روز گرامیداشت استاد و روز ملی شعر و ادب آمدی جانم بقربانت ولی حالا چرا...

در زندگی نامه زندگی نامه شهریار اینگونه آمده است كه: سیدمحمدحسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار در سال 1285 هجری شمسی در روستای زیبای « خوشكناب » آذربایجان دیده به جهان گشود. او در خانواده ای متدین، كریم الطبع واهل فضل پا بر عرصه وجود نهاد. پدرش حاجی میر آقای خوشكنابی از وكلای فاضل و عارف روزگار خود بود كه به سبب حسن كتابتش به عنوان خوشنویسی توانا مشهور حدود خود گشته بود. شهریار كه دوران كودكی خود را در میان روستائیان صمیمی و خونگرم خوشكناب در كنار كوه افسونگر «حیدر بابا» گذرانده بود همچون تصویر برداری توانا خاطرات زندگانی لطیف خود را در میان مردم مهربان و پاك طینت روستا و در حریم آن كوه سحرانگیز به ذهن سپرد.

شهریار نخستین شعر خویش را در چهارسالگی به زبان تركی آذربایجانی سرود. بی شك سرایش این شعر كودكانه، گواه نبوغ و قریحه شگفت انگیز او بود. شهریار شرح حال دوران كودكی خود را در اشعار آذربایجانیش بسیار زیبا،تأثیرگذار و روان به تصویر كشیده است. طبع توانای شهریار توانست در ابتدای دهه 30 شمسی و در دوران میانسالی اثر بدیع و عظیم«حیدر بابایه سلام» را به زبان مادریش بی آفریند. او در این منظومه بی همتا در خصوص دوران شیرین كودكی و بازیگوشی خود در روستای خشكناب سروده است.

شهریار دوران كودكی خود را درمیان روستائیان پاكدل آذربایجانی گذراند. اما هنگامی كه به تبریز آمد مفتون این شهر جذاب و تاریخ ساز و ادیب پرور شد. دوران تحصیلات اولیه خود را در مدارس متحده، فیوضات و متوسطه تبریز گذراند و با قرائت و كتابت السنه تركی، فارسی و عربی آشنا شد.

شهریار بعدا به تهران آمد و در دارالفنون تهران خوانده و تا كلاس آخر مدرسه ی طب تحصیل كرد و در چـند مریض خانه هـم مدارج اكسترنی و انترنی را گـذراند ولی در سال آخر به عـلل عـشقی و ناراحـتی خیال و پـیش آمدهای دیگر از ادامه تحـصیل محروم شد و با وجود مجاهـدت هـایی كه بعـداً توسط دوستانش به منظور تعـقـیب و تكـمیل این یك سال تحصیل شد، شهـریار رغـبتی نشان نداد و ناچار شد كه وارد خـدمت دولتی بـشود؛ چـنـد سالی در اداره ثـبت اسناد نیشابور و مشهـد خـدمت كرد و در سال 1315 به بانك كـشاورزی تهـران داخل شد.

آثار استاد شهریار:
شهرت شهـریار تـقریـباً بی سابقه است، تمام كشورهای فارسی زبان و ترك زبان، بلكه هـر جا كه ترجمه یك قـطعه او رفته باشد، هنر او را می ستایـند. منظومه «حیدر بابا سلام» در سال 1322 منتشر شد و از لحظه نشر مورد استقبال قرار گرفت. "حیدر بابا" نـه تنها تا كوره ده های آذربایجان، بلكه به تركـیه و قفقاز هـم رفـته و در تركـیه و جمهوری آذربایجان چندین بار چاپ شده است، بدون استـثـنا ممكن نیست ترك زبانی منظومه حیدربابا را بشنود و منقلب نشود. این منظومه از آثار جاویدان شهریار و نخستین شعری است كه وی به زبان مادری خود سروده است. شهریار در سرودن این منظومه از ادبیات ملی آذربایجان الهام گرفته است.
منظومه حیدربابا تجلی شور و خروش جوشیده از عشق شهریار به مردم آذربایجان است، این منظومه از جمله بهترین آثار ادبی در زبان تركی آذری است، و در اكثر دانشگاه های جهان از جمله دانشگاه كلمبیا در ایالات متحده‌ آمریكا مورد بحث رساله دكترا قرار گرفته است و برخی از موسیقیدانان همانند هاژاك آهنگساز معروف ارمنستان آهنگ جالبی بر آن ساخته است.

اشعار استاد شهریار:
عمق تعلقات دینی و توجهات مذهبی خانواده و نیز شخص استاد شهریار به حدی است كه عشق به ائمه اطهار علیه‌ السلام در بسیاری از اشعارش عینا هویداست.

