به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران، منوچهر متكی وزیر پیشین امور خارجه با حضور در استودیو پخش زنده رادیو تهران در روز چهارشنبه 6 مرداد در گفتگو با برنامه پارك شهر رادیو تهران درباره روایتی تحت عنوان "ماجرای اولین تماس باراك اوباما رئیس جمهور وقت آمریكا با حسن روحانی رئیس جمهور كشورمان" و اتفاقات پس از آن اظهار داشت : من در بحثی برای گروهی از بسیجیان كشورمان گفتم اگر نحوه ی تعامل ما با طرف‌های مقابلمان در دیپلماسی سنجیده، پخته، با طراحی قبلی و با شناخت طرف مقابل صورت نگیرد حركت های ما موجب تلقی و اشتباهات محاسبه ای طرف مقابل می‌شود و تذكر می‌دادم كه شتاب‌زدگی و ذوق زدگی سم مذاكرات و دیپلماسی است.
وزیر پیشین امور خارجه با اشاره به اولین مكالمه تلفنی روحانی درنیویورك با اوباما در سال 92 صورت گرفت، گفت: بعد از اینكه مكالمه تمام شد یكی از اعضای شاخص هیئت دولت كه شاهد بر این مذاكره بود در آن اتاق شروع می‌كند به رقصیدن! و بعد هم شعار می‌دهد كه روحانی متشكریم! . این رفتار توسط یكی از اعضای شاخص دولت انجام شده بود.

قصدم از روایت رقصیدن یكی از اعضای هیئت دولت، بیان یك مثال بود
وی در پاسخ به این پرسش كه شما با روایت كردن این اتفاق چه هدفی داشتید؟ افزود: این روایت یك مثال بود برای یك بحث اساسی و این بحث اساسی این است كه مذاكره همزاد و بستر و لازمه ی دیپلماسی است. اینكه كسانی در كشور راه افتاده اند می‌گویند ما موافق مذاكره هستیم و مخالفان ما مخالف مذاكره هستند حرفی بی مبنا و غلط است. همه ی دولت‌های جمهوری اسلامی مذاكره را یك مبنای اساسی برای روابط خارجه می‌دانند ممكن است در مقطعی خاص با یك فرد و دولت خاص در یك برهه ی زمانی معین به دلیل عملكرد آن شخص بگوییم كه مذاكره نمی‌كنیم به طور مثال دوره ریاست جمهوری ترامپ این گونه بود.اما نكته ای كه وجود دارد این است كه هر مذاكره قبل، حین و بعد مقدماتی دارد كه اگر به آن توجه نكنیم به هدف خود از انجام این مذاكره دست پیدا نمی‌كنیم. بخشی از این مقدمات شناخت طرف مقابل و حدس این نكته است كه طرف مقابل در این مذاكرات به دنبال چه هدفی است. نكته مهم دیگر این است كه برای مذاكره باد نقشه راه داشته باشیم.

دیدگاه سیاسی دولت فعلی باید نقد شود
وی در پاسخ به این پرسش كه قصد شما از اعلام عمومی این روایت چه بود؟ اگر قصد شما اصلاح روند مذاكرات بود نمی‌شد در فضای خصوصی‌تری این موضوع را مطرح می‌كردید؟ گفت: ما عملكرد هشت ساله ی دیپلماسی این دولت را دیدیم عملكردی كه روز نخست ادعا كرد تمام مشكلات كشور كه گره خورده به برجام است را حل و فصل می‌كند در حالی كه در ماه‌های پایانی حكمرانی هشت ساله خود كه مذاكرات وین انجام شد چیزی بدست نیاورده است. ما در شرایطی هستیم كه به خاطر تحریم های ظالمانه آمریكا نمی‌توانیم یك دلار را در بانك های دنیا جابجا كنیم. یك جایی این سیاست باید نقد و بررسی شود این سیاست از روز نخست در نگرش سیاستگرانش، دیوار را كج نهاد. وقتی به طرف مقابل سیگنال می دهیم با كدخدا مذاكره می كنیم و با او تمام می كنیم به طرف مقابل پیام داده ایم فقط با تو حركت می كنیم. وقتی می گوییم آب و نان ما بسته به مذاكرات است یعنی گفته ایم هست و نیست ما به برجام بسته است.

