برنامه دور یك میز؛درباره«مدیریت فعلی شهری در تهران مناسب و متناسب یا ناقص و غیرمتناسب؟» گفت‌وگویی با «دكتر علی اعطا سخنگوی شورای شهر پنجم» و «دكتر مهدی اقراریان رئیس كمیته نظارت شورای شهر تهران» انجام داده است كه مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

جابه‌جایی شهردار توسط شوراها در برخی از كلان شهرها
مهدی معظمی - كارشناس مجری: آیا در حال حاضر هماهنگی و هم افزایی كه قرار است میان شورای شهر و شهرداری اتفاق بیافتد، وجود دارد؟
اقراریان رئیس كمیته نظارت شورای شهر تهران در پاسخ به این سوال گفت: وقتی به رابطه بین شورا و شهرداری می رسیم، اولین و مهمترین نقطه ای كه باید به آن توجه داشت، این است كه این روابط برمبنای قوانین و مقررات كه مجلس شورای اسلامی به تصویب رسانده، تنظیم می شود و قاعدتا شهردار، منتخب( نصف + 1 )اعضای شورای شهر است. به طور مثال در پایتخت كه تعداد اعضای آن نسبت به شهرهای دیگر متفاوت است و در حال حاضر 21 نفر هستند، اگر 11نفر از آنها به این جمع‌بندی برسند كه فردی مناسب كلان‌شهر تهران است، او را انتخاب كرده و تا قبل از تغییرات اخیری كه مجلس در قانون و مقررات ایجاد كرده، با استیضاح اعضای شورا و دو سوم آراء یعنی 14نفر، شهردار تغییر می‌كند. در شورای شهر فعلی شاهد جابه‌جایی شهردار توسط شوراها در برخی از كلان‌شهرها مانند تبریز، مشهد و شهرهای دیگر بودیم.

شورا انتخاب می‌كند چه كسی پشت فرمان مدیریت شهری بنشیند
وی با بیان اینكه در دوره گذشته شاهد تغییراتی در حوزه مدیریت شهری و شهرداری بودیم، گفت: درست است كه انتصاب با حكم وزیر كشور اتفاق می‌افتد، اما این شوراست كه انتخاب می‌كند چه كسی پشت فرمان مدیریت شهری بنشیند.

حال تهران خوب نیست
وی با اشاره به اینكه حال تهران خوب نیست، گفت: تهران در شرایط خوبی قرار ندارد و باید تهران را نجات داد. وضعیت فرونشست زمین در تهران، در شرایط بحرانی قرار دارد كه شاید عمده‌ترین دلیل آن استفاده بیش از حد از سفره‌های زیرزمینی است و این فرونشست‌ها می‌تواند فاجعه بار باشد.
اقراریان افزود: در تهران دچار رهاشدگی هستیم و می‌توان گفت كه تهران، یكی از بی‌تناسب‌ترین شهرهای دنیا است.

20 درصد جمعیت كشور در كمتر از یك درصد وسعت سرزمینی ایران زندگی می‌كنند
وی همچنین گفت: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در حوزه سیاستگذاری شهر تهران دچار تناقضات گوناگونی شدیم. حدود 20 درصد جمعیت كشور در كمتر از یك درصد وسعت سرزمینی این كشور در محدود استان تهران، زندگی می كنند كه به این آمار باید اتباع خارجی را نیز اضافه كرد و البته وقتی راجع به تهران صحبت می كنیم، درست است از نظر تقسیمات كشوری، استان البرز را از آن جدا می كنیم اما یك پیوستگی اقتصادی و فرهنگی بسیار جدی میان ما و استان البرز وجود دارد.

شهرهای اطراف، استان تهران را در حلقه خود گرفتار كرده اند
اقراریان خاطرنشان كرد: برنامه ریزی برای تهران بدون توجه و برنامه‌ریزی برای استان تهران و استان‌های همجوار آن امكانپذیر نیست و از آن بدتر فاجعه ای كه امروز اتفاق می‌افتد، شكل‌گیری شهرهای اطراف استان تهران و درون آن است. شهرهای جدید پردیس، پرند، قدس، ملارد، اسلامشهر به یك معنا تهران را در حلقه خود گرفتار كرده اند و امروز تهران به حال و روزی افتاده است كه شهروندان ایرانی حس و حال خوبی برای زندگی در این شهر ندارند.