اشعار شهریار در ستایش امام اول شیعیان جهان سرآمد سلسله مداحان اهل بیت عصمت و طهارت علیه‌ السلام است.
علی ای همای رحمت توچه آیتی خدارا كه به ما سوا فكندی همه سایه هما را

دل اگر خداشناسی همه در رخ علی بین به علی شناختم من به خدا قسم خدا را
برو ای گدای مسكین در خانه علی زن كه نگین پادشاهی دهد از كرم گدا را …

شهریار جانسوزترین اشعار خود را تقدیم حضرت سید الشهداء علیه‌ السلام و حماسه ابدی او كرده است:

شیعیان دیگر هوای نینوا دارد حسین روی دل با كاروان كربلا دارد حسین
از حریم كعبه جدش به اشكی شست دست مروه پشت سرنهاد اما صفا دارد حسین…

ویژگی سخن شهریار:
شهریار روح بسیار حساسی دارد. او سنگ صبور غم های نوع انسان است. اشعار شهریار تجلی دردهای بشری است. او همچنین مقوله عشق را در اشعار خویش نابتر از هر شعری عرضه داشته است. شهریار در ایام جوانی و تحصیل گرفتار عشق نا فرجام، پر شرری می گردد. عشق شهریار به حدیست كه او در آستانه فارغ التحصیلی از دانشكده پزشكی، درس و بحث را رها می كند و دل در گرو عشقی نا فرجام می گذارد:

دلم شكستی و جانم هنوز چشم براهت شبی سیاهم و در آرزوی طلعت ماهت

در انتظار تو چشمم سپید گشت و غمی نیست اگر قبول تو افتد فدای چشم سیاهت

اما این عشق زمینی بال پرواز او را بسوی عشق نامحدود آسمانی می گشاید.

قفسم ساخته و بال و پرم سوخته اند مرغ را بین كه هنوزش هوس پرواز است!
سالها شمع دل افروخته و سوخته ام تا زپروانه كمی عاشقی آموخته ام

عجبا كه این عشق مسیر زندگی شهریار را تغییر دادو تأثیری تكان دهنده بر روح و جان شهریار نهاد و جهان روان او را از هم پاشید.

این عشق نافرجام بحدی در روح و روان او ماندگار شد كه حتی هنگام بازگشت معشوق، عاشق به وصل تن نداد.

آمدی جانم بقربانت ولی حالا چرا بی وفا حالا كه من افتاده ام از پا چرا!؟

شهریار همانگونه كه به سرزمین مادری و رسوم پدر خود عشق می ورزد اشعار بسیار نغزی در خصوص مقام مادر و پدر به زبانهای تركی و فارسی سروده است. شهریار شاعر سه زبانه است. او به همه زبان ها و ملت ها احترامی كامل دارد. در اشعار او بر خلاف برخی از شعرای قومگرا نه تنها هیچ توهینی به ملل غیر نمی شود بلكه او در جای اشعارش می كوشد تا با هر نحو ممكن سبب انس زبان های مختلف را فراهم كند. اشعار او به سه زبان تركی آذربایجانی، فارسی و عربی است .

سبك شناسی آثار:
اصولاْ شرح حال و خاطرات زندگی استاد شهریار در خلال اشعارش خوانده می شود و هر نوع تفسیر و تعبیری كه در آن اشعار بشود، به افسانه زندگی او نزدیك است.
در سراسر اشعار شهریار روحی حساس و شاعرانه موج می زند, كه بر بال تخیلی پوینده و آفریننده در پرواز است. و شعر او در هر زمینه كه باشد از این خصیصه بهره مندست و به تجدد و نوآوری گرایشی محسوس دارد. شعرهایی كه برای نیما و به یاد او سروده و دگرگونی هایی كه در برخی از اشعار خود در قالب و طرز تعبیر و زبان شعر به خرج داده، حتی تفاوت صور خیال و برداشت ها در قال سنتی و بسیاری جلوه های دیگر حاكی از طبع آزماییها در این زمینه و تجربه های متعدد اوست.

قسمت عمده ای از دیوان شهریار غزل است. سادگی و عمومی بودن زبان و تعبیر یكی از موجبات رواج و شهرت شعر شهریار است. شهریار با روح تأثیرپذیر و قریحه ی سرشار شاعرانه كه دارد عواطف و تخیلات و اندیشه های خود را به زبان مردم به شعر بازگو كرده است. از این رو شعر او برای همگان مفهوم و مأنوس و نیز مؤثر ست.

شهریار در زمینه های گوناگون به شیوه های متنوع شعر گفته است شعرهایی كه در موضوعات وطنی و اجتماعی و تاریخی و مذهبی و وقایع عصری سروده نیز كم نیست. تازگی مضمون، خیال، تعبیر و حتی در قالب شعر دیوان او را از بسیاری شاعران عصر متمایز كرده است.
اغلب اشعار شهریار به مناسبت حال و مقال سروده شده و از این روست كه شاعر همه جا در درآوردن لغات و تعبیرات روز و اصطلاحات معمول عامیانه امساك نمی كند و تنها وصف حال زمان است كه شعر اورا از اشعار گویندگان قدیم مجزا می‌كند.

سرانجام خورشید حیات شهریارملك سخن و افتاب زندگی ملك الشعرای بی بدیل ایران پس از 83 سال تابش پر فروغ در كوهستانهای آذربایجان غروب كرد. اما او هرگز نمرده است زیرا اكنون نام او زیبنده روز ملی شعر و ادب ایران و نیز صدها، میدان، خیابان، مركز فرهنگی، بوستان و … در كشورمان و نیز در ممالك حوزه های تركستان (آسیای مركزی) و قفقازیه و تركیه می باشد.

27 شهریور ماه سال 1367 شمسی سالروز وفات آن شاعرعاشق و عارف بزرگ است. در آن روز پیكرش بر دوش دهها هزار تن از دوستدارانش تا مقبره الشعرای تبریز حمل شد و در جوار افاضل ادب و هنر به خاك سپرده شد .

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
ما را در اینستاگرام و دیگر شبكه های اجتماعی با شناسه @Tehraan360 پیدا و همراهی كنید.

#تهران 360
#تهران360
#تهران_360
#tehran360
#tehran_360
#tehraan360
#tehraan_360