبال كننده باهوش جامعه ما به ویژه افرادی كه دوره جوانی و نوجوانی را پشت سرگذاشته اند علاوه بر دنبال كردن سلبریتی، واقعیت زندگی خود را از یاد نمی برند. تاثیر سلبریتی بر این افراد كمتر است. حتی درباره نه به خودروی داخلی كه موج اول آن موفق شد در نهایت این موج آفرینی پایدار نماند. چون مبتنی بر واقعیت زندگی افراد نیست ؛ پایدار هم نمی ماند.


مهاجری: سلبریتی‌ها به سرمایه فرهنگی مجهز هستند نه سرمایه اجتماعی!
دكتر اصغر مهاجری در پاسخ به اظهارات دبیری مهر كارشناس مجری گفتاورد اظهار داشت: كاركرد بر اساس نگاه یك جامعه شناس لزوما مثبت نیست بلكه بر اساس ارزش‌های جامعه تعریف می‌شود. كاركرد یك مفهوم نسبی است اما اینكه بر اساس مفاهیم بنیادی بوردیو ، سلبریتی ها مجهز به سرمایه اجتماعی نیستند آنها به سرمایه فرهنگی مجهز هستند. اگر این قابلیت را داشته باشند كه سرمایه فرهنگی را به سرمایه اجتماعی بدل كنند می‌توانند از سرمایه اجتماعی به ویژه سرمایه اجتماعی عمودی برخوردار شوند.

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
ما را در اینستاگرام و دیگر شبكه‌های اجتماعی با شناسه tehraan360@ پیدا و همراهی كنید.
همچنین علاقه‌مندان می توانند برنامه های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.

*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.