گفتاورد پنجشنبه و جمعه از ساعت 14:00 به مدت 45 دقیقه

نگاهی انتقادی به وضعیت پژوهش در ایران

25 آذرماه در تقویم ملی با عنوان روز پژوهش نامگذاری شده است. به همین مناسبت برنامه ی گفتاورد رادیو تهران با سردبیری و اجرای دكتر امیر دبیری مهر با دكتر امید جهانشاهی، پژوهشگر، به گفتگو پرداخت.

1401/10/03
|
09:34
|

به گزاش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران؛ دكتر جهانشاهی در پاسخ به پرسش امیر دبیری مهر سردبیر و كارشناس مجری گفتاورد مبنی بر اینكه چرا ادارات و سازمان ها به مسئله ی پژوهش توجه نمی‌كنند؟ و اینكه آیا در كشور ما پژوهش در جایگاه شایسته ای قرار دارد یا خیر؟ گفت: همیشه در روز پژوهش این گلایه مطرح می شود كه چرا مدیران سازمان های دولتی آن طور كه باید به پژوهش توجه نمی كنند و در مورد اهمیت پژوهش صحبت می شود. من البته این گلایه ها را درست می دانم بخشی از ماجرا هم بر می‌گردد به خود پژوهشگران و وضعیت پژوهش در حوزه علوم اجتماعی و انسانی.

جهانشاهی گفت: یكی از آفت‌هایی كه وجود داشته و باعث شده پژوهش مورد توجه و استفاده ی مدیران سازمان ها قرار نگیرد، غلبه ی رویكرد پوزیتیویستی در پژوهش‌های علوم اجتماعی بوده است. غلبه نگاه كمّی و عددی در مواجهه با مسائل انسانی و اجتماعی و فقدان تفسیر و تحلیل عمیق و واقعی، یكی از این دلایل است. تكیه مدام به پرسشنامه و تلاش برای اینكه با عدد به شناخت برسیم بدون توجه به تحلیل بافتار فرهنگی و ریشه ها و پیشینه تاریخی ممكن است توصیفی در سطح به دست بدهد اما فهم و شناخت ایجاد نمی كند. جهانشاهی گفت: یكی از ضعف هایی كه ما امروز داریم این است كه نظریه زده هستیم. نظریه را مقدس می شناسیم. نظریه ها را می‌خوانیم و آموزش می‌دهیم و در رساله‌ها و پایان‌نامه‌ها به طور مفصل توضیح می‌دهیم اما از نظریه برای تحلیل وضعیت و تحولات ارتباطی و اجتماعی نمی‌توانیم استفاده كنیم. خیلی از اساتید واقعاً به نظریه ها مسلط هستند اما نمی‌توانند برای تحولات جاری تحلیلی داشته باشند. آقای دكتر عباس كاظمی در كتاب سفر نظریه ها مباحث خوبی در این زمینه مطرح كرده اند.

ایشان در ادامه گفت: مثلاً ما وقتی در مورد اقتصاد حرف می‌زنیم، فكر می‌كنیم اقتصاد یعنی، فرمول های عرضه وتقاضا و نظریه های فلان و بهمان. اما اگر به تاریخ شكل‌گیری نظریه‌های اقتصادی در بستر جوامع مختلف نگاه نكنیم، نمی‌توانیم درك صحیحی از نظریه های اقتصادی داشته باشیم.

جهانشاهی به تك بعدی بودن پژوهشگران حوزه علوم اجتماعی و انسانی هم اشاره كرد و گفت: پژوهشگر علوم اجتماعی كسی است كه اگر جامعه شناسی كار می كند، حتما باید نگاهی به تاریخ و ارتباطات هم داشته باشد. پژوهشگر علوم اجتماعی و ارتباطی باید رمان هم بخواند و مهمتر از همه تاریخ بخواند. وقتی در مورد مشروطیت حرفی می زنیم می‌گویند مگر شما تاریخ خوانده اید؟ در حالی كه یك پژوهشگر باید در مورد تاریخ معاصر جامعه خودش خوب بخواند و تحلیل داشته باشد. پژوهشگر ارتباطات باید ادبیات و شعر بیگانه نباشد چون منبع نماد و نشانه هستند، چیزی كه او با آن كار دارد. آنچه باعث می‌شود پژوهش های ما روح نداشته باشد و مورد توجه قرار نگیرد این است كه پژوهشگر علوم اجتماعی و ارتباطی و انسانی ما كتاب خوان و اهل مطالعه نیست. مطالعات در زمینه های مختلف باعث بینش می‌شود. این بینش است كه باعث غنای تحلیل و تفسیر می شود.

ایشان گفت: یكی دیگر از دلایلی كه وقتی حوادثی در كشور اتفاق می افتد برخی اساتید كمتر قادرند تحلیلی ارائه بدهند، این است كه تك بعدی هستند. بینش و نگاه ندارند.

این پژوهشگر به عنوان آخرین نكته به وضعیت دانشگاه ها اشاره كرد و گفت: دانشگاه باید محل پژوهش باشد و دولت مسائل خود را به دانشگاه بدهد تا دانشگاه روی آنها تحقیق كند. یعنی ماهیت و ماموریت دانشگاه باید پژوهش باشد و در كنارش آموزش اما متاسفانه در كشور ما آموزش جدی تر از پژوهش است و این آفت بزرگی است.

جهانشاهی گفت: جامعه شناس می‌تواند با استفاده از تحلیل روندهای گذشته ای كه در جامعه وجود داشته وبا استفاده از تحلیل مسائل امروز جامعه، دید بدهد، افق بدهد وكمك كند به مدیران شركت های بزرگ كه برای آینده شان تصمیمات درست بگیرند. و خوشبختانه شاهد هستیم كه خیلی از سازمان های صنعتی و خصوصی در حال استخدام جامعه شناس هستند و این یك اتفاق خوب است.

ایشان در پایان این گفتگو گفت: شناخت تحولات اجتماعی و نسلی برای مدیران و مسئولان بسیار مهم هستند و این پژوهشگران علوم اجتماعی و متخصصان ارتباطات و مطالعات رسانه هستند كه می‌توانند كمك كنند تا پنجره های جدیدی و بینش و ادراك درستی برای مدیران و مسئولان گشوده شود و این بسیار ارزشمند است.

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
ما را در اینستاگرام و دیگر شبكه‌های اجتماعی با شناسه tehraan360@ پیدا و همراهی كنید.
همچنین علاقه‌مندان می توانند برنامه های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.

*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.

دسترسی سریع
گفتاورد