به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران؛ طرح مالیات بر عایدی سرمایه نه‌تنها در ایران مورد توجه قرار گرفته است، بلكه در جهان پیشینه‌ای بسیار قدیمی دارد و با نام CGT (Capital Gains Tax) نیز شناخته می‌شود. برنامه گفتاورد سه شنبه 2 آبان با موضوع مالیات بویژه مالیات بر سوداگری یا عایدی سرمایه و فرار از مالیات و تبعات آن؛ چرایی تصویب نشدن قانون مالیات بر عایدی سرمایه با حضور محسن ابراهیمی كارشناس ارشد امور مالیاتی و اشكان هراتی معاون پژوهشی مركز آموزش و پژوهش و برنامه‌ریزی سازمان امور مالیاتی كشور با اجرای كارشناسی فرشاد پرویزیان اقتصاددان و نایب رئیس انجمن اقتصاد ایران بر روی آنتن رادیو تهران رفت.

ابراهیمی/ كارشناس امور مالیاتی: قانون مالیات بر ارزش افزوده نباید بر سازمان امور مالیاتی متمركز باشد
ابراهیمی در توضیح مالیات بر سوداگری یا عایدی سرمایه و دلایل تصویب نشدن قانون دریافت مالیات بر عایدی سرمایه گفت: اصولا منابع مالیاتی جداگانه وجود دارد كه یكی از آنها عایدی سرمایه است. كشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه كه اصلاحات مالیاتی را انجام داده اند در شرایط عادی منابع مالیاتی را تعریف و نرخ گذاری می‌كنند و آثار آن هم با كمك سایر اركان دولت و اتحادیه‌ها و سایر مراجع تثبیت می‌شود. این كشورها در شرایط تورمی با نرخ های این منابع بازی می‌كنند تا از افزایش تورم جلوگیری كنند. متاسفانه ما بدون در نظر گرفتن زمان مناسب و با عجله اینكار را در كشور انجام داده ایم كه یكی از آنها مالیات بر خودروهای به اصطلاح لاكچری است كه البته همه ما می‌دانیم كه این خودروها لاكچری نیستند بلكه با افزایش تورم گران شده‌اند.
وی با تاكید بر اینكه این قانون در شرایط عادی به عنوان منبع مالیاتی منبع خوبی است گفت: این قانون موجب می‌شود افزایش عایدی سرمایه مثل یك فعال واحد تولیدی سود كند اما در شرایط تورمی همه این قواعد به هم می‌ریزد و با معرفی یك منبع مالیاتی جدید واكنش‌های بازار موجب تورم بیشتر و حتی خروج سرمایه می‌شود.در تمام دنیا پس از تصویب قانون، اتحادیه‌ها و اركان دولت پیگیر هستند در حالیكه در كشور ما اینطور نیست. تبدیل وضعیت سنتی به مدرن نداریم . در كشور ما معامله بین دو نفر انجام می‌شود در حالیكه انتقال پول از حساب‌های دو نفر دیگر انجام می‌شود. بنابراین در اقتصاد پنهان اینچنینی چگونه می‌توان مقررات مالیاتی را وضع كرده و آن را فراگیر كرد. در این شرایط از افراد دم دستی مالیات و جریمه گرفته می‌شود و بقیه هم با ترفندهای مختلف مالیات نمی‌دهند و حتی به راحتی سرمایه‌های خود را خارج می‌كنند چون مثل یك كارخانه‌دار سرمایه خود را درون كارخانه تثبیت نكرده اند. در كشور ما بیشتر بر مالیات گیرنده تمركز شده در صورتیكه بقیه اركان دولت مثل وزارت صمت و اتحادیه ها باید كار تثبیت سرمایه را انجام دهند و بعد از آن دستگاه مالیات گیرنده كار خود را انجام دهد.

