اگر مثنوی را از انسان امروزی بگیریم مثل حفره ای خالی میماند كه نمیتوان آن را با چیز دیگری پر كرد و جای آن خالی خواهد ماند. این موضوع تنها برای ایران نیست و برای كل جهان مصداق دارد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران، كریم فیضی پژوهشگر و استاد دانشگاه همزمان با 8 مهر روز بزرگداشت مولانا از وجود آثار فراوان درباره مولانا و ابعاد زندگی او خبر داد و گفت: بر اساس اطلاعاتی كه از او وجود دارد مولانا علاوه بر مثنوی ، رباعیسرای بسیار زبدهای است.
فیضی ثقل شمس و مولانا را رازآلود بودن ارتباطات آن دو دانست و گفت: این كه چه شد و چه رویدادی اتفاق افتاد متاسفانه اطلاعاتی و تفسیری نداریم. برخی معتقدند شمس مولانا را جادو كرده است چرا كه رابطه آن دو همانند جادو است. مولانا درباره این رابطه می گوید: سجاده نشین باوقاری بودم/ بازیچه كودكان كویم كردی.
او افزود: مولانا در رابطه با شمس تنها جذب نشده است، بلكه فنا شده است و بعد از رفتن شمس از آب و نان افتاده راهی دمشق شده و چون آنجا نیز دلارام نشده به تبریز رفته است.
این پژوهشگر قصه شمس و مولانا را بنیادی برای فرهنگ ما به لحاظ نشان دادن قابلیت ها دانست و گفت: این مساله روبنای فرهنگ ما به لحاظ میزان تاثیرگذاری است و نشاندهنده این است كه در این فرهنگ چیزی هست كه از طریق آن مولانا و شمس به وجود می آید.
او با اشاره به 15 جلد تفسیر ، نقد و تحلیل مثنوی مولانا توسط علامه جعفری اشاره كرد و گفت: سه هزار عنوان درباره مولانا كتاب نوشته شده است كه 700 عنوان آن تفسیر مثنوی به زبان فارسی است. بر این اساس بیشترین عنوان كتاب پس از قرآن به تفسیرهای مثنوی اختصاص دارد. در این میان نیز مفصل ترین شرح مربوط به علامه جعفری است.
به گفته او عبدالحسین زرین كوب نیز سه عنوان كتاب با نام های سر نی ، بحر در كوزه و پله پله تا ملاقات خدا درباره مولانا نوشته است.
او در عین حال شرح تفسیر مثنوی نوشته كریم زمانی را جامع ترین تفسیر موجود معرفی كرد. در این كتاب تمام معارفی كه تا امروز درباره مولانا گرد آوری شده است در این تفسیر استفاده شده است .
او همچنین به وجود آثار عامیانه پسند متعدد درباره مولانا اشاره و تصریح كرد: برخی از این آثار داستانی و حتی برخی تخیلی است. این آثار اغلب برای نوجوانان و جوانان است كه تخصصی در این باره ندارند و امكان استناد به این منابع وجود ندارد.
او در ادامه به ساحات وجودی متعدد مولانا اشاره كرد و گفت: در واقع مولانا یك مولانا نیست و یك ساحت ندارد. او دارای ساحات مختلف است و آدم را گیج میكند. نكته دیگر درباره مولانا خصلت زبانی اوست كه انسان ها را جذب میكند. بعد از سعدی شیرازی زبان او جادوییترین زبان ها در زبان فارسی است به گونه ای كه چنین تركیب و چینش كلماتی را تنها در سعدی و مولانا می بینم.
این پژوهشگر با بیان اینكه ساحت زبانی مولانا مثال زدنی است، افزود: مولانا تنها شعر نمی گوید بلكه موسیقی و مفهوم نو میسازد. مولانا حروف و كلمات را به ازدواج وا میدارد و فرزند به بار میآورد و اغلب هم فی البداهه است و این نشان می دهد كه او استاد زبان فارسی بوده است.
فیضی نوع تقریر او از اندیشه های قدما را نیز به عنوان یكی دیگر از ویژگیهای خاص مولانا معرفی و خاطرنشان كرد: او اندیشه، عرفان و فلسفه را بسیار ماهرانه بازنویسی كرده و چیزی بر آنها اضافه میكند. مثلا در برهان علیت نگاه های نو مطرح میكند و تقریرهای استادانه ای ارائه می دهد .
فیضی شناخت ابعاد و ظرفیتهای روانی انسانی مولانا را دیوانه كننده توصیف كرد و گفت: او انسان و لایه های درون و اطوار روان را می شناسد و هربار گوشه های جدیدی از انسان را كشف می كند. مولانا ساحات بنی بشر كه نمی توان شناخت را میشناسد . او با تاكید بر اینكه همواره از اغراق درباره مولانا پرهیز میكند گفت: ولی این گفته ها بدون اغراق است.
او در ادامه به نقش و تاثیر مولانا در جهان هستی اشاره كرد و گفت: اگرمثنوی را از انسان امروزی بگیریم مثل حفره ای خالی میماند كه نمیتوان آن را با چیز دیگری پر كرد و جای آن خالی خواهد ماند. این موضوع تنها برای ایران نیست و برای كل جهان مصداق دارد.
فیضی تاكید كرد كه متاسفانه ما مثنوی را نمی شناختیم تا زمانی كه ترجمه ای از مثنوی توسط رینولد نیكلسون منتشر شد و در واقع غرب آن را كشف كرد بعد از آن شرق متوجه مولانا شد. در اواخر قرن 19 پس از ترجمه و شرح نیكلسون توجه مجامع علمی به مولانا جلب شد. تا پیش از این تنها خواص به مثنوی توجه داشتند.
مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
ما را در اینستاگرام و دیگر شبكههای اجتماعی با شناسه tehraan360@ پیدا و همراهی كنید.
همچنین علاقهمندان می توانند برنامه های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.
*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.