به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران، طرح یارانه های نقدی كه حدود 11 سال از آغاز آن می گذرد طرحی است كه موافقان و مخالفان بسیاری دارد. دولت‌ها برای حذف یا اصلاح این طرح، پیشنهادات زیادی داشته اند كه متاسفانه طی سالهای اخیر عملیاتی نشده است در همین راستا حسین راغفر اقتصاددان كشورمان در گفتگو با برنامه سعادت آباد رادیو تهران با ذكر این موضوع كه طرح یارانه نقدی از دیماه سال 99 كلید خورد و دیماه 1400 به سن یازده سالگی می رسد اظهار داشت: از سال 89 تا كنون به ازاء هر سال حدود 42 هزار و 500 میلیارد تومان یارانه نقدی پرداخت شده است. این طرح در تمام دنیا محكوم به شكست بوده و تمامی كشورهایی كه یارانه نقدی را تجربه كرده اند با پیامدهای منفی آن درگیر شده اند.

بهترین كمك به دهك‌های كم درآمد جامعه، ایجاد اشتغال است
وی تاكید كرد: بهترین كمك به دهك‌های كم درآمد جامعه، ایجاد اشتغال برای آنها است. بنابراین این منابع باید با هدف اشتغال برای این طبقات، سرمایه‌گذاری می شد. بر اساس محاسبات در زمان شروع این طرح فقط 40 درصد مردم استحقاق دریافت یارانه نقدی را داشتند و با مابقی این مبلغ می‌شد اشتغال ایجاد كرد اما به دلیل اینكه در آن برهه زمانی این طرح سیاسی شد باید اجرایی می شد. مسئول این طرح در مجلس اذعان داشته كه در ابتدا بر اساس برنامه ریزی ها قرار بوده فقط 2 تا 3 دهك پایین جامعه یارانه را دریافت نمایند كه بیكباره به تمانی طبقات جامعه تسری پیدا كرد.

درآمد حاصل از طرح هدفمندی یارانه ها، هدفمند نشد!
راغفر یادآور شد: در ابتدا قرار بود بخش قابل توجهی در حدود 30 درصد در آمد حاصل از حامل های انرژی قانون مربوط به هدف مندی یارانه ها برای خدمات عمومی مثل حوزه سلامت و حمل و نقل صرف شود كه هیچ وقت این اتفاق روی نداد.
وی به اعتراضات وزارت نفت در دوره های پیشین اشاره كرد و اظهار داشت: هرماهه با كمبود منابع، این مبالغ از وزارت نفت دریافت می شد و گلایه ها بر این اساس بود كه این پول خرج مصارفی برای خرید مایحتاجی مثل سیب زمینی و پیاز می‌شود و در حال حاضر به دلیل فقدان سرمایه گذاری در حوزه گاز مجبوریم به عنوان بزرگترین تولیدكننده گاز، واردات داشته باشیم.

ارز 4200 تومانی برای تامین نیازهای اساسی مردم بوده است
راغفر با اشاره به اینكه حذف ارز 4200 تومانی بحث اصلی در راستای حذف یارانه های نقدی است گفت: این ارز برای تامین نیازهای اساسی مردم بوده است. ارزی كه از فروش نفت و گاز و منابع طبیعی به دست آید متعلق به مردم است و باید برای آنها صرف شود. بنابراین كسی حق ندارد این ارز را از طریق صرافی ها بفروشد. در طول 8 سال جنگ تحمیلی حدود 3 میلیارد دلار برای تامین كالاهای اساسی مردم در نظر صرف شد و مردم می توانستند از طریق كالابرگ و با قیمتی منطقی كالاهای اساسی زندگی را تهیه كنند.در آن دوره ارز برای تامین كالاهای اساسی به قدر 7 تومان محاسبه می شد.

ارزهای خارج شده ازجیب فقیران به جیب ثروتمندان رفت
وی تاكید كرد: قیمت ارز آزاد كه در دوره جنگ غیرقانونی هم بود تاثیری بر زندگی مردم نداشت اما اتفاقی كه در سالهای اخیر حاصل شده این است كه صدها میلیارد دلار سرمایه ارزی كشور در صرافی ها فروش رفته و مقدار زیادی از آن هم از كشور خارج شده است. در حالیكه این منابع باید صرف نیازهای اساسی مردم در حوزه های مختلفی همچون آموزش و درمان می شد نه اینكه به صادركنندگان و واردكنندگان داده شود تا تماما به جیب آنها برود. در این شرایط تورم ایجاد می‌شود و به مرور قیمت ارز دوباره باید بالا برود متاسفانه این روند طی 3 دهه اخیر در كشور حاكم بوده است.

پرداخت یارانه نقدی در هیچ كشوری مادام العمر نیست
این اقتصاددان در پاسخ به این پرسش كه در حال حاضر چه كشورهایی به مردم یارانه نقدی می دهند؟ گفت: خیلی از كشورها به صورت قطره‌چكانی و دقیق یارانه نقدی می دهند. به عنوان مثال برای افراد بیكار و بچه دار، مبلغی برای زمانی محدود پرداخت می‌شود. اما در كشور ما 11 سال است كه بسیاری از هموطنان یارانه نقدی می‌گیرند پیش از این هم برخی افراد مثل مهاجران خوزستانی همچنان با اینكه از نظر رفاهی بسیار بهتر شده بودند كماكان یارانه نقدی دریافت می كردند. هیچ كجای دنیا یارانه در طولانی مدت به افراد عادی تعلق نمی گیرد. این یارانه حداكثر یك ساله است و برای تمدید باید فرم‌های جدید پر شود.