مجموعه‌های ارزشی و ولایی در كشور اهداف مشترك دارند
وزیر اسبق امور خارجه ی كشورمان در پاسخ به این پرسش كه ما شورای ائتلاف داشتیم و شورای وحدت هم به وجود آمد ایجاد شورای وحدت چه ضرورتی داشت؟ آیا شما با شورای وحدت مشكلی داشتید؟ گفت: به هر حال ظرفیت‌های همسو همواره در جمهوری اسلامی مختلف بوده چه در حوزه ی مربوط به جناح اصلاح طلبان چه در حوزه ی اصولگرایان، بنابراین شورای ائتلاف، شورای وحدت، جبهه پایداری و دیگر مجموعه‌های ارزشی و ولایی را می توانیم ظرفیت‌های كشور بدانیم كه وحدت آنها می‌تواند جریان‌های مختلف مثل انتخابات را در كشور تقویت كند. آنچه كه مهم است این است كه این دو مجموعه اهداف و خاستگاه‌ مشترك دارند و با رعایت اختلافات موجود باید همگرایی بین آنها تقویت شود. ما و شورای ائتلاف اشتراكات فراوانی داریم كه مربوط به انقلاب و راه امام(ره) است و به تشكیلات ما ارتباطی ندارد.
وی افزود: در این دوره از انتخابات پس از نامزدی آقای رییسی آقای دكتر حداد با من تماس گرفتند و عنوان كردند كه مسأله نامزدی ریاست جمهوری حل شد و كاندیدای ما یكی شد و ما همه ی ظرفیت های خودمان را تجمیع كردیم كه آقای رییسی انتخاب شود الان هم معتقدم كه مأموریتمان تمام نشده و باید كمك كنیم دولت آقای رئیسی موفق شود.

متقاضی هیچ مسئولیتی در دولت جدید نیستم
وی در پاسخ به این پرسش كه آیا در كابینه دولت جدید خواهید بود یا خیر؟ گفت: من آردم را الك كرده و الك را آویزان كرده ام و متقاضی هیچ مسئولیتی در كابینه ی دولت جدید نیستم و مهم است در هر جایگاهی كه هستیم به دولت بعدی كمك كنیم.

باید در حوزه ی سیاست خارجی طرحی نو درانداخت
متكی در پاسخ به این پرسش كه از دیدگاه شما سه اولویت مهم دولت در حوزه ی سیاست خارجه چیست؟ گفت: سه محوری كه سیاست خارجی آقای رییسی بر آن استوار است تعامل با جهان، حفظ عزت و منافع ملت ایران و ضد سلطه بودن است. این سه مشخصه ی محوری سیاست خارجی دولت جدید خواهد بود اما برنامه ی سیاست خارجی باید برنامه ی جامعی باشد كه از این سه محور نشأت می‌گیرد. با توجه به آنچه كه در هشت سال گذشته پشت سرگذاشتیم معتقدم كه باید در حوزه سیاست خارجی طرحی نو درانداخت و در این طرح موضوعات دسته‌بندی شود.
وی افزود: در حوزه ی داخلی اقتصاد و در حوزه ی خارجی موضوع فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته ای ایران دو محور اساسی دولت در آینده خواهد بود. در حوزه ی سیاست خارجی و برجام دولت جدید باید نقشه ی راه جدیدی را طراحی كند.

