به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران، زهرا حاتمی عضو گروه تاریخ دانشگاه تهران درباره پیشینه امیركبیر گفت: امیر از این شانس برخوردار بود كه در تبریز زندگی كرد، در زمانی كه دوره شاهزاده ای مثل عباس میرزا بود و در خاندان مهمی مثل قائم مقام زیست كرد.

او محیط زندگی میرزا تقی خان امیركبیر را در شكلگیری شخصیت او بسیار حائز اهمیت دانست و افزود: بدینگونه بود كه نقش و جایگاه او در كشور از شاه برجسته تر شده است. او مراحل ترقی را از منشی دستگاه قائم مقام به وزیر نظامی طی كرده است. برقراری ارتباط با كنسول های خارجی، زندگی در ایالت آذربایجان به عنوان مكانی برای ورود فرهنگ های خارجی، ماموریت های فرنگ در زمان محمدشاه قاجار و ... همگی در شكل‌گیری شخصیت او تاثیر داشته است.

او در پاسخ به این پرسش كه عامل اصلی موفقیت او چه بوده است؟، گفت: در دیوان سالاری دوران قاجاری كه فساد در آن نهادینه شده بود افرادی برای تغییر تلاش كردند كه برخی از آنها ناشناخته مانده‌اند و برخی مثل میرزا مشهور شده اند. در این مساله ویژگی های شخصی افراد نیز حایز اهمیت بوده است به طوری كه سفر امیركبیر به روسیه همچنین ماموریت مهم او در عثمانی كه برای تنظیمات و اصلاحات بود همگی توانست فرد متفاوتی از او بسازد.

به گفته حاتمی امیر در جنگ های ایران و روسیه متوجه عقب ماندگی ایران شد. همچنین در سفرهایش به فرنگ متوجه تفاوت های ایران شدند.

این استادیار دانشگاه افزود: مساله مهم آن زمان قشون بود. ضعف در قشون باعث شكست ایران در جنگ با روسیه شد. البته برخی معتقدند شكست نظامی نبود و شكست سیاسی بود. با این همه بحران مدیریت به چشم می آمد . او با بیان اینكه امیركبیر به دنبال مبارزه با فساد مالی، تمركز بخشی به قدرت، افزایش قدرت قاجار در ایران، تشكیل قشون منظم، ایجاد نهادهای مدرن و ایجاد ساز و كارهای جدید بهداشتی بود تصریح كرد: در عین حال امیر دو مساله مهم امنیت جانی و مالی را برای مردم به ارمغان آورد و این احساسات را به شهروندان داد كه دولت حامی آنها است.

حاتمی با بیان اینكه معدود اصللاح طلبانی در طول تاریخ دارای برنامه جامعی برای اصلاحات بوده اند، گفت: او در عین حال كه به مسائل سیاسی توجه داشت به دیگر مسائل هم می پرداخت. توجه امیر به سیاست به منظور عدم جامعیت او نبوده است. اول نهاد سیاست، بعد بهداشت و... و در كنار هم این موضوعات پیش رفته است.

به گفته او مردم در آن زمان امیر را منجی می‌دانستند و مساله قهرمانی او امر متاخر نیست بلكه در جامعه خودش و هم عصر با خودش امیركبیر قهرمان بوده است و این در نتیجه فعالیت های خودش بوده است.

در ادامه این برنامه بهمن زینعلی عضو گروه تاریخ دانشگاه اصفهان حیات امیر را به چند دوره متفاوت تقسیم‌بندی كرد و گفت: آن دورانی كه در حیات كشور تاثیر داشت نیمه اول دوره قاجار بود كه ساختار حكومت فروپاشیده و تضعیف شده از همه جنبه ها در كشور بوده است. البته این فروپاشی حاصل صرف آن دوران نبود و بخشی از آن ریشه در دوره های قبلی داشت از همین رو جامعه ایران در آن دوران با بحران مواجه شده بود.

او با بیان اینكه ایران از زمان زوال صفویه ثبات درستی نداشت، گفت: امیركبیر در سیستمی رشد كرد كه با توجه به شناختی كه از دورن سیستم داشت اولویتش را اصلاح ساختار ایران از بالا به پایین قرار داد و به درستی متوجه شده بود كه چالش اصلی، نظام مدیریتی در ایران است.

زینعلی به بیان اینكه امیركبیر بیشتر از آنكه یك روشنفكر باشد روشن بین بود، گفت: او شناخت كاملی از جامعه وقت داشت. امیركبیر دقیقا در اولویت ها بر حل مشكل از بالا به پایین حركت می كرده است. او مشكلات جامعه را با مواجهه و نه مطالعه درك كرده است و این واقعیتی است . به همین دلیل در بررسی چالش ها نقاط بالای جامعه را بیشتر مقصر می‌داند.

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
ما را در اینستاگرام و دیگر شبكه‌های اجتماعی با شناسه tehraan360@ پیدا و همراهی كنید.
همچنین علاقه‌مندان می توانند برنامه های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.

*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.