پخش روزانه یك جزء تلاوت ترتیل از رادیو تهران

شبكه رادیویی تهران با فرارسیدن ماه مبارك رمضان، تلاوت قرآن كریم با صدای اساتید برجسته را در جدول پخش خود قرار داده است. در این ماه تلاوت ترتیل قرآن كریم به صورت روزانه در دو نوبت توسط دو قاری از رادیو تهران پخش خواهد شد. هر بامداد از ساعت 2:30 تا 3:30 تلاوت ترتیل یك جزء از قرآن كریم با صدای محمدصدیق منشاوی قاری ممتاز مصری به سمع شنوندگان خواهد رسید.
همچنین نوای استاد عباس امام جمعه هر روز از ساعت 13:25 تا 14:15 تقدیم حضور روزه داران می شود.

ویژه برنامه های ماه مبارك رمضان از شبكه رادیویی تهران را روی موج اف.ام ردیف 94 مگاهرتز بشنوید.

ترتیل قرآن چیست و چه ویژگی هایی دارد؟

ترتیل از ریشه «رتل» به معنای منظم و مرتب بودن است.[1]ترتیل در كلام ،تركیب نیكوی كلمات و چینش زیبای آن است و ترتیل در گفتار آن است كه سخن را روان و آراسته و بدون تكلف و شتاب ادا كنند، به طوری كه حروف و كلمات در آن واضح و آشكار گردد. این تعبیر را در آداب تلاوت قرآن بكار می برند. این ماده 4 بار در قرآن و در دو آیه بكار رفته است. یكبار در آیه 32 سوره فرقان و دیگری در آیه 4 سوره مزمل آمده است. ترتیل در آیه نخست به معنای نزول تدریجی و پی در پی قرآن است كه با وجود تدریجی بودن نزول آن ، آیات و سوره هایش هماهنگ و دارای یك هدف اند.
در آیه دوم خداوند به پیامبر(ص) و مومنان دستور می دهد قرآن را با ترتیل بخوانند. مفسران منظور از ترتیل را در این آیه قرائت شمرده كه همراه با آشكار كردن حروف و كلمات بدون زیاده روی و اشباع حركات خوانده می شود. تلاوت قرآن باید طبق نظم كلمات و چینش جملات و ترتیب آیات بدون پس و پیش ، هویدا و گشاده خواندن ، تأنی و مكث در قرائت و نهایت دقت در ادای حروف و حركات و چینش نیكوی كلمات ،ادا كردن حروف و رعایت وقف ها، تلاوت با صدای نیكو و حزین، پیوسته و شمرده خواندن بدون شتاب و كشش شبیه به غنا باشد؛ یعنی به گونه ای تلاوت شود كه حروف پشت سر هم و جدای از هم به گوش برسد.[2]
بعضی در معنای ترتیل، افزون بر توجه به جنبه های ظاهری و الفاظ ،تدبر در محتوا و معانی آیات را نیز دخیل دانسته و آنرا به آشكار و شمرده خواندن همراه با تدبر در معانی آیات تفسیر كرده اند.[3] شاید فخر رازی با توجه به همین نكته می گوید: مقصود از ترتیل و قرائت «حضور قلب و كمال معرفت» است.
امیرمومنان(ع) ترتیل را شمرده خواندن قرآن و تدبر در معانی آن، رعایت وقف ها و آشكار كردن حروف یا نیكو ادا كردن حروف و شناخت وقف ها تفسیر كرده اند.
امام صادق (ع) فرمودند: قرآن با شتاب و سرعت خوانده نمی شود، بلكه با تأنی و آرامش قرائت می شود و زمانی كه به آیه ای رسیدی كه در آن یادی از بهشت است، نزد آن تامل كن و آنرا از خدا بخواه و هنگامی كه به آیه ای رسیدی كه در آن از آتش جهنم سخن رفته ، نزد آن درنگ كن و از آن به خدا پناه ببر.[4]
در روایات آمده است كه پیامبر اكرم (ص) و امامان معصوم(ع) قرآن را با صدای بسیار زیبا تلاوت می كردند. نقل شده است كه امام سجاد و امام باقر(ع) خوش صداترین مردم در تلاوت قرآن بوده اند، طوری كه رهگذران و سقاها می ایستادند تا قرائت ایشان را بشنوند.
تلاوت قرآن سه مرتبه دارد:
1.تحقیق: عبارت است از قرائت قرآن با نهایت تأنی و رعایت همه قواعد تجوید كه به نوآموزان سفارش شده است.
2.تحدیر: به معنای درست خواندن قرآن با حداكثر سرعت و رعایت قواعد تجوید.
3.تدویر: كه از جهت سرعت نه به كندی تحقیق است و نه به تندی تحدیر.
در این تقسیم بندی ترتیل مفهوم جامعی است كه در همه مراتب سه گانه تلاوت وجود دارد، زیرا ترتیل معیار صحیح خواندن قرآن است. [5]

پی نوشت:
[1]. لسان العرب، ابن منظور، دار صادر، بیروت،1414ق، ج‏11، ص: 265؛ مفردات فی غریب القرآن، راغب اصفهانی، دارالعلم الدار الشامیة، بیروت،1412، ص341
[2]. مجمع البیان فی تفسیر القرآن،انتشارات ناصر خسرو، تهران، 1372، ج10 ،ص 569
[3].الجامع لأحكام القرآن، قرطبی، انتشارات ناصر خسرو،تهران، 1364، ج‏20، ص: 37
[4]مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج10،ص569
[5].دائره المعارف قرآن كریم، مركز فرهنگ و معارف قرآن، بوستان كتاب، قم، ج7، ص414-410