اگر دیپلماسی برای كشور تولید ثروت نكند این دیپلماسی فقط گپ زدن است
وزیر اسبق امور خارجه ی كشورمان در پاسخ به این پرسش كه شما بارها عنوان كرده‌اید كه سیاست خارجی می‌تواند بستر مناسبی برای رشد اقتصادی ایران فراهم كند، برای ایجاد این بستر چه باید كرد؟ توضیح داد: من سال 64 سفیر تركیه بودم در ملاقاتی كه با سفرای كشورهای دیگر در تركیه داشتم از سفیر ژاپن پرسیدم به عنوان سفیر در این كشور چه می‌كنید؟ پاسخی داد كه هنوز آویزه گوش من است. او گفت تنها كار من این است برای صادرات محصولات شركتهای ژاپنی بازاریابی كنم.
وی خاطرنشان كرد: من پس از آن همواره این نكته را مد نظر داشتم كه اگر دیپلماسی منجر به تولید ثروت برای كشور نشود این دیپلماسی فقط گپ زدن است و موفق عمل نكرده است. من اولین وزیر خارجه ای بودم كه در سفرهای خارجی میرعامل شركت‌های دولتی و خصوصی را با خودم همراه می‌كردم و برخی از پروژه ها را از طریق همین دیپلماسی برای كشورمان كسب كردیم. لذا حوزه ی اقتصادی جزو لاینفك دیپلماسی است. اما چه باید كرد برای این مهم؟
متكی تصریح كرد: من معتقدم باید نسبت به نگرشمان به حوزه اقتصاد بازنگری كنیم .چون اقتصاد ما واردات‌محور است و در حوزه صادرات موفق عمل نكرده‌ایم. تجار ما در حوزه واردات بسیار موفق هستند ولی در حوزه صادرات موفق نیستند. در حالیكه ژاپن سازمانعظمی به نام جترو داشت كه صادرات ژاپن را به دیگر كشورهای جهان ساماندهی می كرد و ادبیات آنها همیشه این بود كه جنس ژاپنی مصرف كنید چون جنس ژاپنی برتر است.

هر وقت احمدی نژاد شهروند عادی شد راجع به ماجرای سنگال صحبت می‌كنم
متكی در پاسخ به این پرسش كه چرا همواره شما را وزیر امور خارجه ی دكتر احمدی نژاد می‌خوانند؟ گفت: این طبیعی است چون من در دولت او وزیر امور خارجه بودم و به هر حال ماجرای سنگالیزاسیون در این دوره اتفاق افتاد و بین‌المللی شد و نكته دیگر اینكه من 10سال در این باره صحبت نكردم شاید این موارد باعث شده كه این برداشت بوجود بیاید.
وی درباره ناگفته ای سفر سنگال و تبعات آن گفت: هر وقت هر دوی ما شهروند عادی شدیم حتما راجع به ماجرای سنگال صحبت خواهم داد چون هم اكنون من شهروند عادی هستم و آقای احمدی نژاد عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هستند.

باید بدون سركوفت زدن، از آمادگی‌های عربستان برای ایجاد تحول در روابط استقبال كنیم
وزیر پیشین امور خارجه ی ایران در پاسخ به این پرسش كه دیدگاه شما درباره روابط ایران و عربستان چیست؟ چون به نظر می رسد رفتار عربستان تغییر كرده است؛ گفت: ایران و عربستان در یكصد سال اخیر همواره كشورهای مهمی در منطقه بودند و جغرافیای اقتصادی و سیاسی و حوزه ی استراتژیكی؛ این دو كشور را برجسته كرده است. بیشتر از دو گزینه در مناسبات بین ایران و عربستان وجود ندارد یا مناسبات همگرایانه یا مناسبات مبتنی بر تنش كه ما در 40سال گذشته هر دو حوزه را تجربه كردیم.
متكی تصریح كرد: از دیدگاه من ما در یك تعامل دوستانه بهتر می‌توانیم منافع یكدیگر و منافع منطقه را حفظ كنیم این مبنای اصلولی روابط بین ایران و عربستان است كه هر دو كشورهای در جایگاه رهبری و تأثیرگذار در جهان اسلام در حوزه های جهان اهل سنت و اهل تشیع هستند. هر دو كشور مهمترین تأمین كننده ی عمده نفت در منطقه هستند. ایران در حوزه نفت و گاز مقام اول دنیا را دارد و در عین حال عربستان در معذوراتی قرار دارد و آن نوع مناسباتش با كشورهای ثالث و تأثیر‌پذیری از این كشورهاست ما قاعدتاً نمی‌توانیم همه ی سیاست های عربستان را تغییر دهیم . این كشور بر اساس نگاه خودش تصمیم می گیرد.