شهر تهران در اولویت حكمرانی كشور قرار ندارد
اشراقی – كارشناس مجری: امروز مشكل اصلی شهر تهران چیست؟
وی خاطرنشان كرد: متاسفانه شهر تهران در اولویت حكمرانی كشور قرار ندارد و بخش زیادی از این مشكل به شهرداری مرتبط نیست. بلكه ریل‌گذاری ما در حوزه مدیریت شهری از ابتدا اشتباه بوده است و همچنان آن را ادامه داده ایم، اما مشكلات تهران همچنان حل نشده است.
اقراریان همچنین گفت: پاسخ به مشكلات تهران را باید در جای دیگری جستجو كرد. مجلس مصوبه‌ای دارد كه براساس آن قرار بود كارگروهی شكل بگیرد كه این كارگروه وظیفه دارد از پایتخت تمركززدایی صورت بگیرد.

هیچ اقدامی برای تمركززدایی از تهران انجام نداده ایم
وی افزود: انتقال پایتخت مستلزم یك دوره زمانی بین 10 تا 15 سال است و یكدفعه اتفاق نمی‌افتد و در خصوص تامین منابع آن باید فكر كرد و حتما بخش خصوصی حضور پیدا كند. البته این سوال هم مطرح است كه چه ضرورتی دارد امروز خودروسازان ما در شهر تهران حضور داشته باشند؟ این مسیر، یك مسیر اشتباه بوده و ما هیچ اقدامی برای تمركززدایی از تهران انجام نداده ایم.

در تهران با یك انباشت بیش از حد جمعیت مواجه هستیم
اقراریان اضافه كرد: امروز در تهران با یك انباشت بیش از حد جمعیت مواجه هستیم. البته ما در سال 1357 یكی از دغدغه هایی كه داشتیم، موضوع عدالت اجتماعی بوده است. امروز باور من این است كه تهران به یك نماد بسیار جدی و پررنگ در شكاف میان شمال و جنوب تبدیل شده است. یك طرف در شمال تهران قله‌های ثروت وجود دارد و در جنوب تهران شاهد دره‌های فقر هستیم.

شهرداری تهران به شدت سیاست زده شده است
رئیس كمیته نظارت شورای شهر تهران معتقد است كه شهرداری تهران از دوره ای به شدت سیاست زده شد و این یك چالش بسیار جدی است كه این موضوع شهرداری را به یك باشگاه سیاسی تبدیل می كند. قصه شهرداری تهران از آن روزی كه محاكمه كرباسچی به عنوان یك سریال در تلویزیون پخش شد و اژه ای رئیس قوه قضاییه فعلی مسئولیت آن دادگاه را برعهده داشتند، مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفت و پس از شاهد بودیم كه یك رئیس جمهور و یك رئیس قوه مقننه از دل شهرداری و شورای شهر تهران بیرون آمد. بنابراین؛ بقیه نیز این تمایل در آنها وجود دارد كه از شهرداری تهران به ریاست جمهوری برسند و حتی شاهد هستیم كه شهردار فعلی شهر تهران نامزد انتخابات ریاست جمهوری شد و می‌توان گفت كه این موضوع یكی از آفت‌های بسیار بزرگ شهر تهران است.

شكل‌گیری اقتصاد شهری در تهران؛ یك اتفاق تلخ
وی افزود: اتفاق تلخی كه در تهران رخ داده است، شكل‌گیری اقتصاد شهری در تهران است كه گاها این اقتصاد شهری منافع عمومی را فدا می كند. از طرفی باید به این مسئله اشاره كنیم كه امروز زیرساخت‌های تهران فرسوده شده است. به طور مثال می توان به مدل و جمع‌آوری زباله در تهران اشاره كرد.

تنها یك سوم از خودروها در تهران به مراكز معاینه فنی مراجعه می‌كنند
اقراریان تاكید كرد: اگر منافع مردم را در اولویت خود قرار دهیم و با هم رودربایستی نداشته باشیم، آنوقت به صراحت می‌توانیم بگویم كه شهر تهران، شهر تمیزی نیست. براساس آمار در شهر تهران روزانه چند میلیون خودرو و حدود 3 یا 4 میلیون موتور تردد می‌كند، كه هیچ كدام از آنها معاینه فنی ندارند. علاوه بر آن بیش از 60 درصد از آلودگی شهر تهران، به وسایل نقلیه ای تعلق دارد كه براساس آمار از این تعداد خودرو تنها یك سوم آنها به مراكز معاینه فنی خودرو مراجعه می‌كنند. دو سوم از معاینه فنی خودرو استفاده نمی‌كنند، یا اصلا معاینه فنی ندارند. در همین شهر تهران برای تاكسی‌های تهران معاینه فنی رایگان است. اما دو سوم تاكسی‌ها خارج از شهر تهران معاینه فنی می‌گیرند. به دلیل اینكه نمی‌تواند استانداردهای تهران را پاس كند. آنوقت فكر می‌كنیم كه با تعدادی اتوبوس برقی مشكل آلودگی هوای تهران حل می‌شود!

