شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام

دوره های زندگی امام حسن علیه السلام

امام حسن مجتبی علیه السلام در شب نیمه رمضان سال سوم هجری در مدینه چشم به جهان گشود و حدود هفت سال از دوران زندگی پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله وسلم را درك كرد و پس از آن حضرت حدود سی سال با پدر بزرگوارشان علی بن ابی طالب علیه السلام ملازمت داشت. بعد از شهادت امیرالمؤمنان علیه السلام به مدت ده سال عهده دار مقام امامت بودند و در 28 صفر سال پنجاه هجری در سن 47 سالگی به دستور معاویه بن ابی سفیان و به دست جعده دختر اَشْعَثِ بنِ قِیس مسموم شد و بر اثر همان زهر به شهادت رسید.

چگونگی شهادت امام حسن علیه السلام

حكومت اموی پس از تحمیل صلح بر امام حسن علیه السلام گرچه به بسیاری از اهداف خود رسیده بود، ولی هم چنان وجود امام حسن علیه السلام مانع از به اجرا درآوردن برخی از نیّات پلید آنان بود. از جمله اهدافی كه معاویه دنبال می كرد تعیین جانشین برای خود بود. وی از اجرای این تصمیم كه برخلاف مفاد صلح نامه او با امام حسن علیه السلام بود وحشت داشت و می دانست كه اگر در زمان حیات آن حضرت به چنین كاری دست بزند، بدون شك با مخالفت شدید حسن بن علی علیه السلام روبه رو خواهد شد. بر این اساس تصمیم گرفت از هر راه ممكن امام علیه السلام را به شهادت برساند. پس از بررسی های زیاد جعده همسر امام حسن علیه السلام را مناسب ترین فرد برای تحقق بخشیدن به این هدف پلید دید. آن گاه به صورت محرمانه و با ارسال صدهزار درهم به جعده، به او قول داد كه اگر امام حسن علیه السلام را به شهادت برساند او را به همسری یزید درخواهد آورد. بدین وسیله جعده آن حضرت را با ریختن زهر در آب آشامیدنی مسموم كرد و طولی نكشید بر اثر آن، امام حسن علیه السلام به شهادت رسید.

مسموم شدن امام حسن علیه السلام توسط جعده

حكومت اموی پس از تحمیل صلح بر امام حسن علیه السلام گرچه به بسیاری از اهداف خود رسیده بود، ولی هم چنان وجود امام حسن علیه السلام مانع از به اجرا درآوردن برخی از نیّات پلید آنان بود. از جمله اهدافی كه معاویه دنبال می كرد تعیین جانشین برای خود بود. وی از اجرای این تصمیم كه برخلاف مفاد صلح نامه او با امام حسن علیه السلام بود وحشت داشت و می دانست كه اگر در زمان حیات آن حضرت به چنین كاری دست بزند، بدون شك با مخالفت شدید حسن بن علی علیه السلام روبه رو خواهد شد.
بر این اساس تصمیم گرفت از هر راه ممكن امام علیه السلام را به شهادت برساند. پس از بررسی های زیاد جعده همسر امام حسن علیه السلام را مناسب ترین فرد برای تحقق بخشیدن به این هدف پلید دید. آن گاه به صورت محرمانه و با ارسال صدهزار درهم به جعده، به او قول داد كه اگر امام حسن علیه السلام را به شهادت برساند او را به همسری یزید درخواهد آورد. بدین وسیله جعده آن حضرت را با ریختن زهر در آب آشامیدنی مسموم كرد.

وصیت امام حسن علیه السلام

چون امام حسن علیه السلام را مسموم كردند و حال او دگرگون شد برادرشان امام حسین علیه السلام به بالین آن حضرت حاضر شدند. وقتی جویای احوال او گشتند امام حسن علیه السلام فرمودند: «خود را در اوّلین روز از روزهای آخرت و آخرین روز از روزهای دنیا می بینم». در ادامه، این گونه وصیت فرمودند: «گواهی می دهم به وحدانیت خدا و این كه برای او شریكی نیست و تنها او سزاوار پرستش است. هركه اطاعت او را در پیش گیرد رستگار می شود و هركه نافرمانی اش كند گم راه می گردد و كسی كه از گناهان و تقصیراتش به نزد او توبه كند هدایت می شود. ای حسین،جنازه مرا در كنار جدم رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم دفن كن به شرط آن كه كسی مانع این كار نباشد. اگر تو را از این كار باز داشتند مبادا بر آن پافشاری كنی؛ چون راضی نیستم به خاطر این كار قطره ای خون به زمین ریخته شود».

زمان و مكان شهادت

درباره سال، ماه وروز شهادت امام علیه السلام نقل های متعددی در منابع تاریخی - حدیثی ذكر شده، اما اغلب منابع به یكی از سال های41، 50 یا 51 تصریح كرده اند. كلینی، شیخ مفید و شیخ طوسی، تاریخ شهادت را ماه صفرسال 49 دانسته اند كه این قول، مورد اعتماد علما قرار گرفته است. محل شهادت امام را نیزبدون اختلاف، مدینه و قبرستان بقیع ذكر شده است.
لحظات پایانی عمر امام حسن علیه السلام

شیخ صدوق چنین نقل كرده است: موقعی كه زمان شهادت امام حسن علیه السلام نزدیك شد، آن حضرت شروع به گریه كرد. به آن بزرگوار گفته شد: آیا گریه می كنی؛ در صورتی كه مقام و منزلتی بزرگ نزد پیغمبر خدا صلی الله علیه وآله داری؟ شما بیست حج با پای پیاده به جای آورده اید و سه مرتبه مال خود (حتی نعلین خود را) با خدا تقسیم نموده ای. .. آن حضرت فرمود: من برای دو موضوع گریه می كنم؛ یكی هول [وحشت] موقع حساب و دیگری فراق دوستان.