نام اصلی این رمان "یكی از روی آشیانه فاخته پرید" است كه در روایت نمادین خود، نشان‌دهنده بی‌عاطفگی نظام سلطه‌گر آمریكاست، چون در فولكلور مردم آمریكا، فاخته نماد بی‌مهری و بی‌عاطفگی است.
ماجراهای رمان در یك بیمارستان روانی اتفاق می‌افتد. حوادث اصلی آن نیز با ورود یك زندانی معترض به نام "مك مورفی" به آنجا رخ می‌دهد. او به محض ورود، علیه مقررات خشك و افسرده‌كننده محیط بیمارستان برمی‌آشوبد و دیگران را نیز با خود همراه می‌كند. كار به جایی می‌رسد كه مسوولان بیمارستان در یك تصمیم ناجوانمردانه به این نتیجه می‌رسند كه باید به این تازه وارد پر شور و شر، شوك الكتریكی وارد كنند تا دست از تحریك دیگران بردارد و برای همیشه به فردی آرام و بی‌حركت تبدیل شود.
میلوش فورمن كارگردان آمریكایی از روی این رمان، فیلمی با بازی جك نیكلسون ساخته كه در ایران با عنوان "دیوانه از قفس پرید" نمایش داده شد. تا به حال چندین نمایشنامه نیز از روی این اثر نوشته و اجرا شده است.
برنامه "كتاب شب" رادیو تهران، با تنظیم و تلخیص رادیویی "محمدباقر رضایی"، تهیه‌كنندگی "رضاقربانی"، روایت "بهروز رضوی" و مدیریت گروه اخلاق و زندگی شهروندی صدای پایتخت، ساعت 23:30 روی آنتن می‌فرستد و خوانش بخش‌های بعدی آن تا جمعه، ششم اسفند ادامه خواهد داشت.