قطع یارانه نقدی، غیر ممكن است
راغفر ندادن یارانه نقدی را امری ناممكن دانست و اظهار داشت: باید به طبقاتی محدود از جامعه كه آسیب‌های شدیدی از سیاست گذاری‌متحمل شدند؛ پرداخت شود اما این افراد باید شناسایی شوند و روش‌هایی هم برای شناسایی آنها در نظر گرفته شده است. اینكار باید با بهره مندی از برنامه ای هوشمند و با توجه به ویژگی خانواده ها انجام شود. در پرداخت یارانه ها حدود 30 درصد منابع به صورت صوری پرداخت می‌شود و مدافعانی دارد كه قدرتمند هستند و از ادامه این سیستم حمایت می كنند.

قدرتمندان نمی گذارند طرح های اقتصادی مجلس اجرایی شود
وی افزود: دلیل دولت برای ادامه این روند نبود منابع است اما سال گذشته 930 هزار میلیارد تومان تقریبا دو برابر بودجه ظرفیت مالیاتی داشتیم كه دولت می‌توانست آن را جمع آوری كند اما دولت هیچگاه اراده تحقق این امر را نداشته است.به عنوان مثال بعد از گذشت زمانی بیش از یك سال هنوز طرح مالیات بر خانه های خالی محقق نشده است. مالیات دهندگان در این حوزه افرادی پرنفوذ و قدرتمند هستند لذا اگر مجلس هم طرحی را تصویب كند این طرح اجرایی نخواهد شد.

مهمترین راهكار برای برخورد با كانون های فساد، عزم سیاسی دولت است
او با تاكید بر اینكه صاحبان سرمایه و نمایندگان آنها افرادی هستند كه تصمیم گیر هستند گفت: مالیات باید از سرمایه و ثروت گرفته شود ولی تصمیم گیرندگان همان افرادی هستند كه باید مالیات بپردازند. این افراد و نمایندگان آنها با حضور در مجامع تصمیم گیری مثل مجلس منافع سرمایه‌داران را حمایت می كنند. بنابر این در این شرایط نباید توقع بهبود اقتصاد را داشت. مهمترین راهكار برای برخورد با كانون های فساد، عزم سیاسی دولت است.

خصولتی‌ها همان افرادی هستند كه در سیستم سیاستگذاری نشسته‌اند
راغفر خاطرنشان كرد: سالیان درازی است كه دولت به شركت‌های خصولتی یارانه‌های انرژی می پردازد. 20 شركت خصولتی در سال 97 حدود 76 هزار میلیارد تومان سود خالص داشتند و مالیات پرداختی آنها حدود 4 تا 5 درصد درآمدشان بوده است. این شركت ها از آب و برق رایگان و سنگ آهن ارزان بهره مند بوده اند. این شركت ها در سال 99 حدود 250 هزار میلیارد تومان سود خالص داشته اند. راحت‌ترین كار این است كه دولت سهمش را از اینها بگیرد اما دلیل اینكه این امر محقق نمی شود این است كه خصولتی‌ها همان افرادی هستند كه در سیستم نشسته اند.

اصلی‌ترین مسئله كشور، مبارزه با فساد و اشرافی است كه از درون ساختار قدرت بیرون آمده‌اند
راغفر در ادامه گفتگو با سعادت آباد با اشاره به اینكه متاسفانه نتوانسته‌ایم طی سال های اخیر قدمی رو به جلو برداریم گفت: تا سال 90 هنوز فساد تا این حد گسترده نشده بود.افرادی كه یارانه های كلان را از دولت ها گرفته و بلعیده اند تبدیل به اژدهاهایی بزرگ و قدرتمند در عرصه تصمیم گیری كشور شده اند. این افراد یا نماینده های آنها در نظام تصمیم گیری كشور حضور دارند. اصلی ترین مسئله كنونی كشور مبارزه با فساد و اشرافی است كه از درون ساختار قدرت بیرون آمده اند و طبقه اشرافی را تشكیل داده‌اند كه ضمن پول داشتن، قدرت و نفوذ هم دارند تا زمانیكه عزمی سیاسی برای مبارزه و كنارگذاشتن با این افراد وجود نداشته باشد آنها از منافع خود دفاع می كنند. این پول ها از جیب طبقه محروم كشور می‌رود.

نظام مالیاتی باید به روز و شفاف شود
وی با تایید این موضوع كه طی سالهای اخیر طبقه متوسط اقتصادی از بین رفته و شكاف بین فقر و غنی بیشتر شده است گفت: نابرابری ها به شدت افزایش یافته است. سود حاصل از افزایش قیمت ارز به جیب افرادی خاص و شركت‌های خصولتی رفته است. بازار آزاد ارز برای كسانی است كه خدماتی را صادر می كند درآمد ارزی دارد ولی ارز حاصل از سود حامل های انرژی كه از كشور خارج می شود برای مردم است و باید برای رفاه و تولید مردم با توجه به ویژگی های امنیتی توسعه و باز توزیع و ایجاد اشتغال، خرج شود. بازار دلالی شغل ایجاد نمی كند. مالیات باید از این افراد گرفته شود منتهی اراده ای برای جمع آوری مالیات نیست. نظام مالیاتی باید به روز و شفاف شود.

عزم سیاسی برای بهبود اقتصاد و توسعه در دولت سیزدهم دیده نمی‌شود
راغفر اظهار داشت: توسعه 5 رمز دارد كه اولین آنها عزم سیاسی است. باید عزم سیاسی شكل بگیرد تا موانع پیشرفت اقتصادی را سركوب كند اما متاسفانه هنوز این عزم در تیم اقتصادی جدید و برنامه های دولت سیزدهم دیده نمی شود.

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
ما را در اینستاگرام و دیگر شبكه‌های اجتماعی با شناسه tehraan360@ پیدا و همراهی كنید.
همچنین علاقه‌مندان می توانند برنامه های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.

*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.