پژوهشگر و كارشناس مسائل خانواده بیان كرد: از دولت‌های گذشته تا اكنون دولتی نداشته ایم كه دغدغه فعالیت فرهنگی در حوزه حجاب داشته باشد!
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران؛ برنامه "دور یك میز" رادیو تهران به موضوع "بایسته‌ها، الزامات و مصلحت‌های مدل مواجهه با پوشش و حجاب در ایران" پرداخت. در این برنامه، (دكتر مرضیه افضلی، پژوهشگر حوزه زنان) و (دكتر سودابه رادفر كارشناس) و در ارتباط تلفنی (دكتر فرشته روح‌افزا استاد دانشگاه و پژوهشگر و كارشناس مسائل خانواده) به تبادل نظر پرداختند.
باید به مسئله حجاب نگاهی فرهنگی و ارزشی داشته باشیم
مهدی معظمی - كارشناس مجری: اساساً مسئله حجاب از آن دسته مسائلی است كه حتی پیش از ورود دین مبین اسلام به ایران هم ایرانیان پوشش و حجاب داشتند و یك مسئله كاملاً تاریخی به شمار می‌آید و بعد از ورود اسلام به ایران مسئله حجاب نهادینه‌تر و كاملاً‌تر شد. آیا حجاب یك مقوله فرهنگی و اجتماعی است یا فقط صرفاً باید به آن نگاهی سیاسی و اعتقادی و گاهاً قهری داشته باشیم؟
زهرا افضلی پژوهشگر حوزه زنان در پاسخ به این سؤال گفت: ذاتاً این مسائل به هم بی‌ارتباط نیستند. قانون همان امر مهم و ارزشمندی است كه برای همه مردم جامعه قابل‌احترام است و وقتی كه به‌صورت رسمی ابزارهایی برای حمایت از آن در نظر گرفته می‌شود، به قانون تبدیل می‌شود.
وی افزود: هر ابزاری كه تولید می‌شود، باید در فرهنگ خود هنجارها و نوع مواجهه با آن ابزار را در فرهنگ خود تعریف كنیم و به جهت اهمیت آن مجازات یا حمایت‌هایی برای آن در نظر گرفته می‌شود. امر حجاب در ابتدا یك امر فرهنگی و دینی بوده كه به یك قانون تبدیل شده است. ترجیح ما جامعه‌شناس‌ها این است كه نگاه فرهنگی و ارزشی به این مسئله داشته باشیم.
افضلی درباره قانون در مسئله حجاب توضیح داد: دو نوع قانون وجود دارد، یك؛ قانون مدنی كه انسان‌ها آن را می‌نویسند و دو؛ قانون الهی. در خصوص مسئله حجاب، مصوبه شورای‌عالی انقلاب‌فرهنگی را داریم كه دستگاه‌های اجرایی ملزم هستند، اقداماتی را در حمایت از حجاب در ترویج عفاف و حجاب انجام بدهند.
بدون زمینه‌سازی ایجابی روش‌های سلبی نیز نتیجه نخواهند داد
معظمی - كارشناس مجری: شما در مسئله حجاب بخش فرهنگی – اجتماعی را پررنگ‌تر می‌بینید یا فرهنگ سلبی و قهری را؟
وی عنوان كرد: قطعاً بدون زمینه‌سازی ایجابی حتی روش‌های سلبی نتیجه دلخواه نخواهد داشت و فقط در ظاهر یك پوسته از آن حفظ می‌شود. وقتی قانون باشد هر دو در كنار هم باید انجام شود. ولی اگر قانون نباشد صرفاً موضوعات فرهنگی كاركرد و كاربرد خواهد داشت.
نقشه حجاب‌زدایی در كشور یك نقشه داخلی نیست
افضلی خاطرنشان كرد: من حجاب را بخشی از سبك زندگی می‌بینم اما در یك جامعه عادی. یعنی اگر ما جامعه‌ای داشته باشیم كه اپوزیسیون نداشت و اگر جامعه‌ای داشته باشیم كه تهاجم فرهنگی نداشت؛ می‌گوییم كه این یك تغییر در سبك پوشش است. ولی وقتی به پیشینه اتفاق‌هایی كه در ایران در مورد حجاب رخ‌داده نگاه می‌كنیم، می‌بینیم كه نقشه‌ای برای حجاب‌زدایی اقشار مختلف جامعه ایران از گذشته تا كنون وجود داشته است و این موضوع قطعاً نمی تواند یك نقشه داخلی باشد.
