بر پایه تئوری تأخر فرهنگی یا پس افتادگی فرهنگی افرادی كه واكسن‌هراسی دارند با وجودی كه در جامعه امروز زندگی می‌كنند و از امكانات تكنولوژیك و مواهب تمدنی استفاده می‌كنند اما از نظر فرهنگی و فكری نسبت به جامعه تأخر دارند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران، معصومه مشایخی، جامعه شناس توسعه با حضور در برنامه گفتاورد رادیو تهران درباره واكسن هراسی گفت: در ایران 60 درصد شهروندان به دلیل عدم اعتماد و ترس از عوارض، واكسن نزده و نمی‌زنند.
او واكسن هراسی را یك نوع رفتار با ابعاد فردی و اجتماعی دانست كه برای بررسی آن باید به جامعه شناسی پزشكی مراجعه كرد.
او در پاسخ به پرسشی مبنی بر ضرورت برخورد با افرادی كه به هردلیلی از زدن واكسن خودداری می‌كنند، گفت: برخورد با فردی كه واكسن نمی‌زنند واكنشی تقلیل گرایانه است. در این موقعیت باید علت شناسایی و در صورت لزوم برخورد با آن صورت بگیرد.
به گفته این جامعه شناس برای ایجاد هر تغییری در جامعه ابتدا باید افراد جامعه برای تغییر آماده شوند. این آمادگی باید ابتدا در نگرش شهروندان و بعد در رفتارشان نمود داشته باشد.
او با بیان اینكه هنوز 37 درصد ایرانی ها واكسن نزده اند، گفت: یكی از مهمترین دلایل این امتناع مقاومت شهروندان در برابر تغییر است. در این شرایط باید توضیح صادقانه به شهروندان داده شود. میزان سود و ضرر تزریق واكسن مشخص شود.
او با بیان اینكه از 37 درصد بازمانده ،14 درصد به طور كلی تمایلی به واكسن زدن ندارند و برای حل این مساله باید با اطلاع رسانی مناسب آگاهی جدید را جایگزین آگاهی كاذب كرد.
او با اشاره به سه مولفه سرمایه اجتماعی، آگاهی و اعتماد كه باید در هر جامعه ای وجود داشته باشد، گفت: برای واكسیناسیون عمومی نیازمند مشاركت عمومی هستیم. دادن اطلاعات به روز، علمی و دقیق از طریق گروه های مرجع جامعه را برای این مشاركت آماده می‌كند. ضمن اینكه برای ایجاد تغییر و آگاهی بخشی نباید زمان طلایی را از دست داد. در این حین همچنین باید از شعارزدگی و تبلیغاتی كه اعتمادزدایی می‌كنند نیز پرهیز كرد.
مشایخی تجربه تزریق واكسن را به مثابه یك تغییر در جامعه دانست و افزود: طبیعی است كه برخی از شهروندان نسبت به این موضوع مقاومت نشان دهند.
او درباره علت احتمالی كه افراد بالای 50 سال پذیرش بهتری برای واكسیناسیون دارند، گفت: اغلب این شهروندان نتایج واكسنهای آبله، فلج اطفال و ... را دیده اند بنابراین دربرابر واكسن جدید مثل كووید 19 نیز موضع‌گیری كمتری دارند.
او افزود: یكی دیگر از دلایلی كه افراد مسن‌تر كمتر به كووید مبتلا می شوند این است كه آنها دستورالعمل های پزشكی را بیشتر رعایت می‌كنند. علت آن نیز تشویق فرزندان برای رعایت بیشتر پروتكل‌های بهداشتی و تزریق واكسن است.
او همچنین به درباره علت شناسی مواردكمتر واكسن هراسی در روستاها گفت: شاید یكی از دلایل این مطلب آن است كه این افراد به علت دسترسی كمتر به تجهیزات پزشكی كمتر خود را آسیب پذیرتر می‌بینند و به واكسیناسیون اقبال بیشتری نشان می‌دهند.
این جامعه شناس توسعه بر ضرورت بهره مندی از نتایج مطالعات روانشناسی اجتماعی در هر جامعه ای تاكید كرد و گفت: هر جامعه مختصات روانی و فردی خاص خود را دارد بر همین اساس راه حل های جوامع مختلف نیز متفاوت از پژوهش های كشورهای دیگر است.
همچنین امان اله قرایی مقدم جامعه شناس و استاد دانشگاه با بیان اینكه 14 درصد جمعیت بالای 18 سال در ایران واكسن هراسی دارند ، گفت: از دیدگاه جامعه شناسی علت واكنش این افراد عدم اعتماد به جامعه و علم است.
او با اشاره به تئوری تأخر فرهنگی یا پس افتادگی فرهنگی گفت: بر پایه این تئوری افرادی كه واكسن هراسی دارند با وجودی كه در جامعه امروز زندگی می‌كنند و از امكانات تكنولوژیك و مواهب تمدنی استفاده می‌كنند اما از نظر فرهنگی و فكری نسبت به جامعه تأخر دارند.
این جامعه شناس با بیان اینكه انطباق پذیری در این شهروندان صورت نگرفته است، گفت: رسوبات فرهنگی گذشته در آنها قدیمی است و به نظام های جدید اعتماد نمی‌كنند و به همین دلیل برای واكسن زدن بهانه می‌آوردند.
او با بیان اینكه فرهنگ دو قسم دارد؛ یكی مادی و دیگری معنوی افزود: مادی را می‌توان سریع تغییر داد ولی فرهنگ معنوی و ذهنیت زمان بر است .
او تصریح كرد: شهری‌ها كسانی هستند كه زودتر تكنولوژی را داشته اند به همین دلیل تاخر فرهنگی كمتری دارند.
او در پاسخ به علت عدم مقاومت شهروندان روستایی به واكسیناسیون گفت: در روستاها هنوز باورهای مردم تخریب نشده است و تهاجم فرهنگی كمتری به آنها رسوخ كرده است.
او درادامه بر نقش رسانه ملی برای مواجهه با مساله ای مانند واكسن‌هراسی تاكید و خاطر نشان كرد: دولت باید با اتخاذ محدودیت و محرومیت برای افرادی كه واكسن نمی زنند از تعداد این افراد بكاهد.
شایان ذكر است، برنامه گفتاورد كاری از گروه اخلاق و زندگی شهروندی رادیو تهران است كه به تهیه كنندگی ساناز باقری و سردبیری و اجرای كارشناسی امیر دبیری مهر روزهای زوج از ساعت 12 بر روی آنتن می‌رود.
مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
ما را در اینستاگرام و دیگر شبكه‌های اجتماعی با شناسه tehraan360@ پیدا و همراهی كنید.
همچنین علاقه‌مندان می توانند برنامه های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.
*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.