هراتی/ سازمان امور مالیاتی: مالیات بر عایدی سرمایه به دنبال مالیات گرفتن از همه مردم نیست
در ادامه این مناظره اقتصادی اشكان هراتی معاون پژوهشی مركز آموزش و پژوهش و برنامه‌ریزی سازمان امور مالیاتی كشور در پاسخ به اظهارات پرویزیان كارشناس مجری برنامه گفتاورد مبنی بر اینكه قانون مالیات عایدی بر سرمایه نداریم و این امر موجب شده سرمایه داران از حوزه تولید به حوزه داد و ستد و سوداگری بروند و هیچ كسی هم با آنها كاری ندارد. در این شرایط سازمان امور مالیاتی می‌تواند ضریب این مالیات را صفر تعیین كند گفت: مالیات بر عایدی سرمایه یكی از انواع مترقی مالیات است اما ملاحظاتی هم برای آن وجود دارد. قیمت خرید و فروش و تورم از اجزای این نوع مالیات هستند كه باید در نظر گرفته شوند. طرح مبارزه با سوداگری و سفته بازی مجلس چندی پیش مطرح شد اما شورای نگهبان ایرادهای متعددی به آن وارد كرد. این طرح نمی‌خواهد از همه مردم مالیات بگیرد بلكه جمعیت هدفی كمتر از 5 درصد كل جمعیت را مد نظر دارد. افراد مشمول این قانون صرفا غیر تجاری هستند و موضعات این قانون هم به املاك با هر نوع كاربری، خودروهای مشمول شماره‌گذاری طلا، ارز، رمز ارز هستند كه البته جای سوال وجود دارد كه آیا رمز ارزها در كشور ما قانونی هستند كه بخواهیم در مورد آن صحبت كنیم؟

هراتی/ سازمان امور مالیاتی: قانون مالیات بر عایدی سرمایه؛ برای دولت درآمد ایجاد نمی‌كند
وی افزود: بستر اجرای این قانون كارپوشه اشخاص غیر تجاری و سامانه مودیان مالیاتی است و اینكه آیا ما ظرفیت اینكار را داریم یا نه؟ اما باید بگوییم لزوما قانون مالیات بر عایدی سرمایه یك مالیات بازدارنده است و برای دولت درآمد ایجاد نمی‌كند بلكه می‌خواهد جلوی انتقال افراد از حوزه تولید به حوزه سوداگری را بگیرد و موجب افزایش تورم نمی‌شود. در طرح مجلس سازوكارهای كنترلی برای جلوگیری از تورم و حتی دریافت مالیات بر عایدی سرمایه دیده شده است. این خبر خوب در شرایطی مطرح شده كه مردم با شنیدن هر خبر اقتصادی نگران هستند.

هراتی/ سازمان امور مالیاتی: ما در نحوه اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی عمومی ضعف داریم
هراتی در پاسخ به اظهارات ابراهیمی كارشناس ارشد امور مالیاتی مبنی بر اینكه دو سال پیش مالیات سود سپرده شركت‌ها و اشخاص حقوقی وضع شد چرا از آن عقب‌نشینی كردیم؟ چرا باید موضوعی را تحقیق نكرده مطرح كنیم تا اثر منفی بر بازار بگذارد؟ در این شرایط افرادی كه دنبال فرار از مالیات هستند بیشترین سود را می‌برند. خبررسانی توانمندی یا ناتوانی سازمان مالیاتی مشكلی از مردم عادی حل نمی‌كند، اول باید ساختارها كامل شود گفت: مشكل مالیات بر عایدی سرمایه، قانون مالیات بر ارزش افزوده1400 یا پایانه فروشگاهی از زمانی آغاز می‌شود كه ما در نحوه اطلاع رسانی و آگاه‌سازی عمومی ضعف داریم. كسبه، مشاغل و شركت‌ها نباید نگران باشند. كسی كه یك ماشین یا دو ماشین یا مقداری طلا می‌خرد كه از نظر مالیاتی معاف است كه نباید نگران این مالیات باشد. این اطلاع‌رسانی دهان به دهان گشته و سازمان امور مالیاتی ان را اعلام نكرده است. ساز مان امور مالیاتی صرفا مجری است و این قانون هم هنور مصوب نشده است. این قانون توسط مجلس مطرح شده و ما منتظر تصویب آن هستیم. این قانون كه دوم خرداد 1400 با تغییرات بسیار زیادی نسبت به سال 87 مصوب شد؛ بسیار خوب است اما باید به مردم اطلاع دهیم چه كسانی مشمول این قانون هستند. كسانی كه خرید و فروش سكه و ارز دارند مشمول این قانون هستند. این قانون به هیچ عنوان در جهت افزایش درآمدهای دولتی نیست بلكه خاصیت تنظیم گری و كنترل بازار سوداگری دارد.