حل كردن مسئله آلودگی هوای تهران با آوردن چند دستگاه اتوبوس، ساده‌انگارانه است
وی افزود: براساس سند جامع حمل و نقل تهران برای سال 1400 و تا پایان سال 1404، 9 و 11هزار اتوبوس در تهران نیاز داشتیم. اما تا كنون زیر 1500 اتوبوس به تهران اضافه شده است و هنوز فاصله زیادی داریم. فكر اینكه با آوردن چند دستگاه اتوبوس مسئله آلودگی هوای تهران حل شده است، بسیار ساده‌انگارانه است.

مردم شهر تهران با انتخابات قهر كرده اند
اقراریان بیان اینكه مسئله دیگر میزان مشاركت مردم تهران در انتخابات است، گفت: سال گذشته میزان انتخابات در شهر تهران چیزی شبیه به یك فاجعه بود و مدتی است كه مردم در شهر تهران با انتخابات قهر كرده اند و متاسفانه ما در حال از دست دادن سرمایه اجتماعی خود در شهر تهران هستیم كه بخشی از آن به ساختار ضدمشاركت در تهران برمی‌گردد. تهران با داشتن 354 محله و 22 منطقه در برخی از مناطق جمعیتی كه در آن زندگی می‌‌كنند از برخی استان‌های كشور بیشتر است، این موارد واقعیت‌هایی است كه باید به آن اشاره كرد. در كشور ما نمی‌توان مشهد، شیراز و یا هر شهر دیگر را با مدلی كه تهران را مدیریت می‌كنیم، اداره كنیم. تمركز در تهران سبب شده تا فرصت را از برخی از استان‌ها از جمله ایلام، كردستان، زاهدان، اهواز و... گرفته شود.

انگشت اتهام به سمت حاكمیت و حكمرانی است
وی افزود:چه دلیل قانع كننده ای برای اینكه شركت نفت جنوب و یا گمركات در شهر تهران باشد، وجود دارد و یا چه ضرورتی دارد این همه دانشگاه خوب و درجه یك فقط در شهر تهران باشد! اكنون انگشت اتهام را نباید به سمت راننده تاكسی ببریم. بلكه باید به سمت من حاكمیت و حكمرانی برگردد. من باید شرایطی را ایجاد می‌كردم كه تاكسیران بتواند در زمان خود تاكسی فرسوده خود را تبدیل به احسن كند. باید گفت كه ما به اداره شهر تهران و به مسائل فانتزی نگاه می كنیم.

گره بر گره‌های كور تهران گذاشتیم
اقراریان با اشاره به اینكه امروز شاهد سه گانه ای در منافع هستیم، گفت: یك؛ منفعت افراد و گروه ها دو؛ منفعت تیم مستقر در شهرداری سه؛ منفعت عمومی. حدود 70درصد منابع درآمدی به سمت منابع غیر رفته است و یك دور باطل در شهر تهران شكل گرفته كه در دوره ما بیشتر شده است. در كوچه‌های باریك بعضی از مناطق تهران بویژه در منطقه یك دیگر جایی برای ساخت و ساز وجود ندارد، اما به دلیل وجود منفعت برای طرفین همچنان شاهد صدور مجوز هستیم. در كتاب "توانمندسازی حكومت ها" آمده است یكی از آفت‌هایی كه حكومت‌ها دچار آن می‌شوند، ادای این همانی است كه در انتها منتج به حل مشكل نمی‌شود. بدون رودربایستی ما گره بر گره‌های كور تهران گذاشته ایم.

نجات تهران باید تبدیل به یك دغدغه عمومی شود
اقراریان با بیان اینكه نجات تهران باید تبدیل به یك دغدغه عمومی شود، گفت: نجات تهران منوط به این است كه مردم پای كار بیایند و با مدیریت شهری و انتخابات شوراها قهر نكنند. از سوی دیگر باید به این مسئله دقت داشت كه شهرداری تهران نباید به یك باشگاه سیاسی برای چشم اندازها و افق هایی كه افراد سیاسی به آن فكر می كنند، تبدیل شود و اما در انتها آیا تهران راه نجات دارد؟ پاسخ بله است. ما باید تمركز خود را از تهران برداریم.