وی افزود: ما در حوزه هایی كه نگاه منطقه ای و روابط دو جانبه است هر وقت تدابیر خوبی به كار گرفتیم بهره برداری های خوبی هم داشتیم. عربستان در وضعیت خاصی قرار گرفته است. این كشور امیدوارم بود دولت ترامپ كه دولت سرسخت او در ادامه ی اشغال یمن بود سركار بماند كه نماند و دموكرات ها این جنگ را برای عربستان جنگی پیروز نمی‌دانند و معتقد هستند باید این جنگ خاتمه پیدا كند و ورود یكسری فاكتورهای جدید در جنگ عربستان و یمن معادله را به نفع یمن سوق داده و عربستان از این جهت در وضعیت سختی قرار گرفته است .
متكی در ادامه خاطرنشان كرد: ادامه ی دشمنی عربستان با ایران و قطع رابطه با ایران هیچ كمكی به او در منطقه و جنگ با یمن نكرد و بعدها منجر به قطع ارتباط این كشور با قطر شد. لذا عربستان در شرایط خاصی قرار دارد. دیپلماسی حكم می‌كند ما بدون سركوفت زدن از آمادگی‌های عربستان برای ایجاد تحول در این روابط استقبال كنیم.

باید درباره ی كشورهایی كه برخورد دوگانه با ما داشتند تصمیم درستی اتخاذ كرد
متكی در پاسخ به این پرسش كه كره ی جنوبی در موقعیت خاصی بازار ایران را ترك كرد به نظر شما باید در آینده چه سیاست و استراتژی درخصوص این كشور اتخاذ كرد؟ گفت: كره ی جنوبی متغیری از تابع آمریكا است لذا ما باید كشورهایی كه برخوردهای دوگانه با ما داشتند را به یاد داشته باشیم تا در جایی مناسب با آنها برخورد درستی اتخاذ كنیم.
وی افزود: بان كی مون، دبیركل سابق سازمان ملل متحد پیش از این وزیر امور خارجه كره جنوبی بودبرای اولین بار كه كره ی جنوبی به عنوان عضوی از شورای عالی امنیت ملی در بحث هسته ای علیه ایران رای داده بود من نامه‌ای به رییس صدا و سیما و همچنین شهرداری نوشتم و اعلام كردم تبلیغات كالاهای كره جنوبی را از خیابان های شهر تهران جمع آوری كنند. این كار انجام شد و خیلی زود كره ای ها این پیام را دریافت كردند و وزیر امور خارجه كره یك ساعت در این باره با من صحبت كرد و پس از آن معاون خود را به ایران فرستاد تا به دلیل دادن رأی علیه كشورمان از ما دلجویی كنند.

تیم برجام حرفه ای بود اما از ابتدا نقشه ی راه درستی نداشت/ برجام خسارت محض بود
متكی در پاسخ به این پرسش كه از دیدگاه شما یك نقطه قوت و یك نقطه ی ضعف در تیم سیاسی دولت آقای روحانی چیست؟ گفت: نقطه ی قوت این بود كه یك تیم حرفه ای بودند و سه نفر اصلی مذاكره كننده ی برجام، آقایان عراقچی، تخت روانچی و ظریف روی هم بیش از 100 سال سابقه ی كار در وزارت خارجه آن هم در بخش بین الملل داشتند و نقطه ی ضعف این بود كه راهبرد و نقشه ی راه درستی را از همان ابتدا تدوین نكردند و این نقشه ی نادرست و غیرواقع بینانه تا ثریا دیوار برجام را كج بالا برد تا حدی كه خسارت محض بود.