هراتی/ سازمان امور مالیاتی: مالیات بر ارزش افزوده به هیچ عنوان از مؤدی دریافت نمی‌شود
وی در پاسخ به اظهارات ابراهیمی مبنی بر اینكه چرا یك دلال ارز به راحتی می تواند در خیابان فردوسی خرید و فروش كند در حالیكه هیچ جرمی مرتكب نشده و هیچ مقام مسئولی در پی كنترل اینها نیست؟ خروج سرمایه و بسته شدن كارخانه‌ها و تمایل به نقد كردن سرمایه در سرمایه‌گذاران بالا است چون نمی‌دانند تولیداتشان در آینده سودآور خواهد بود یا خیر.گفت:گپ‌های اجرایی(شكاف های اجرایی) را مالیات پر می‌كند.
هراتی در پاسخ به اظهارات پرویزیان؛ مبنی بر اینكه برخی اعتقاد دارند مالیات بر رازش افزوده به صورت مضاعف از مردم دریافت می‌شود اظهار داشت: مالیات بر ارزش افزوده به هیچ عنوان از مؤدی دریافت نمی‌شود و متعلق به مصرف‌كننده نهایی است .

هراتی/ سازمان امور مالیاتی: با اجرای قانون جدید مالیاتی، تعداد مشمولان مالیات بر ارزش افزوده 10 برابر خواهد شد
هراتی در پاسخ به اظهارات ابراهیمی مبنی بر اینكه طیف گسترده ای مثل رستوران‌داران را فراخوان كرده اید و فرصت نمی‌كنید به سراغ آنها بروید؛ وقتی در مقررات ابهام وجود دارد. وقتی به خاطر این ابهام اعتبار مالیاتی فرد را قبول نمی‌كنید یعنی شما كنترل كافی ندارید و به مقدار مضاعف دریافت می‌كنید گفت: قانون بر ارزش افزوده 1400 ، زمان وقوع مالیات بر ارزش افزوده را لحظه صدور صورتحساب الكترونیكی قلمداد كرده است و اعتبار مالیاتی در زمینه كارپوشه‌های فعال و غیرفعال سامانه مودیان كاملا در قانون تشریح شده و مشكلات قبلی وجود نخواهد داشت.
وی در پاسخ به ابراهیمی كه طیف وسیعی كه باید ارزش افزوده پرداخت كنند هنوز مشمول پایانه فروشگاهی نیستند اظهار داشت: در تیرماه 1401 سامانه مودیان راه‌اندازی شد و مودیان به صورت تدریجی فراخوان شدند. در دنیا نظامی مثل پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان همواره به صورت تدریجی انجام شده است. برای قانون 1387 طی 8 فراخوان 700 هزار مودی مالیات بر رازش افزوده داشتیم كه با اجرای پایانه های فروشگاهی جدید و سامانه مودیان تعداد مشمولان مالیات بر ارزش افزوده 10 برابر خواهد شد . ما باید واقع‌گرا باشیم . امروز ما در مسیر و به صورت پله پله حركت می‌كنیم.

هراتی/ سازمان امور مالیاتی: در پی اجرای قانون جدید؛ 2 میلیون و 300 هزار مؤدی جدید شناسایی شدند
وی در پاسخ به پرسش پرویزیان كه گفت آیا دستفروشان مترو را به همراه دستگاه‌های كارتخوان دیده اید ؟ هر دستگاه یك پایانه فروشگاهی است. در تاكید بر موفقیت‌های جدید مركز تنظیم مقررات پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان گفت: بله . دستگاه كارتخوان مربوط به ماده های 10 و 11 پایانه فروشگاهی سامانه مودیان. طبق ماده 11 این قانون بانك مركزی به همراه سازمان امور مالیاتی موظف به ایجاد سامانه دستگاه كارتخوان شد. فقط در اجرای ماده 11 این قانون 2 میلیون و 300 هزار مؤدی جدید كه قطعا فرار مالیاتی داشتند شناسایی شدند. این انقلابی بود كه در یك برهه 2 ماهه اتفاق افتاد. از 18 میلیون و 800 هزار دستگاه كارتخوان 9 میلیون و 400 هزار دستگاه باقی ماند و بقیه غیر فعال شدند .هیچ دستگاه كارتخوانی در كشور نداریم كه به پرونده مالیاتی متصل نشود.

