بهروز رضوی گوینده برنامه«كتاب شب» با بازخوانی آثار داستانی مشهور ایران و جهان، شنبه تا پنجشنبه هر هفته از ساعت 23 و 30 دقیقه از رادیو تهران موج اف.ام ردیف 94 مگاهرتز روی آنتن می رود.
به گزارش روابط عمومی رادیو تهران؛ بهروز رضوی گوینده برنامه «كتاب شب» است، موضوع این برنامه كه از سال 1374 تا امروز به صورت مداوم از رادیو پخش میشود بازخوانی آثار داستانی مشهور ایران و جهان است و شنبه تا پنجشنبه هر هفته از رادیو تهران پخش میشود، بهروز رضوی متولد دی ماه 1326 در تهران است. او گوینده، صداپیشه، مجری رادیو و تلویزیون و بازیگر است.
برنامه «كتاب شب» نخستین بار در ساختمان ارگ تهران با صدای حسین معمارزاده كه از گویندگان و دوبلورهای قدر آن زمان بود، روی آنتن شبكه رادیویی تهران رفت، پس از آن ژاله كیانی اجرای «كتاب شب» را بر عهده گرفت و پس از اجرای خانم كیانی، میكروفن و صندلی این برنامه رادیویی به بهروز رضوی سپرده شده است. هر هفته یك رمان بسته به نظر شنوندگان و تقاضای آنها برای شنیدن رمان ایرانی یا خارجی روایت میشود.
بازخوانی آثاری مانند «بهشتِ ارغوان»؛ رمانی درباره زندگی حضرت فاطمه زهرا(س)، زندگی و خاطرات زندهیاد مهدی آذریزدی؛ نویسنده «قصههای خوب برای بچههای خوب»، رمان «آدمكها» اثر غزل تاجبخش، «حال اهل درد» همراه با معرفی زندگینامه زندهیاد حمید سبزواری، «توفان در پرانتز» اثر زندهیاد قیصر امینپور، «اسماعیل، اسماعیل» اثر زندهیاد محمود گلابدرهیی، «اوژنی گرانده» اثر انوره دو بالزاك، «دیوید كاپرفیلد» اثر چارلز دیكنز، «ماجرای جوانی یك استاد» اثر استفان تسوایك، «ماجرای وینستون» اثر هوارد فاست و داستان پرفراز و نشیب زندگی «لئو تولستوی» و... تاكنون در این برنامه انجام شده است.
برنامه «كتاب شب» شاید طولانیترین برنامه رادیو باشد كه حدود 25 سال بدون تغییر خاصی در مدت زمان 20 دقیقه در حال پخش است. درباره این برنامه و تولید برنامههایی با محوریت كتاب با بهروز رضوی، گوینده این برنامه به گفتوگو نشستیم كه میخوانید.
در برنامه «كتاب شب» بازخوانی رمانها چگونه انجام میشود؟
در این برنامه هر هفته یك رمان خارجی یا ایرانی روایت میشود. به این صورت كه در ابتدا آثار مشاهیر و مفاخر كلاسیك یا امروزی معرفی میشود سپس رزومه نویسنده مورد نظر اعلام و در نهایت خلاصهای از رمان بدون حذف قهرمانان داستان به گونهای كه برای مخاطب ساده، قابل فهم و جذاب باشد، روایت میشود.
گاهی ممكن است براساس شروع مناسبتهایی مانند محرم و صفر مقتلخوانیهایی از نویسندگان ایرانی انتخاب و خلاصه و روایت شود، گاهی هم ممكن است براساس تقاضای شنوندگان اثری از نویسندگان خارجی خلاصه و روایت شود.
معرفی مشاهیر و روایت فراز و فرودهای زندگی آنها فقط برای مخاطب اهل ادبیات جذاب است یا عموم مردم شنیدن این برنامهها را دوست دارند؟
ببینید یكی از فواید ادبیات این است كه انسان را با داستانهای نویسندگان درگیر میكند و برای مدتی ما را از مشكلات و دغدغههای روزمره دور نگه میدارد همین مسئله آرامشبخش است. به طور كلی خاصیت برنامههای شنیداری با محوریت كتاب همین ویژگی را دارد پس عموم مردم این برنامهها را دوست دارند. ضمن اینكه تولید این جنس برنامهها از ظرافتهای خاصی باید برخوردار باشد تا شنونده را خسته نكند و او را به ادامه برنامه جذب كند. از نظر گروه سنی معمولاً افرادی كه فراغت بیشتری دارند مخاطبان این برنامه را تشكیل میدهند، مثل افراد سن بالا.