در مسئله برخورد با بی‌حجابی باید افراد سطح‌بندی شوند
وی با بیان اینكه در مسئله برخورد با بی‌حجابی باید افراد سطح‌بندی شوند، گفت: نوجوانی كه آگاهی لازم در مورد مسئله حجاب و عفاف ندارد مخاطب كار فرهنگی خواهد بود. اما فردی كه آگاهانه این كار را انجام می‌دهد، باید مجازات شود و حتی برای بلاگری كه فعالیت ضد حجاب انجام می‌دهد نیز باید محدودیت اعمال شود. ما باید گروه‌های مرجع را برای این نوجوان درست تعریف كنیم. گروه‌های مرجعی كه آگاهانه یا ناآگاهانه حجاب را زیر سؤال برده است.
باید فرزندان خود را با زندگی ایرانی‌اسلامی آشنا كنیم
افضلی با بیان اینكه ما در یك فضای رسانه‌ای قرار داریم كه سبك زندگی را به عینیت می‌كشاند، گفت: ما نتوانسته‌ایم كه یك زندگی ایرانی‌اسلامی را برای فرزندان این سرزمین به عینیت نشان دهیم. ما باید فرزندان خود را آگاه كنیم كه چه اتفاقی افتاد كه حجاب از زندگی زن غربی حذف شد. زن شرقی هم یا یك زن آسیای شرقی ژاپن و چین هم نوعی از حجاب را داشتند و چه اتفاقی افتاد كه حجاب از بین رفت و ما نتوانستیم این موضوع را به عینیت به مخاطب نوجوان خود نشان بدهیم.
متد حجاب محدودیت نیست مصونیت است، اشتباه است
وی با اشاره به این كه متد حجاب محدودیت نیست مصونیت است، اشتباه است، گفت: چرا نباید شفاف صحبت كنیم! اتفاقاً حجاب محدودیت است. اما یك محدودیت خوب است و از طرفی مصونیت نیز است. متأسفانه ما به شكلی كه بایدوشاید نتوانسته‌ایم مقوله حجاب را نشان دهیم و نوجوان سرزمین ما انتخاب دیگری كرده است و جماعتی نیز كه راهنمایان جریان بی‌حجابی هستند، در این میان فعالیت خود را انجام داده‌اند.
نهاد روحانیت در مسئله عفاف و حجاب ضعیف عمل كرده است
افضلی با تأكید بر اینكه نهاد روحانیت در مسئله عفاف و حجاب ضعیف عمل كرده است، گفت: جریانی در جامعه ما در حال اتفاق است كه ظاهر آن حجاب است؛ اما پیامدهای بی‌حجابی را داریم.
وی تصریح كرد: یك سیاست‌گذار نباید دوگانه سنت - مدرنیته در مسئله عفاف و حجاب داشته باشد و دچار این معضل باشد.
در قانون اساسی قانون حجاب نداریم
معظمی - كارشناس مجری: نظر شما پیرامون مسئله حجاب كه یك مسئله فرهنگی و اعتقادی است، چیست؟
رادفر كارشناس دراین‌رابطه گفت: قانون‌گذاری اصولاً آنچه را كه در عرف اتفاق می‌افتد و مردم با آن موافق هستند، شكل می‌گیرد. در این مورد اینكه اصلاً این قانون چقدر لزوم داشته و به چه میزان اكنون به مسئله و دغدغه جاری و ساری در كشور ما كمك می‌كند، باید برای مردم روشن شود.
وی به حجاب به‌عنوان یك مسئله فرهنگی نگاه كرد و گفت: به‌طوركلی ما در قانون اساسی قانون حجاب نداریم.
در دولت جدید به مسئله حجاب ایجابی‌تر نگاه شده است
معظمی - كارشناس مجری: بخشی از جامعه معتقدند كه باید در امر حجاب فرهنگی و قهری برخورد شود. عده دیگری بر این باورند كه مسئله حجاب یك مسئله فرهنگی است كه ضمیمه اجتماعی نیز دارد. یعنی نباید به‌صورت قهری بلكه به‌صورت اجتماعی با آن برخورد شود. نظر شما در این باره چیست؟
رادفر توضیح داد: عده كثیری می‌گویند كه در اجتماع و در فرهنگ عامه مردم ایران حجاب وجود دارد؛ بنابراین؛ مطالبه حجاب را از حاكمیت و دولت دارند. عده دیگر هم بر این باورند كه مطرح‌كردن حجاب در شرایط كنونی به‌جز بیشتر كردن انشقاق، انفكاك و انفصالی كنونی بین مردم، چیز دیگری نیست. به‌ویژه با این قانون جدید نباید به امر حجاب این‌گونه نگاه كرد. اكنون موضوعات معیشتی وجود دارد كه مطالبه همگان است و فقیر و غنی نیز ندارد.
وی افزود: مسئله عفاف و حجاب در خانه توسط مادر و پدر و بعد در مدرسه و سپس جاهای دیگر فرهنگ‌سازی شود. فرض را بر این می‌گذاریم كه مسئله حجاب یك قانون است. اینكه پلیس تا چه حدی باید ورود كند و چند درصد از ظرفیت خود را برای این موضوع بگذارد مسئله‌ای است كه همه با آن مشكل دارند؛ ولی درهرصورت در دولت جدید روش‌ها ایجابی‌تر شده است.