نقش دیپلمات ما در خارج از كشور همچون دیده بان در جبهه است
وی در پاسخ به این پرسش كه مصلحت، عزت و حكمت اساسا اصول سیاست های نظام جمهوری اسلامی ایران است آیا پیش آمده احساس كنید به عنوان یك كهنه كار سیاسی این اصول خدشه دار شده باشند؟ گفت: متأسفانه بله، این سه محوری است كه مقام معظم رهبری در یك نگرش اندیشه ای و چارچوب‌دار برای دیپلمات‌های جمهوری اسلامی ایران بیان می‌كنند اما لازمه ی پایبندی به چنین نگرشی در گام نخست باورمندی است این سه محور از مبانی دینی ما بر می‌خیزد. دیپلمات ما باید به این اعتقاد داشته باشد اسلام برتر است و از اسلام برتر نیست باید به این معتقد باشد نقش دیپلمات ما در خارج از كشور همچون دیده بان در جبهه است.

وزیر امور خارجه پیشین كشورمان در ادامه گفتگو با برنامه پارك شهر تلقی خود از واژه های زیر را اینگونه بیان كرد:
برجام:شروع خوب و پایانی بد فرجام.
سنگال:ظرفیتی برای روابط دو جانبه و چند جانبه ی ما و در عین حال نقطه ی عطف تاریخی در دیپلماسی ما معروف به سنگالیزاسیون.
احمدی نژاد:كسی كه خوب شروع كرد و متأسفانه نتوانست ادامه دهد.
روحانی: به سابقه ی خود مغرور شد و تصور كرد می‌تواند از این اندوخته خود بهره برداری كند ولی متأسفانه به دلیل نقشه راه نادرست تلاشهایش به نتیجه نرسید.
ظریف: دیپلمات پر تلاشی كه سیاست خارجی را ینگه ی دنیا و متمركز در غرب می‌دانست و وقتی به فكر دیگر نقاط جهان افتاد كه خیلی دیر شده بود.
ولایتی: آغازگر دیپلماسی اصولگرایانه ی ارزشی در نظام كه وقتی می‌خواستند فارغ التحصیلان دانشگاه روابط بین الملل وزارت خارجه را به كارگیرند ایشان می‌گفت بررسی كنید اگر به مبانی و اداب و اصول پایبندی اولیه را دارند استخدام كنید اگر نه علیرغم تمام هزینه هایی كه شد ما نیازمند آنها نیستیم و این شروع خوبی بود و تغییر چارت وزارت خارجه وزارت را دچار چالش كرد.

نیازی نیست رئیس جمهور در تمامی جلسات سارمان ملل حضور داشته باشد
متكی در پایان این گفتگوی رادیویی در پاسخ به این پرسش كه آیا رییس دولت سیزدهم در مجمع عمومی سازمان ملل متحد حضور خواهند داشت یا خیر؟ گفت: من معتقد نیستم كه رییس جمهوری در همه ی جلسات مجمع عمومی سازمان ملل متحد در شهریور و مهرماه حضور داشته باشد رویه ی دیگر كشورها هم این نیست و از زمان دولت نهم مرسوم شده است به نظر من خیلی ضروری نیست معمولا كشورها در سطح وزیر خارجه در اجلاس‌های نیویورك شركت می‌كنند. برخی سالها سازمان ملل نشست های ویژه‌ای برگزار می‌كند كه نشست سران كشورها است این نشست با سایر نشست ها فرق دارد و حضور سران در آن لازم است.

تلاش غربی ها برای ایجاد مانع در سفرهای رئیس جمهور منتهی به شكست شده است
وی افزود: در حوزه ی سفرهای خارجی رییس جمهوری آینده باید بگویم كه قبلا هم غربی‌ها و عناصر ماجراجو در خارج از كشور این را آزموده اند كه درباره‌ی سفر رییس كشور نكته ای را ایجاد كنند اما با شكست مواجه شده اند و به نظر نمی‌آید كه با یك حركت رسمی برای مسأله سازی در سفرهای آقای رییسی مواجه باشیم.

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
ما را در اینستاگرام و دیگر شبكه‌های اجتماعی با شناسه tehraan360@ پیدا و همراهی كنید.
همچنین علاقه‌مندان می توانند برنامه های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.
*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.