«آبه شینزو» نخست‌وزیر ژاپن دومین مقام بلندپایه خارجی است كه در هفته جاری و پس از چهار دهه كه چنین سفری در این سطح انجام نشده، به تهران میآید.
امروز چهارشنبه 22 خرداد ماه حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران میزبان «آبه شینزو» نخست‌وزیر ژاپن در تهران است. آبه همچنین قرار است صبح پنجشنبه با رهبر معظم انقلاب اسلامی دیدار كند.
این نخستین سفر نخست‌وزیر ژاپن به ایران بعد از چهار دهه است. «تاكئو فوكودا»، آخرین نخست‌وزیر ژاپن بود كه در سال 1978 به ایران سفر كرد و آبه اولین نخست‌وزیر ژاپن است كه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به تهران میآید.
چند سال است كه در رسانه‌ها بحث سفر آبه به تهران مطرح است و حتی در چند سال اخیر تاریخ‌هایی برای انجام این سفر اعلام و پس از مدتی، سفر به زمان آینده موكول شد تا اینكه بالاخره قرار شد نخست‌وزیر ژاپن امروز به تهران بیاید.
طی هفته‌های اخیر كه سفر نخست‌وزیر ژاپن به ایران بیشتر در رسانه‌ها مطرح و مقامات ژاپنی نیز این سفر را تأیید كردند، گمانه‌زنی‌هایی در برخی رسانه‌ها درباره میانجیگری او بین تهران و واشنگتن مطرح شد كه از آن جمله خبرگزاری كیودو بعد از اعلام خبر آبه به تهران مدعی شده بود كه «نخست‌وزیر ژاپن امیدوار است در این سفر به عنوان میانجی بین جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریكا عمل كرده و دو طرف را به گفتوگو به منظور كاستن از تنش‌ها دعوت كند.»
البته از آن زمان تاكنون مقامات ایرانی به كرات اعلام كرده‌اند كه ایران نیازی به میانجیگری ندارد، چرا كه اصلا مذاكره‌ای با دولت كنونی آمریكا ندارد و نخواهد داشت. در این زمینه موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران هفتم خرداد ماه تصریح كرد: ما مذاكره‌ای با دولت آمریكا نداریم و فعلا هم چشم اندازی برای مذاكره نمی‌بینیم.
«سید عباس موسوی» سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران همچنین روز دوشنبه (20 خرداد ماه) در نشست هفتگی‌اش با خبرنگاران سفر آبه را سفری مهم و منحصر به فرد و تاریخی خواند و با اشاره به مواضع و نگرانی‌های دو كشور درباره مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی، گفت كه این سفر دوجانبه است و درباره بحث میانجیگری تأكید كرد: «من از واژه میانجیگری استفاده نمی‌كنم، ولی آماده شنیدن نقطه نظرات دوستانمان در زمینه‌های مختلف هستیم».
«كیوان خسروی» سخنگوی شورای عالی امنیت ملی درباره سفر «شینزو آبه» نخست وزیر ژاپن نوشت: «سفر آبه، نخست‌وزیر ژاپن به ایران به طور قطع، رخداد مهمی در حوزه تحكیم و توسعه مناسبات دوستانه دو كشور در ابعاد مختلف است و به طور قطع، عالی‌ترین مقام اجرایی این كشور، از این فرصت برای افزایش اعتبار سیاسی ژاپن استفاده خواهد كرد.گفته می‌شود «آبه» به عنوان میانجی از سوی آمریكا به ایران میآید، تلاش برای «بازگشت آمریكا به برجام و جبران خسارت‌های وارد شده به ایران» و «رفع تحریم‌های فراسرزمینی واشنگتن علیه كشورمان» كه هر دو از اصول مورد پذیرش و تأكید جامعه بین‌المللی است می‌تواند تضمینی برای موفقیت این سفر باشد.»
*آبه به عنوان واسطه بین ایران و آمریكا با مقامات ایرانی دیدار نمی‌كند
روزنامه ژاپن تایمز به نقل از یك دیپلمات رده بالای ژاپنی نوشت، آبه به عنوان واسطه بین ایران و آمریكا با مقامات ایرانی دیدار نمی‌كند و حامل هیچ پیامی از سوی آمریكا نیست و هدف اولیه این سفر تسهیل تنش‌ها و جلوگیری از بدتر شدن وضعیت موجود است.