ابراهیمی /كارشناس ارشد امور مالیاتی: سامانه فروشگاهی وظیفه سازمان مالیاتی نبود ولی به گردنش انداختند
ابراهیمی كارشناس ارشد امور مالیاتی در ادامه با تقدیر از این عملكرد مالیاتی كشور گفت:اگر سایر اركان كمك كنند می‌توان بقیه مشكلات مالیاتی را هم حل كرد. سامانه فروشگاهی وظیفه سازمان مالیاتی نبود ولی به گردنش انداختند و با لجبازی علیرغم اینكه بستر قانون ارزش افزوده آماده نبود آن را با قانون فروشگاهی پیوند زدند و الان سازمان امور مالیاتی در ارزش افزوده فراخوان زده است. ما نباید رویایی قانونگذاری كنیم. كل مشاغل 7 تا 8 درصد مالیات كشور را پرداخت می‌كنند و اگر تعداد جدید مودیان را اضافه كنیم نهایتا به 14 درصد می‌رسد.

هراتی/ سازمان امور مالیاتی: باید از نظام مالیاتی سنتی به نظام مالیاتی هوشمندكوچ كنیم
هراتی در ادامه در پاسخ به پرسش پرویزیان مبنی بر اینكه آیا نظام مالیاتی داریم؟اظهار داشت: مردم بسیار فرهیخته هستند. آنها نمی‌خواهند از مالیات فرار كنند بلكه می‌خواهند عدالت مالیاتی عمودی و افقی وجود داشته باشد و مالیات منطبق بر درآمد باشد. ما باید از نظام مالیاتی سنتی به نظام مالیاتی هوشمند مبتنی بر داده ها كوچ كنیم. تا زمانیكه نخواهیم كوچ كنیم وضعیت مالیاتی ما همین است. مامور مالیاتی چاره جز استناد به تشخیص و نظر خود ندارد. آیا مدركی از مؤدی دریافت می‌كند یا خیر و اینكه چقدر این مدارك واقعیت دارد یا نه؟

هراتی/ سازمان امور مالیاتی: سازمان امور مالیاتی در حال حركت از نظام سنتی به نظام هوشمند است
او تاكید كرد: سازمان امور مالیاتی در حال حركت از نظام سنتی به نظام هوشمند است. امروز با مفاهیم جدیدی روبرو هستیم. ماده 4 قانون پایانه فروشگاهی اصل بر صحت اطلاعات ثبت شده مؤدی در سامانه مؤدیان است و ما حق مراجعه و رسیدگی و ما حق مراجعه و رسیدگی به ارزش افزوده این مؤدیان نداریم.

هراتی/ سازمان امور مالیاتی: تا 8 سال آینده اگر كسی پول هم پیدا كند باید مالیات آن را بپردازد
هراتی در پاسخ به پیشنهاد ابراهیمی كه پیشنهاد داد برای بازار سنتی مثل سرمایه داران بازار تهران نمی‌توان مالیات مدرن گذاشت گفت: به سمتی حركت می‌كنیم كه تا 8 سال آینده اگر كسی پول هم پیدا كند باید مالیات آن را بپردازد.یكی از گلایه‌های به حق مردم در نظام سنتی این بود كه مالیات را صرفا طبق نظر مامور مالیاتی می‌داد و مامور مالیات هم بر مبنای شواهد و قرائن و اسناد و مدارك نظر می داد چون داده سیستمی نداشت. زمانیكه داده‌های مالیاتی بر مبنای رویدادهای واقعی مالی به سازمان مالیاتی برسد اصلا سازمان امور مالیاتی اجازه رسیدگی ندارد و اصلا توافقی با صنوف وجود ندارد.

