به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران، علی اكبر امینی استاد تاریخ سیاسی در برنامه اول اردیبهشت 1400 با موضوع بررسی آثار و نظرات اقبال لاهوری گفت: او نهضت و نظریه بازگشت به خویشتن را مطرح كرد البته كه نمی توان فعالیت ها و تاثیرات او را تنها به این مساله تقلیل داد. همچنین باید یادآور شد كه امروز نقدهای زیادی به این نهضت وارد شده است.
امینی با بیان اینكه امروز لازمه تجلیل از اندیشمندان، تحلیل اندیشه های آنها در بستر زمانی و مكانی آنهاست، گفت: اقبال 80 سال پیش فوت شده و این تفكرات و نظریات در آن زمان قابل ستایش بوده است ولی نگاه او امروز قابل نقد است.

او همچنین به تئوری خودكفایی اقبال اشاره كرد و گفت: او به ویژه در كتاب دیوان شعر خود بر این تئوری مبنی بر روی پای خود ایستادن ایران و منع واردات تاكید دارد همانطور كه امیركبیر بر این عقیده استوار بود. اما مساله این است كه چقدر می توان این تئوری را عملی كرد؟

این استاد دانشگاه افزود: بنیان نظریه پردازی اقبال در خودكفایی ایران واگراست و این برای جهان سیاسی امروزی غیرعملی و تا حدی خطرناك است. هر چند كه در عالم اقتصاد نیز جوابگو نیست و همان زمان نیز میزرا سپهسالار این نظریه امیركبیر را رد كرد. چرا كه این نظریات با روابط بین الملل در تناقض است.

امینی در بخش های دیگری از سخنانش با بیان اینكه اقبال بازگشت مسلمانان به عظمت و شوكت قبل را عمل به قرآن دانست ، تصریح كرد: در پژوهشهای اسلام شناسانه اینگونه نتیجه گرفتند كه مسلمانان از قرآن فاصله دارند و باید با عمل به دستورات قرآن از ظلمی كه به آن شده آن را رهانید.

او خطای مسلمانان را عدم بازگشت آنها به قرآن عنوان كرد و گفت: اقبال در دیوان اشعار خود بر این مساله تكیه دارد كه باید قرآن را سرلوحه افكار و اعمالمان قرار دهیم؛ پشت كردن به عقلانیت، به علم مدرن و وضعیت فلاكت باری كه به آن دچاریم به این علت است كه تنها به ظاهر دیندار هستیم. این دینداری مورد نظر قرآن نیست.

او در ادامه درباره تفاوت سیدجمال اسدآبادی و اقبال لاهوری گفت: سیدجمال می گفت هیچ خصلت و ویژگی مختص به یك قوم نیست. ولی اقبال معتقد است كه شرقی ها به عشق وغربی ها به عقل و منطق توجه دارند. او معتقد است باید این دو كنار یكدیگر گذاشته شود؛ دانش و بینش اقبال عمیق تر و بالاتر و همگرایی ویژگی های شخصیتی او بسیار بیشتر از سید جمال است.

او با اشاره به نبوغ اقبال گفت: او مطالعه درعرفان را ابتدا با ابن رشد اندولسی كه از همشهریان محی الدین عربی است آغاز كرده ؛ این نشاندهنده شخصیت پر استعداد اقبال است.
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال كه آیا اقبال غرب سیتز است و یا غرب شناس؟ گفت: كتاب پیام مشرق او پاسخی است به كتاب گوته. گمان می كنم بیشتر غرب شناس است. در حوزه جهان زیست اقبال تا ابوالعلی موعودی غرب ستیزی نمی بینیم؛ رویكرد او بیشتر شبیه مرحوم حمید عنایت استاد اندیشه سیاسی ایران بود.

امینی با تاكید بر اشعار روان و دلنشین فارسی اقبال با اینكه او ایرانی نبود گفت: این مساله از نكات جالب زندگی اوست و ریشه در ارادت اقبال به مولانا است. همانگونه كه شریعتی خود را پیرو اقبال می‌دانست و اقبال مراد خود را مولانا عنوان می كرد. این دلسپردگی و سرسپردگی منشاء اشعار روان و دلپذیر و زیبای وی به زبان فارسی است.

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
ما را در اینستاگرام و دیگر شبكه های اجتماعی با شناسه Tehraan360@ پیدا و همراهی كنید.
همچنین علاقه مندان می توانند برنامه های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.

*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.