خاك؛ سرمایه خاموشی كه آینده تمدن ما به آن گره خورده است

شنونده بخشی از برنامه «چراغ» با محوریت علم و فناوری باشید كه در این قسمت با حضور امین صادقی كارشناس حوزه علم و فناوری و رضا ماه‌منظر، كارشناس نجوم و پژوهشگر میدانی و علیرضا صبا دیگر كارشناس این برنامه به بررسی علمی، تاریخی و زیست‌محیطی خاك پرداخته است؛ بستری حیاتی كه امنیت غذایی، زیست‌بوم و آینده انسان به آن وابسته است، اما در اثر فرسایش، بیابان‌زایی و مداخلات انسانی در معرض تهدید جدی قرار دارد.

در ابتدای برنامه «چراغ» تأكید شد خاك تنها توده‌ای بی‌جان زیر پای انسان نیست، بلكه سازه‌ای زنده است كه شكل‌گیری آن میلیون‌ها سال زمان برده است.
كارشناسان برنامه توضیح دادند كه بیشترین حیات و حاصلخیزی خاك در همان چند سانتی‌متر سطحی آن نهفته است؛ لایه‌ای كه به‌شدت در برابر تخریب آسیب‌پذیر است.
در ادامه، نقش تاریخی و تمدنی خاك در شكل‌گیری جوامع انسانی؛ از آغاز كشاورزی و یكجانشینی بشر گرفته تا جایگاه خاك در اسطوره‌ها، فلسفه‌ها و فرهنگ‌های كهن مورد توجه قرار گرفت.
فرسایش خاك، بیابان‌زایی، تغییر كاربری اراضی، چرای بی‌رویه دام، كشاورزی ناپایدار، جنگل‌زدایی، آلودگی ناشی از زباله‌ها و تغییرات اقلیمی از جمله چالش‌هایی بود كه در این برنامه به تفصیل درباره آن‌ها صحبت شد.
همچنین تفاوت میان فرسایش خاك و فرونشست زمین تشریح شد و نسبت به پیامدهای نگران‌كننده برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی هشدار داده شد.
در بخش دیگری از برنامه، موضوع زباله و تأثیر آن بر آلودگی خاك مورد بررسی قرار گرفت. كارشناسان با اشاره به خطر میكروپلاستیك‌ها و ته‌سیگارها، بر نقش مستقیم رفتارهای فردی در تخریب یا حفاظت از خاك تأكید كردند و خواستار ارتقای فرهنگ عمومی و اصلاح سیاست‌های مدیریت پسماند شدند.
همچنین به كاربردهای گسترده خاك در صنایع مختلف از جمله كشاورزی، ساختمان‌سازی، سرامیك، شیشه، فولاد، تصفیه آب، صنعت نفت و فناوری‌های نوین اشاره شد.


برنامه «چراغ» با موضوع علم و فناوری را سه شنبه‌ها، ساعت 21:30 الی 22:55 از رادیو تهران بشنوید.
می‌توانید در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.

*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.