عباس دوران خلبان نام‌آور ایران، تمام آموخته‌های خود را برای نجات كشور از توطئه دشمنان به‌كار گرفت و در عملیات‌های مختلف در جنگ تحمیلی پیش‌قراول بود. وی برای دفاع از میهن اسلامی لحظه‌ای آرام و قرار نداشت تا اینكه جان خود را فدای این خاك كرد.
من تصویری به آن صورت از پدر نداشتم كه حالا در ذهنم باقی مانده باشد و در تمام این سال‌ها با خاطراتی كه دیگران برایم تعریف می‌كردند، پدری به نام عباس دوران را در ذهنم جان می‌بخشیدم. آن شجاعت‌ها و قهرمان بودنش و اینكه چون پدر یك قهرمان ملی هستند من هم با شخصیت یك قهرمان ملی زندگی كردم. همیشه به وجود پدرم افتخار كرده‌ام و خوشحالم كه فرزند یك قهرمان هستم؛اینها بخشی از گفته‌های تنها فرزند عباس دوران است؛ خلبانی تیز پرواز كه جان خود را فدای كشورش كرد.
تولد و تحصیلات
عباس دوران در 20 مهر 1329 خورشیدی در محله سردزك در شیراز دیده به جهان گشود. پدرش محمد ابراهیم و مادرش ایران افراسیابی بودند. او دومین فرزند خانواده ای بود كه هفت فرزند پسر و یك دختر داشت. عباس تحصیلات ابتدایی را در دبستان صدرا و در ادامه در دبیرستان سلطانی پشت سر گذاشت تا اینكه در 1348 خورشیدی مدرك دیپلم طبیعی خود را اخذ كرد.
آغاز فعالیت در نیروی هوایی
عباس دوران در همان زمان یعنی 1348 خورشیدی در مركز فرماندهی آموزش هوایی شیراز استخدام شد و پس از یك سال به دانشكده خلبانی نیروی هوایی رفت و با پشت سرنهادن دوره مقدماتی پرواز در ایران در 1351 خورشیدی برای تكمیل دوره خلبانی خود عازم آمریكا شد.
آموزش خلبانی در آمریكا
وی به محض ورود به آمریكا در پایگاه لكلند دوره تكمیلی زبان انگلیسی خود را گذراند. بعد از آن برای آموختن خلبانی به پایگاه كلمبوس در ایالت می سی سی رفت و در آنجا توانست این دوره را با موفقیت سپری كند و پرواز با هواپیماهای بونانزا، تی. سی 41 و تی. سی 37 انجام دهد. البته در همین زمان هنگام تمرین های ورزشی از ناحیه پای چپ مصدوم شد و به مدت 2 ماه از برنامه پروازی باز ماند اما این مصدومیت آنچنان وقفه ای در كار او ایجاد نكرد و به محض بهبودی آموزش خلبانی خود را ادامه داد و توانست مدرك خلبانی به دست آورد.
بازگشت به ایران و خدمت در پایگاه هوایی
عباس دوران پس از اینكه مراحل خلبانی را پشت سر گذاشت و نشان خلبانی به دست آورد در 1352 خورشیدی به ایران بازگشت و نخست به عنوان خلبان هواپیمای اف 4 و با درجه ستوان دومی در پایگاه شكاری تهران انجام وظیفه كرد تا اینكه پس از مدتی به پایگاه سوم شكاری(شهید نوژه همدان) اعزام و در آنجا خدمت كرد.
هنگامی كه در 1358 خورشیدی تحركاتی در مرزهای ایران از ناحیه دشمن به خصوص رژیم بعثی به وجود آمد، عباس دوران به عنوان یك خلبان كار آزموده و تیز پرواز از شغل خود دور بود اما خودش را به پایگاه شكاری رساند و در این ارتباط اظهار داشته بود: من با پول این ملت به خارج رفته ام... من آمده ام تا در صورت نیاز از این كشور در مقابل بیگانه دفاع كنم. به همین دلیل هم با تقاضای بازگشت او به خدمت و دفاع از كشور موافقت می شود.
آغاز جنگ و پرواز دوران
هنگامی كه در 31 شهریور 1359 خورشیدی، هواپیماهای نظامی نیروهای بعثی به تعدادی از پایگاه های هوایی و تأسیسات حمله كردند، عباس دوران به عنوان افسر خلبان شكاری و معاونت عملیات ستاد فرماندهی پایگاه سوم شكاری شهید نوژه همدان مشغول به خدمت بود. به همین دلیل هم او در نخستین عملیات نیروی هوایی كه 2 ساعت پس از حمله سراسری عراق به ایران صورت گرفت، شركت كرد و در آسمان غرب كشور از هواپیماهای خودی پشتیبانی و مراقبت به عمل آورد. او پس از مدتی برای ادامه پروازهای جنگی به پایگاه ششم شكاری بوشهر منتقل شد.
