مقاومت فرهنگی مردم ایران در برابر ممنوعیت عزاداری‌ها در دوره پهلوی

شنونده‌ی بخش كوتاهی از گفتگوی برنامه‌ی «چراغ» با دكتر علی طهران‌بند مدرس و پژوهشگر تاریخ معاصر و فرهنگ عامه با موضوع بررسی محدودیت‌های عزاداری و سوگواری حسینی در دوره پهلوی و واكنش فرهنگی مردم، همچنین نقش الهام‌بخش عاشورا در انقلاب اسلامی و گسترش جهانی اربعین پس از سقوط صدام باشید.

استاد طهران بند گفت:
جامعه ایرانی پدیده‌های اجتماعی جدیدی ایجاد كرده كه در نوع خود بی‌بدیل است.
راهپیمایی اربعین حسینی به عنوان بزرگترین راهپیمایی جهان، هرسال با شكوه بیشتری برگزار می‌شود و هر سال با اعجاب و تعجب بیشتری از سوی جامعه جهانی مواجه است.
عزاداری برای امام حسین(ع) از قرن چهارم هجری و دوره آل‌بویه آغاز شد و جالب اینجاست كه این امر در مركز خلافت بنی عباس انجام شد و این نشان از بزرگی و عظمت امام حسین (ع) است.
در دوره‌های صفوی و قاجار با تعزیه، نوحه‌خوانی و دسته‌روی گسترش یافت. در دوره صفوی با آیین‌ها و نوحه خوانی‌ها به زبان فارسی و تركی بوده است و سینه زنی و زنجیرزنی هم جایگاه خود را پیدا می‌كند.
در زمان ناصرالدین شاه حدود 20 هزار نفر در تكیه دولت حضور میافتند كه شاهد برگزاری مراسم تعزیه باشند.
در دوره پهلوی اول به دلیل سیاست‌های سكولار و باستان‌گرایانه رضاخان، بسیاری از آیین‌های عزاداری محدود یا ممنوع شد و حتی تكیه دولت تخریب گردید. تخریب تكیه دولت؛ تخریب تفكر ایرانی-اسلامی بود اما مردم با مقاومت فرهنگی، شعائر حسینی را زنده نگه داشتند.
نقاشی‌هایی از استاد كمال الملك از فضای تكیه دولت موجود است و همینطور استاد فرشچیان كه نقشی زیبا از عاشورای حسینی را به تصویر كشیدند.
از استاد جابر عناصری هم یاد كنیم كه برای آیین‌های سوگواری سالار شهیدان زحمت زیادی كشیدند.
اندیشه عاشورا همواره الهام‌بخش حركت‌های عدالت‌خواهانه در تاریخ ایران بوده و همین فرهنگ زمینه‌ساز قیام گوهرشاد و نهایتاً پیروزی انقلاب اسلامی شد.
اربعین امروز به بزرگ‌ترین گردهمایی مذهبی جهان تبدیل شده و تنوع آیین‌های سوگواری در سراسر ایران، جلوه‌ای از رنگین‌كمان فرهنگی این سرزمین است.
و...

برنامه «چراغ» با موضوع تاریخ را جمعه‌ها، ساعت 21:30 الی 22:55 از رادیو تهران بشنوید.

می توانید در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.