در تمامی كشورها رسم است كه بعضی از كتابها را خلاصه می‌كنند تا فرصت خواندنشان برای همه مهیّا بشود.
رمان بینوایان اثر ویكتور هوگو در فرانسه و دیگر كشورها با چندین نوع خلاصه‌نویسی در دسترس مردم قرار گرفته است.
این رمانِ حدوداً هزار صفحه ای، در متن‌های پنجاه صفحه ای، صد، دویست و بیشتر و كمتر هم منتشر شده و هر كس بر اساس وقت و حوصله ی خود، یكی از آنها را مطالعه می‌كند.
اگر خوشش آمد، به سراغ اصلِ كتاب می‌رود و اگر نه، به همان خلاصه بسنده می‌كند.
در ایران هم خلاصه‌كردنِ این نوع كتابها رایج است.
انتشارات امیركبیر، افق و چندین ناشر دیگر تعدادی محدود از رمانها را، هر كدام به تعداد انگشتان دو دست، به همین شكل خلاصه و منتشر كرده اند.
برنامه كتاب شبِ رادیو تهران بر اساس طراحیِ اولیه‌ی خود در سال 74، با مدیریتِ هادی سعیدی كیاسری و سردبیریِ حسین قلعه قَوَند، چنین روشی را شروع كرده و تا كنون با مدیران و سردبیران دیگری ادامه داده است.
نویسندگان گوناگونی هم، رمانها و كتابهای برترِ ایران و جهان را برای این برنامه ، خلاصه و یا به زبان تخصصی‌تر ، تنظیم رادیویی كرده اند و می‌كنند.
این برنامه ، حدود 27 سال سابقه دارد و یكی از برنامه‌های جدّیِ رادیوست كه تا كنون اگر اغراق نباشد ، هزار و اندی كتاب را بطور خلاصه و هر كتاب را طیِ یك هفته برای شنوندگانش خوانده است.
تداوم پخشِ این برنامه ، ثابت كرده كه شنوندگانِ آن، از شنیدنِ خلاصه‌های تفصیلیِ آثار ( با حفظِ چارچوبها ، شخصیت‌ها و ساختمان اصلیِ داستان و البته حذف حاشیه‌ها و شاخ و برگهای خسته كننده‌ی آن ) راضی بوده اند.
به همین دلیل ، همیشه از برنامه‌ی مورد علاقه ی خودشان استقبال كرده‌اند و می‌كنند.
روی هم رفته درباره خاصیتِ این روش در تشویقِ كتاب و كتابخوانی ، باید گفت كه شنوندگان را با مضمون و موضوع كتابها آشنا می‌كند و آنهایی را كه از این مضمون و موضوع خوششان آمده ، به سمت اصلِ كتاب مورد نظر ، سوق می‌دهد.
در مورد شیوه ی خلاصه كردنِ رمانها و كتابها هم باید گفت كه كاری كاملاً تخصصی و حرفه ای است و حتی یك رشته ی علمی محسوب می‌شود.
نویسندگان و تنظیم‌كنندگانِ چنین آثاری ، خود باید از داستان‌نویسان و اهالی ادبیات داستانی باشند تا بشود به تنظیمشان اعتماد كرد.
این نویسندگان ، متن اصلیِ یك رمان و كتاب را برای گوینده می‌نویسند و آن را برای خواندن آماده می‌كنند ، اما كارشان یك مقدار تنظیم و تدوین نیاز دارد. یعنی باید كتاب مورد نظر را بر اساس مقررات و قواعد شنیداری ، تلخیص و تنظیم كنند ؛ چون نویسنده ی اصلی ، كتاب را به عنوان متنی مكتوب عرضه كرده و در جاهایی خواندن آن برای رسانه‌ای مثل رادیو ، كاملا نامفهوم می‌شود.
مانند این سطر از یك كتاب كه نویسنده ی آن خطاب به خواننده اش نوشته است: "...اگر برگردی و نامه‌ای كه در صفحات قبل خواندی را دوباره و دقیقتر بخوانی ، می‌توانی بطور واقعی به روحیات من پی ببری..."
چنین متنی در روایت رادیویی و صوتیِ اثر ، باید تبدیل به این جمله بشود: "...اگر به نامه‌ای كه متن آن را دقایقی قبل برایت خواندم و دوباره هم برایت می‌خوانم ، دقیقتر گوش بدهی، می‌توانی بطور واقعی به روحیات من پی ببری..."
درباره برنامه كتاب شب و روش و شیوه‌های تنظیم آثار انتخابیِ آن ، باید اضافه كنیم كه به علت كاركردهای حرفه ای و تجربه‌های عملی در تولید كتاب صوتی ، آن را به عنوان یكی از اولین ارایه دهندگانِ این قبیل آًثار دانسته اند.
گوینده‌ی ثابت این برنامه ، بجز سه چهار سالِ اول ، به مدت 20 سالِ مستمر و پی در پی بهروز رضوی بوده است.
تهیه كنندگانِ معتبری نیز از آغاز تا امروز با این برنامه همكاری داشته اند و دارند.
كتاب شب ، اكنون چند سالی است كه در گروه اخلاق و زندگیِ شهروندی رادیو تهران به عنوانِ برنامه ای " فرهنگی -- راهبردی " با عنایتِ مدیرانِ فعلی ، به تولید خود ادامه می‌دهد.