سنگواره‌ها؛ روایتگران تاریخ زمین از اعماق سنگ تا مدار مریخ

برنامه‌ی «چراغ» علم و فناوری؛ موضوع سنگواره‌ها(فسیل‌ها) و نقش آن‌ها در شناخت تاریخ زمین، تغییرات آب‌و‌هوایی، زیست‌محیطی و حتی كشف منابع نفت و گاز را با حضور امین صادقی كارشناس حوزه علم و فناوری و رضا ماه‌منظر، كارشناس نجوم و پژوهشگر میدانی بررسی كرد.

امین صادقی در آغاز برنامه با اشاره به تعریف سنگواره(فسیل) گفت: سنگواره‌ها(فسیل‌ها) هرگونه شواهد از حیات گذشته هستند كه در سنگ‌ها یا مواد رسوبی حفظ شده‌اند و می‌توانند شامل استخوان، ردپا، مدفوع، یا حتی دی‌ان‌ای(DNA) باستانی باشند. برای اینكه چیزی سنگواره(فسیل) محسوب شود، باید حداقل 10 هزار سال قدمت داشته باشد.

او توضیح داد كه تشكیل سنگواره(فسیل) فرآیندی نادر و وابسته به شرایط خاص است، از جمله دفن سریع در لایه‌های گل یا خاكستر آتشفشانی و قرار گرفتن تحت فشار و دمای زیاد.
صادقی افزود:كمتر از یك‌دهم درصد از تمام گونه‌هایی كه روی زمین زیسته‌اند، از خود سنگواره ای(فسیلی) بر جای گذاشته‌اند. بنابراین هر سنگواره(فسیل)، سندی بی‌نظیر از تاریخ طبیعی زمین است.

وی با اشاره به كاربردهای علمی سنگواره‌ها(فسیل‌ها) گفت: سنگواره‌ها(فسیل‌ها) برای مطالعه‌ی تكامل زیستی، تغییرات اقلیمی و بازسازی شرایط زیست‌محیطی گذشته اهمیت دارند. حتی در برخی سنگواره‌های(فسیل‌های) انسانی می‌توان بیماری‌های باستانی را تشخیص داد.

در ادامه، رضا ماه‌منظر، كارشناس نجوم، درباره‌ی كشف سنگواره‌های(فسیل‌های) نهنگ‌های باستانی در بیابان‌های قم گفت:این سنگواره‌ها(فسیل‌ها) متعلق به دوره‌ای هستند كه ایران در بستر دریای باستانی تتیس قرار داشت. از كاشان و قم گرفته تا كرمان و خراسان، بخش‌هایی از كشور میزبان سنگواره‌های(فسیل‌های) ارزشمند دریایی‌اند.

او افزود: سنگواره شناسی(فسیل‌شناسی) فقط به زمین محدود نیست؛ یافته‌های سنگواره‌ای(فسیل‌ی) می‌توانند به ما كمك كنند شرایط اقلیمی سیارات دیگر مانند مریخ را نیز درك كنیم.

ماه‌منظر با اشاره به نوعی از سنگواره‌ها(فسیل‌ها) به نام میكروفسیل توضیح داد كه این نمونه‌ها نقش مهمی در كشف ذخایر نفت و گاز دارند: در ایران نیز وجود این میكروفسیل‌ها در رسوبات، شاخصی از احتمال وجود منابع نفتی است. در واقع سنگواره‌ها(فسیل‌ها) نه تنها تاریخ زمین، بلكه مسیر آینده انرژی را نیز روشن می‌كنند.
و...

برنامه «چراغ» با موضوع علم و فناوری را سه شنبه‌ها، ساعت 21:30 الی 22:55 از رادیو تهران بشنوید.

می توانید در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.