عملیات مروارید
عباس دوران در جریان جنگ تحمیلی رشادت های زیادی از خود نشان داد كه یكی از مهمترین آنها در هفتم آذر 1359 خورشیدی در عملیات مروارید اتفاق افتاد؛ عملیاتی كه از طرف نیروی هوایی و نیروی دریایی طراحی شده بود، آنها از پایگاه هوایی بوشهر بلند شدند و در همان دقایق اولیه پنج فروند ناوچه عراقی را كه از اسكله های نفتی العمیه و البكر در شمال خلیج فارس محافظت می كردند، با موشك هدف قرار دادند. خود او در یادداشت هایش در خصوص این عملیات می نویسد: بعد از نشستن در مینی بوس حامل بچه های خلبان و در مسیر گردان پرواز، بحث سر زدن ناوچه ها و انهدام آن ها بود. من گفتم همین الآن تا آن ها دور نشده اند، حاضرم پرواز كنم و خلعتبری هم حاضر شد. بدون این كه به فرمانده عملیات یا پست فرماندهی اطلاع دهیم، هواپیمای رزرو پرواز قبلی را برداشته و بلند شدیم. زیرا انجام هماهنگی ها وقت گیر بود و امكان داشت، ناوچه ها تغییر موقعیت دهند. سه فروند ناوچه عراقی از هم جدا شده بودند. یكی زیر اسكله البكر پناه گرفته بود و یكی دیگر در حال فرار بود. مسیر رفتن را از ارتفاع پست رفتیم. بلافاصله یكی از آنها را كه در حال فرار بود با دو موشك منهدم كردم و بعد منطقه را گشتم. از سومی هیچ خبری نبود. بنابراین رفتم سراغ آن یكی كه زیر اسكله بود و یك موشك رها كردم كه درست به عقب آن اصابت كرد. بعد دوباره رفتم دیدم كه كاملا منهدم نشده و موشك باقی مانده را به آن زدم و ایستادم و نتیجه كار را دیدم. از 6 ناوچه عراقی پنج ناوچه منهدم شد.
شهادت قهرمانانه
هنگامی كه در تیر 1361 خورشیدی صدام حسین رییس رژیم بعث عراق برای میزبانی از اجلاس سران عدم تعهد آماده می شد و گفته بود كه هیچ خلبان ایرانی جرات نزدیك شدن به آسمان بغداد برای برهم زدن اجلاس را ندارد، عباس دوران ماموریت یافت تا عملیاتی را برای جلوگیری از تشكیل كنفرانس سران غیرمتعهدها در عراق انجام دهد.
این عملیات با هدف بمباران پالایشگاه «الدوره» بغداد، نیروگاه اتمی بغداد و پایگاه الرشید یا ساختمان هتل اجلاس عدم تعهد بود كه این عملیات با موفقیت انجام شد. در این عملیات موفق هواپیمای ایرانی مورد اصابت چند گلوله ضدهوایی قرار گرفت. خلبان كابین عقب دستگیره خروج اضطراری را كشید و از جنگنده خارج شد اما عباس دوران با صرف نظر كردن از خروج اضطراری، هواپیمای (اف 4) صدمه دیده خود را كه در آتش می‌سوخت، با هدف ناامن جلوه دادن شهر بغداد، به هتل محل برگزاری هفتمین دوره اجلاس سران جنبش غیرمتعهدها كوبید و مانع از برگزاری این اجلاس در عراق شد و خودش به دیدار معبود شتافت.
آرام گرفتن پیكر در خاك وطن
پس از سال ها انتظار در تیر 1381 خورشیدی بقایای پیكر شهید عباس دوران توسط كمیته جستجوی مفقودین به میهن منتقل شد و در پنجم مرداد همان سال در جریان مراسمی رسمی با حضور مسوولان كشوری و لشكری، خانواده شهید و بستگان در میدان صبحگاه ستاد نیروی هوایی بر دوش همرزمان خلبانش تشییع شد. پیكر مطهر آن شهید تیزپرواز سپس برای خاكسپاری با یك فروند هواپیمای سی 130 به شیراز منتقل و در 10 مرداد در خاك زادگاهش آرام گرفت.
یاد و نامش گرامی