در نحوه گویندگی هم این ظرافتها را مدنظر قرار میدهید؟
بله دقیقاً، ببینید وقتی به عنوان گوینده میخواهم این برنامه را اجرا كنم باید لحن روایی بسیار ساده و بیتكلف را برای اجرای خود در نظر بگیرم تا داستان برای شنونده باورپذیر شود. با توجه به تجاربی كه در سالهای فعالیتم در رادیو داشتهام، حتی یك بار برنامه «كتاب شب» را با لحن نمایشی اجرا كردم اما به این نتیجه رسیدم كه این لحن برای روایت داستانها مناسب نیست، بنابراین به لحن روایی رو آوردم.
متن و گردآوری روایتها توسط چه افرادی انجام میشود؟
در گذشته نویسندگان متعددی داشتیم كه زحمت خلاصهنویسی رمانها را میكشیدند، اما به دلیل دستمزدهای پایین در رادیو، هیچ كدام از آنها در حال حاضر حضور ندارند.
گویندگی چنین برنامههایی مستلزم مطالعه است. چقدر كتاب میخوانید؟
بله گوینده چنین برنامههایی باید اهل كتاب باشد چون باید با نوع روایت هر رمان آشنا باشد. هر رمان با توجه به عنوان نویسنده، نوع نگارش داستان و چیدمان قهرمانان با گونههای متفاوت باید روایت شود و گوینده هم باید با سبك آثار مختلفی كه قرار است در این برنامه روایت شود، آشنا باشد و من هم همیشه سعی كردهام برنامه كتابخوانی در زندگیام داشته باشم.
دوست داشتید از زندگی كدام فرد یا اثر مشهوری بگویید كه تا به حال نتوانستهاید به هر دلیلی روایت زندگیاش را بازخوانی كنید؟
سالهای زیادی است كه گوینده این برنامه هستم و دیگر این حس و حالی كه بخواهم جای فرد، نویسنده مشهور یا قهرمان خاصی از رمانها باشم را ندارم، در حال حاضر این حس و حال تبدیل به یك كار حرفهای شده، زیرا تلاش میكنم بتوانم لحن خوبی را برای روایت رمانها در نظر بگیرم تا شنونده مدت زمانی كه مخاطب این برنامه است، لذت ببرد.
فكر میكنید این قبیل برنامهها بتواند میل كتابخوانی را در مردم ایجاد كند؟
بله در رشد كتابخوانی بسیار تأثیرگذار است چون شنوندگان با شنیدن این برنامهها برای اطلاع از جزئیات رمانها، كنجكاو میشوند و دوست دارند كتاب مورد نظر را تهیه و مطالعه كنند، به نظرم این برنامهها هم انگیزه ایجاد میكند و هم مخاطب را ترغیب به خواندن میكند.
استقبال از این برنامه چگونه بوده است؟
استقبال خوب بوده، این موضوع را بر اساس میزان تقاضای علاقهمندان به كتابهای ایرانی و خارجی میگویم چون به هر حال مخاطب تعیین میكند چه رمانی را بازخوانی كنیم.
از این برنامهها پادكست هم تولید میشود؟
فكر نمیكنم چنین هدفی مد نظرهمكارانم در تولید این برنامه باشد چون همه قسمتهای این برنامه پس از پخش از رادیو تهران در شبكه صدا موجود است و علاقهمندان میتوانند با مراجعه به آرشیو ایران صدا، برنامه مورد نظر خود را رایگان گوش كنند.
با توجه به تجربهای كه دارید و سالها با كتاب و مسائل آن درگیر بودهاید چه راهكاری پیشنهاد میكنید تا جامعه كتابخوانتری داشته باشیم؟
ممكن است والدین نیز این گفتوگو را مطالعه كنند، به آنها توصیه میكنم بچهها را از همان سنین كودكی و دو سالگی با كتاب آشنا كنند مثلاً كتابهای رنگی جلو دست آنها قرار دهند تا كودكان با جنس و قالب كتاب آشنا شوند. باید برای علاقهمند شدن به كتاب از همان سنین كودكی اقدام كرد تا در آیندهای نزدیك جامعهای كتابخوان داشته باشیم.