به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران، در تقویم كشورمان 25 اردیبهشت به‌ افتخار سراینده شاهنامه و به‌ پاس زحماتی كه برای فرهنگ و ادب فارسی كشیده، به نام روز بزرگداشت «حكیم ابوالقاسم فردوسی و پاسداشت زبان فارسی» نام‌گذاری شده است.
برنامه پارك شهر به مناسبت این روز با نسرین پرویزی معاون واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی به گفتگو پرداخت.

پرویزی در پاسخ به این پرسش كه به چه دلیل واژه‌گزینی در زبان و ادب فارسی اهمیت دارد؟ تصریح كرد: تمام كشورها ازجمله كشور فرانسه، انگلیس و آلمان كه دارای پیشینه زبان و ادبیات غنی هستند حساسیت داشته و مانع ورود واژه‌ای بیگانه به زبانشان می‌‎شوند.

وی با اشاره به اینكه زبان هر كشوری نشان‌دهنده هویت ملی آن كشور است، گفت: واژه‌گزینی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی اقدامی نیست كه تنها در كشور ما و پس از انقلاب آغازشده باشد؛ واژه‌گزینی به‌طور رسمی از 100 سال پیش آغازشده و پیش از آن‌هم ابن‌سینا و ابوریحان بیرونی تلاش می‌كردند تا برای واژه‌های عربی كه وارد زبان فارسی می‌شوند معادل فارسی انتخاب كنند.

معاون واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه افزود: در كشورمان سه قرن پیش متونی به نگارش درآمده است كه هم‌اكنون قابل‌خواندن است. به‌طور مثال اشعار رودكی و فردوسی كلمات بیگانه‌ای ندارد و قابل‌فهم است پس این زبان باید حفظ شود.

این مقام مسئول اظهار داشت: اگر در دنیای نوین زبان فارسی را رها كنیم و اجازه بدهیم واژه‌های علوم مختلف وارد زبان فارسی شود در نهایت از زبان فارسی چیزی جز حروف ربط و حروف اضافه باقی نخواهد ماند.
متاسفانه برخی بسیاری از واژه‌ها را به زبان انگلیسی بیان می‌كنند و این مساله باعث می‌شود آهسته‌آهسته زبان فارسی از بین برود و در این صورت است كه ما دیگر متوجه متون ادبی كهن نخواهیم شد و ارتباطمان با گنجینه ادبی گذشته قطع خواهد شد.
بسیاری از كشورهای منطقه به دلیل اینكه زبانشان آمادگی مقابله با فناوری‌های نوین را نداشته از زبان انگلیسی استفاده می‌كنند و در این كشورها تدریس به زبان انگلیسی انجام می‌‌شود.

پرویزی تصریح كرد: مردم باید به زبانشان افتخار كنند زیرا زبان فارسی‌زبان غنی است و مردم می‌توانند با به كار بردن واژه‌های فارسی به‌نوعی سواد و دانش خودشان را نشان بدهند. استفاده از واژه‌های انگلیسی در گفتارمان لزوما نشان دهنده سواد انگلیسی نیست، ما فقط از واژگان استفاده می‌كنیم و در اصل آنگونه كه باید دانش زبان انگلیسی نداریم.

وی تصریح كرد: مردم باید حساسیت نشان دهند و در مكالمات روزمره سعی كنند واژه‌های فارسی به كار ببرند و فرهنگ و زبانش خودشان را غنی كنند ضمن اینكه فرهنگستان زبان و ادب فارسی از پیشنهاد مردم برای معادل‌سازی واژه‌ها استقبال می‌كند.

این مقام مسئول تاكید كرد: بسیاری از واژه‌ها از زبان عربی، روسی، انگلیسی و مغولی در سال‌های قبل وارد بدنه زبان فارسی شده است كه نمی‌توان آنها را تغییر داد ولی فرهنگستان برای واژه‌های جدید معادل‌سازی می‌كند.

پرویزی در پاسخ به این پرسش كه پیش‌ازاین معادل‌سازی برای واژه‌های علوم زیستی به ویژه علومی كه بین‌المللی هستند مورد انتقاد قرارگرفته بود؛ موضع فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این خصوص چیست؟ اظهار داشت: به عقیده ما زبان فارسی تنها یك زبان روزمره نیست؛ زبان فارسی می‌تواند زبان علم باشد بنابراین برای این زبان باید واژه‌گزینی صورت بگیرد. توسعه علمی بدون اینكه زبان بومی علمی داشته باشیم امكان‌پذیر نیست، اگر قرار باشد علم همگانی شود باید عموم مردم از زبان علمی برداشت و دركی از اصطلاحات داشته باشند.

معاون واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: مگر چه اتفاقی رخ می‌دهد مردم به‌جای آنتی‌بیوتیك پادزیست بگویند؟ مردم اجزای آنتی‌بیوتیك را نمی‌شناسند ولی پادزیست متشكل از پاد است كه سال‌هاست در زبان فارسی واژه پادزهر را شنیده‌اند به این شكل درك اولیه‌ای از آن پیدا می‌كنند همانطور كه آنتی‌بیوتیك را سال‌ها به‌ كار برده‌ایم و متوجه مفهموم آن شده‌ایم می‌توانیم از معادل فارسی آن هم استفاده كنیم.

پرویزی در پاسخ به این پرسش كه چرا در استفاده از این واژه‌ها مقاومت می‌شود؟ گفت: مشكل اساسی واژه‌های زیست‌شناسی این است كه یكباره وارد كتاب درسی شد و این مسلما برای آموزگاران ایجاد مشكل كرد و برای دانش آموزان كه در حال آموزش هستند مشكلی ایجاد نمی‌كرد زیرا آنها هر واژه‌های كه گفته شود را یاد می‌گیرد و هم اكنون دانش‌آموزانی كه با این واژه‌ها آموزش‌دیده‌اند دركی از واژه‌های پیشین ندارند.


مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب‌سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
ما را در اینستاگرام و دیگر شبكه‌های اجتماعی با شناسه tehraan360@ پیدا و همراهی كنید.
همچنین علاقه‌مندان می‌توانند برنامه‌های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.

*هرگونه بهره‌برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع‌رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.