فقط نهاد خانواده كافی نیست
معظمی - كارشناس مجری: به نظر شما چرا یك نوجوان 12ساله ای كه وارد جامعه می‌شود نباید آشنایی با مقوله حجاب و مقوله‌های دینی داشته باشد؟ مقصر كیست؟ نهادهای فرهنگی كشور، رسانه و خانواده چقدر در این موضوع مقصر هستند؟
رادفر گفت: باتوجه‌به تجارب زیسته خود، به این نتیجه رسیده‌ام، بسیاری از افرادی كه در جلسات مختلف از جمله جلسات احزاب كه راجع به حجاب و عفاف خیلی داد می‌زنند و صدای بلندی دارند و بسیار مطالبه‌گر هستند و كلمه مردم را به كار می‌برند، اتفاقاً نفع و انتفاع شخصی دارند.
وی خاطرنشان كرد: قطعاً برای نهادینه‌سازی تقریباً قریب‌به‌یقین اغلب موضوعات فرهنگی و غیرفرهنگی فقط نهاد خانواده كافی نیست.
رادفر تصریح كرد: متأسفانه در موضوع حجاب و عفاف فعالیت علمی بی‌طرف آن‌چنان كه بایدوشاید صورت نگرفته است.
دم از اسلام می‌زنیم و غیراسلامی كار می‌كنیم
معظمی - كارشناس مجری: مدل صحیح برخورد با مطالبات دینی جامعه در خصوص مسئله حجاب را چگونه می‌بینید؟
فرشته روح‌افزا (استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه خانواده) در ارتباط تلفنی با برنامه دور یك میز گفت:
آنجایی كار ما غلط است كه خلاف آیات قرآن عمل كرده‌ایم. سخن از اسلام به میان می‌آوریم و غیراسلامی عمل می‌كنیم. یكی از مشكلات ما در بحث حجاب این است كه گرایش‌های خود را در جامعه القاء می‌كنیم.
هیچ دولتی دغدغه فعالیت فرهنگی در مسئله حجاب نداشته است
وی افزود: در دولت‌های گذشته از اول جمهوری اسلامی تاكنون، دولتی نداشته ایم كه دغدغه فعالیت فرهنگی در حوزه حجاب داشته باشد. ما در خصوص حوزه حجاب اصلاً كار علمی مطلوبی انجام نداده‌ایم.
قانون جدید كاملاً ضد حجاب است
معظمی - كارشناس مجری: آیا فقط صرف اینكه قانونی در مجلس برای پذیرفتن مسئله حجاب از سوی جامعه تصویب می‌شود كافی‌ست؟ یا اینكه باید كار فرهنگی بیشتری صورت بگیرد؟
روح‌افزا گفت: قانون جدید كاملاً ضد حجاب است. ما دختر جوانی كه تابع مد است، جریمه می‌كنیم اما كاری با فردی كه آن مدل لباس را وارد می‌كند، نداریم.
وی اضافه كرد: در زیرساخت‌ها هیچ كار منطقی و علمی و صحیحی كه به نفع مردم جامعه باشد، صورت نگرفته است. به‌جای فرافكنی در بحث عفاف و حجاب با همكاری سه قوا باید كار علمی صورت بگیرد. باید فضای مجازی از رهاشدگی خارج شود. همچنین باید به امر آموزش خانواده‌ها بپردازیم. علاوه‌برآن موانعی كه موجب می‌شود تا فرزندان ما به حجاب رو نیاورند، برداریم.
روح‌افزا به فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص اینكه حجاب یك‌رشته سیاسی دارد اشاره كرد و گفت: بعضی‌ها منافع سیاسی خود را در این می‌بینند كه حجاب نباشد و بعضی‌ها هم منافع سیاسی خود را این‌گونه می‌بینند كه برای مسئله حجاب دادوبیداد كنند درحالی‌كه نهادینه‌كردن حجاب مدنظر آنها نیست و اگرچه كه برخی از آنها بانوان چادری هستند كه نگاه فمینیستی و غربی را می‌پذیرند.
برنامه «دور یك میز» یك میز به بزرگی ایران است كه دور این میز گفت‌وگوهای تخصصی پیرامون مسائل روز شكل می‌گیرد.
قابل‌ذكر است؛ روزهای شنبه تا چهارشنبه ساعت 12:30 به مدت 85 دقیقه از آنتن این شبكه به نشانی موج FM ردیف 94 مگاهرتز پخش می‌شود.
مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایت WWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
كانال رادیو تهران را در پیام رسان بله به نشانی tehraan360@ جستجو كنید.
علاقه‌مندان می‌توانند برنامه‌های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.
*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.