اختلافات ناشی از ساختار ماست
معظمی - كارشناس مجری:بهترین نسبت نمایندگی مردم در شورای شهر با مجموعه مدیریت شهری باید به چه صورتی باشد كه نتیجه خوبی حاصل شود؟
اعطا سخنگوی شورای شهر پنجم در ادامه این گفت و گو در برنامه دور یك میز عنوان كرد: در برخی از كشورها، در مرحله انتخاب شوراها شخصی كه سرلیست است، اگر اكثریت را به دست آورد، رئیس شورا و هم شهردار آن شهر خواهد بود. لیكن در تهران با یك الگوی متفاوتی مواجه هستیم. در این الگو اعضاء اگر (نصف +1) نفر به شخصی رأی دادند، مشروط بر اینكه وزیر كشور مخالفت قانونی با صدور حكم نداشته باشد، آن شخص می‌تواند شهردار باشد.
وی افزود: در ایران عضو شورا هم به لحاظ سیاسی و هم به لحاظ دفاع از برنامه پیشنهادی یك شهردار، مدافع او است و هم او را انتخاب كرده و اخلاقا باید حامی او باشد از فردا مطالبه‌گر همان شهردار می‌شود و این مطالبه به تدریج به مطالبه‌های انتقادی و بعضا به مخالفت تبدیل می‌شود. به همین علت است كه وقتی عملكرد شوراهای مختلف در كل كشور را مرور می‌كنیم، در ابتدا همه با شهردار خوب هستند، اما به تدریج اختلافات شروع می‌شود و این مسئله ناشی از ساختار ما است.

چالش‌های تهران همان چالش‌های 60 سال پیش است
اعطاء این موضوع را نقص عملكرد اعضای شوراها ندانست و گفت: شورا وقتی شهردار را انتخاب می‌كند، دیگر به غیر از تریبون و افكار عمومی ابزار خاص دیگری ندارد و نظارت موثر بر شهردار و آن طور كه باید و شاید وجود ندارد.


جهت گیری كلی در جهت تشدید معضلات تهران
وی با بیان اینكه چالش های تهران همان چالش های 6دهه اخیر است، گفت: مواردی كه در شهرداری تهران دیده می شود، جهت گیری كلی در جهت تشدید معضلات تهران است و سیاستگذاری اشتباهی پیش گرفته اند.

مطلقا از تضعیف نهاد شهرداری خرسند نمی شوم
اعطا با تاكید بر اینكه مطلقا از تضعیف نهاد شهرداری خرسند نمی شوم، گفت: من در جایگاه كسی كه در دوره قبل عضو شورا بودم و خود را متعلق به مجموعه مدیریت شهری می دانم، خوشحال نمی‌شوم از اینكه رقیب سیاسی من در شهرداری مستقل باشد كه آن شهرداری بحران مشروعیت پیدا كند. به دلیل اینكه یك نهاد متعلق به ساختار جمهوری اسلامی بحران مشروعیت پیدا می‌كند. اما شهرداری كاری كرده است كه چه عقب‌نشینی بكند یا نكند، بازنده است. این كاری است كه بحران مشروعیت را به همراه می‌آورد. كاركرد اصلی ایجاد شوراها این بود كه تصمیمات شهرداری كه در پستو انجام می‌شد در یك صحن علنی و با هر گرایش سیاسی به اشتراك گذاشته شود و درباره آن به بحث و گفت و گو بپردازند.

شهرداری در اختلاف و زاویه با مردم قرار نگیرد
وی در پایان گفت: با تمدیدی كه اكنون در طول دوره مدیریت شهری اتفاق افتاد، به نظر می‌رسد مهمترین كاری كه شهرداری می‌تواند در چارچوب منافع ملی انجام دهد، این است كه با مردم در اختلاف و زاویه قرار نگیرد و از طرفی باید نسبت به مسئله ایجاد و تقویت مشروعیت شهرداری و مدیریت شهری به عنوان یك نهاد مدنی توجه ویژه ای داشت.

برنامه «دور یك میز» یك میز به بزرگی ایران است كه دور این میز گفت و گوهای تخصصی پیرامون مسائل روز شكل می‌گیرد.
قابل ذكر است؛«دور یك میز» روزهای شنبه تا چهارشنبه ساعت 12:30 به مدت 85دقیقه از آنتن این شبكه به نشانی موج FM ردیف 94 مگاهرتز پخش می‌شود.
علاقه‌مندان می‌توانند نظرات خود را از طریق سامانه پیامكی 3000094 و شماره در پیام‌رسان‌های مجازی به اشتراك بگذارند. این برنامه به تهیه‌كنندگی سیده فاطمه شعار، سردبیری نوشین رهگذر اجرا و كارشناسی محمدرضا اشراقی به روی آنتن می‌رود.

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
كانال رادیو تهران را در پیام رسان بله به نشانی tehraan360@ جستجو كنید.
علاقه‌مندان می‌توانند برنامه‌های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.
*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.