روز سه‌شنبه 21 خرداد ماه نیز یك مقام وزارت خارجه ژاپن در محل سفارت این كشور در تهران و در جمع خبرنگاران تأكید كرد كه آبه در این سفر به دنبال میانجیگری بین ایران و آمریكا نیست و صرفا به دنبال تعمیق روابط و دوستی دوجانبه بین ایران و ژاپن است.
ترامپ اوایل خرداد ماه سال جاری به منظور تبریك به امپراطور جدید ژاپن سفری چهار روزه به توكیو داشت و قبل از این سفر نیز عنوان شد كه ایران یكی از مهمترین محورهای مورد مذاكره در سفر ترامپ است.
*درخواست ترامپ از آبه
شبكه تلویزیونی FNN ژاپن هفتم خرداد سال جاری به نقل از یك مقام دولتی گزارش داد ترامپ از «آبه»، نخست‌وزیر ژاپن خواسته «به زودی» زمینه برگزاری دیداری بین مقام‌های ایران و آمریكا را فراهم آورد.
براساس این گزارش، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریكا از تمایل نخست‌وزیر ژاپن برای میانجیگری بین ایران و آمریكا جهت كاهش تنش‌ها در منطقه حمایت كرده بود.ترامپ در گفتوگو با خبرنگاران در زمان دیدار با آبه در توكیو، گفت: «می‌دانم كه آقای نخست‌وزیر و كشور ژاپن روابط بسیار خوبی با رهبران ایران دارد، پس منتظر می‌مانیم تا ببینیم چه اتفاقی می‌افتد».
ژاپن كه یكی از خریداران عمده نفت ایران است، جزو هشت كشوری بود كه به مدت 180 روز برای خرید نفت از ایران از آمریكا معافیت دریافت كرد كه این معافیت در ماه می میلادی سال جاری برای این هشت كشور لغو شد و دولت ترامپ اعلام كرد كه به دنبال به صفر رساندن درآمدهای حاصل از فروش نفت ایران است.
سفر آبه به تهران در حالی صورت می‌گیرد كه سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران اخیرا ابراز امیدواری كرد كه سفر «آبه» نخست وزیر ژاپن به تهران به كاهش تنش‌ها در منطقه منتهی شود. وی كه با شبكه تلویزیونی ان‌اچ‌كی گفتوگو می‌كرد گفت: ژاپن احتمالا قادر باشد تا به آمریكایی‌ها شرایط كنونی را بفهماند.
گفتنی است آبه به همراه پدرش (وزیر خارجه پیشین ژاپن) در سال 1983 به ایران سفر كرده بود و سفرش به تهران در نودمین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیك ایران و ژاپن انجام می‌شود.
محمدجواد ظریف 26 اردیبهشت سال جاری در سفری دو روزه به توكیو كه به دعوت همتای ژاپنی صورت گرفت با آبه نخست وزیر ژاپن دیدار كرد و آبه در دیدار ظریف بر عزم دولت این كشور برای حفظ و گسترش روابط دیرینه دو كشور تاكید كرد و برجام را دستاورد مهمی خواند كه باید حفظ شود. نخست‌وزیر ژاپن همچنین نقش و جایگاه ایران را در ثبات و امنیت منطقه بسیار مهم و مثبت ارزیابی كرد.
وزیر امور خارجه ایران همچنین اخیرا در گفت وگویی با شبكه تلویزیونی العالم درباره سفر نخست وزیر ژاپن به ایران گفته بود: نخست وزیر ژاپن از طرف رئیس‌جمهور كشورمان دعوت شدند كه سفری به ایران داشته باشند، در سفری كه من هم به ژاپن داشتم گفت‌وگوهایی در زمینه حضور ایشان در ایران صورت گرفت، ما معتقدیم ژاپن شریك جمهوری اسلامی است و ما روابط بسیار قدیمی با این كشور داریم و این آمادگی را داریم كه با ژاپنی ها در مورد موضوعات مختلف گفتوگو كنیم، مخصوصاً روابط دوجانبه و اینكه شراكت اقتصادی ما به عنوان یك تأمین كننده انرژی برای ژاپن كه هیچ وقت دچار افت نشده است، ادامه پیدا كند.