هراتی/ سازمان امور مالیاتی: در نظام مالیاتی جدید، فروشنده بدون شناسه كالا نمی‌تواند هیچ كالایی بفروشد
وی در پاسخ به ابراهیمی كه تاكید كرد نظام مالیاتی باید با بازار مدرن همراه باشد. در بازار مدرن بدون ثبت نام و مجوز نمی‌توان كالا فروخت. اما من اهمین امروز می‌توانم در بازار حجره ای باز كنم و معامله را آغاز كنم در حالیكه اینكار در بازارهای دنیا میسر نیست شما فقط باید فعالیت تجاری را الكترونیك كنید. سازمان مالیاتی متولی اصلاح نظام اقتصادی نیست بلكه مجری كار است گفت: این داده‌ها وجود ندارد باید چكار كنیم آیا باید در نظام سنتی باقی بمانیم؟ امروز در نظام مالیاتی ارزش افزوده پایانه فروشگاهی سامانه مؤدیان بحث شناسایی كالا آمده است و فروشنده بدون شناسه كالا و خدمتی كه مورد تایید وزارت صمت است نمی‌تواند هیچ كالایی بفروشد یا خدمتی ارائه دهد.

هراتی/ سازمان امور مالیاتی: سازمان امور مالیاتی به تمامی حساب‌ها به صورت آنلاین دسترسی دارد
هراتی با تاكید بر اینكه تمامی دستگاه‌ها باید در این مسیر به سازمان مالیاتی كمك كنند افزود: سه سال گذشته آرزو داشتیم بانك‌ها به اما اطلاعات دهند. امروز ماهانه حساب‌های تجاری و غیر تجاری را تفكیك شده داریم. بر مبنای مصوبه شورای پول و اعتبار حساب‌های مشكوك تجاری برای ما فرستاده می‌شوند اما همه آنها مشمول مالیات نمی‌شوند. قطعا به اداره امور مالیاتی ارجاع می‌شوند و مؤدی یا شخص فراخوان می‌شوند تا مشخص شود مبالغی كه به حساب تجاری وارد شده و مشكوك است برای چیست. برای دسترسی به حساب افراد باید حكم می‌گرفتیم اما امروز به تمامی حساب‌ها به صورت آنلاین دسترسی داریم. ما به مرور به سمت شفافیت حركت می‌كنیم.

هراتی/ سازمان امور مالیاتی: زیان فرار مالیاتی در نظام جدید مالیاتی بسیار زیاد است
هراتی در خصوص افرادی كه از دیگران می‌خواهند به جای استفاده از دستگاه كارتخوان به كارت پول واریز كنند گفت: بر مبنای مصوبه شورای پول و اعتبار بر مبنای تعداد و مبلغ تراكنش مشخص در ماه واریز شود به عنوان حساب مشكوك به تجاری به سازمان معرفی می شود. به هیچ عنوان مؤدیان از این سازوكار متخلافانه استفاده نكنند. به شدت هزینه تخلف در این ساز وكار بالا است. فرار مالیاتی در سازو كار هوشمندی در مرحله بلوغ كه با گام های بلند به سمت آن حركت می‌كنیم موجب ضرر و زیان مضاعف برای متخلفان خواهد شد.

ابراهیمی/ كارشناس ارشد امور مالیاتی: به نظر می‌رسد آنچه در حال اجرا است با آنچه در قانون نوشته شده متفاوت است
ابراهیمی كارشناس ارشد امور مالیاتی در پایان این گفتگو ضمن تقدیر از تمامی كسانی كه در سازمان مالیاتی هستند گفت: نطارت بر بخشنامه ها و آیین نامه ها باید بیشتر شود به نظر می‌رسد آنچه در حال اجرا است با آنچه در قانون نوشته شده متفاوت است.

شایان ذكر است: قسمت دوم این گفتگو با حضور ابراهیمی كارشناس ارشد امور مالیاتی و اشكان هراتی معاون پژوهشی مركز آموزش و پژوهش و برنامه‌ریزی سازمان امور مالیاتی كشور روز یكشنبه 7 آبان بر روی آنتن خواهد رفت.

برنامه زنده گفتاورد یكشنبه‌ها و سه شنبه‌ها در قالب مناظره‌‌ی اقتصادی به تهیه‌كنندگی مریم سادات آصفی و اجرای كارشناسی دكتر فرشاد پرویزیان ساعت 13:30 بر روی آنتن می‌رود.

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
كانال رادیو تهران را در پیام رسان بله به نشانی tehraan360@ جستجو كنید.
علاقه‌مندان می‌توانند برنامه‌های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.
*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.