مسعود فروتن: لبخند همسایه ها روز مرا می سازد

او متولد سال 1324 و دانش آموخته رشته كارگردانی تلویزیون است و با ورود به دانشكده هنرهای دراماتیك مدرك لیسانس كارگردانی سینمایی را نیز دریافت كرد.

در كارنامه هنری مسعود فروتن، بیش از 150 تله تئاتر و چندین فیلم و سریال دیده می‌شود. معروف ترین كارهای این هنرمند مثل آباد، سلطان و شبان، آیینه و همه بچه های من است. برنامه تلویزیونی«یادگاری» یكی از برنامه های پرطرفدار فروتن بود كه به نوستالژی دهه شصتی ها می پرداخت. این برنامه مخاطبان بسیاری داشت تا جایی كه به گفته فروتن مردم در كوچه و خیابان او را با نام آقای یادگاری صدا می كردند. با مسعود فروتن به خاطرات تهران قدیم و شمیران سفر كرده ایم.

خیلی از مردم شما را با برنامه یادگاری می شناسند؛ برنامه ای كه در آن به حال و هوای تهران قدیم می پرداختید و به نوعی نوستالژی های دهه شصت را در قالب داستان روایت می كردید. چه تصویر خاطره انگیزی از تهران قدیم در ذهنتان به یادگار مانده است؟
نخستین بار كه تهران را دیدم سال1333 بود. 9 سال داشتم كه همراه خانواده ام به تهران آمدم و یك شب در تهران ماندیم و به آمل رفتیم. دیدن خیابانی كه آسفالت بود و خاكی نبود برای من خیلی جالب بود. بار دوم برای عروسی خواهرم به تهران آمدم. وقتی برای خرید كفش به سرچشمه و سپهسالار رفتم دیدم چقدر خیابان ها تمیز است. آدم ها لباس های شیك پوشیده اند. دیدن كفاشی ها و مغازه های دیگر كه كنار هم ردیف شده بودند برای من خیلی هیجان انگیز بود. برای عروسی تمام حیاط را میز چیدند و غذا روی میز سرو شد. بعد برای نخستین بار لباس عروس دیدم. خواهرم در لباس عروسی شبیه ملكه ها شده بود. تابستان بعد قرعه به نام من افتاد تا از دماوند كه محل زندگی ما بود به تهران بیایم تا خواهرم روزها تنها نباشد. این چند ماه برای من پر از خاطره های شیرین از دیدنی های تهران است. بعدازظهرها شوهر خواهرم ما را به جایی از تهران برای گردش و تفریح می برد. آن سال من با تجدد و تمدن آشنا شدم. اولین بار سینما دیدم، به تئاتر رفتم و حتی غذا خوردن در بیرون از خانه را تجربه كردم. جاهای دیدنی كه رفتیم در ذهن من به یادگار مانده است. به نظرم شنیدن داستان هایی از تهران قدیم یا خاطرات كودكی برای مردم جالب باشد. بازخورد برنامه یادگاری را كه به نوستالژی دهه 60 می پرداختیم میان مردم می دیدم. خیلی ها در كوچه و خیابان مرا با نام آقای یادگاری می شناسند.

احتمالاً آن سال ها كه هنوز شمیران دستخوش ساخت وسازها نبود جاهای تفریحی بسیاری هم وجود داشت؟
بله.آخر هفته ها به شمیران و سرپل تجریش می رفتیم. یادم است نخستین بار در تجریش بستنی قیفی خوردم. تا قبل از آن بستنی قیفی ندیده بودم و اصلاً نمی دانستم چطور باید دستم بگیرم و بخورم. پایین بستنی را كه خالی بود گرفتم؛ طوری كه بستنی از روی نان به زمین افتاد و اشكم را درآورد. البته دوباره برای من بستنی خریدند اما این خاطره برای من ماندگار شد. تجریش محوطه وسیع و زیبایی بود. بساط گردویی و بلالی ها داغ بود و صدای فروشنده ها فضا را پر میكرد.سر پل تجریش محلی برای گشت و گذار و هواخوری بود؛ محلی كه مردم از تهران می آمدند تا نفسی تازه كنند. شوهر خواهرم ماشین جیپ داشت كه برای طبیعت گردی از آن استفاده می كرد. یادم است با این ماشین ما را برای تفریح سمت اوین و دركه برد. جاده خاكی و صعب العبور بود. خواهرم از ترس دستش را به میله ماشین گرفته بود. بعد از برگشتن به دماوند، مهر ماه در مدرسه داستان های زیادی داشتم برای موضوع انشای تابستان خود را چگونه گذرانید.

الان كه به تجریش می روید حسرت دیدن كدام تصاویر را دارید؟
دیدن چنارهای خیابان ولی عصر(عج) كه سر خم كرده اند و تنه قطع شده آنها غم انگیز است. حسرت می خورم برای چنارهایی كه در سرتاسر این خیابان كاشته شده بود و الان نیست. دلم می سوزد كه خیلی از چنارها خشك شده اند. دلم برای چنارهای این خیابان تنگ شده كه دیگر تكرار نمی شوند. مثل هنرمندانی كه دیگر مثل آنها را نداریم و جایشان خالی است.

سیمین و جلال آل احمد، نیما یوشیج، عزت الله انتظامی و... از چهره های ساكن شمیران بودند كه خانهشان تبدیل به موزه شده است. برای حفظ خانه های این افراد كه هویت محله ها به شمار می آید چكار باید انجام دهیم؟
این افراد در محله هایی از شمیران زندگی می كردند كه اكنون تغییرات بسیاری در بافت شهری آن محله ها می بینیم. در محله آنها خانه ها هم قد و اندازه بودند. این بزرگان اگر الان می خواستند جایی را برای زندگی بسازند آنجا را انتخاب نمی كردند. شهرداری این خانه ها را تبدیل به موزه كرده اما محله دیگر محله قبلی نیست.كاش بتوانیم محله ها را حفظ كنیم. همچنان شاهد ساخت و سازهای مرتفع در كوچه های 8 متری هستیم. معلوم نیست كی این شهر از ساخت و سازهای بی رویه و تخریب باغها رها می شود. دیگر آسمانی نداریم كه نگاهش كنیم.

در سایه این برج سازی ها ارتباطات همسایگی كمرنگ شده یا از بین رفته است. خیلی ها همسایه های خود را نمی شناسند. شما هم درگیر این موضوع شده اید؟
من نمی توانم فكر كنم با افرادی كه در یك برج زندگی می كنم غریبه هستم. در محوطه ای زندگی می كنم كه چندین برج در كنار هم هست و شاید همسایه ها اسم همدیگر را هم نمی دانند. اما من عادت دارم به هر كس كه در راهرو یا آسانسور میبینم سلام می كنم. لبخند آنها روز مرا می سازد . یك بار سوار آسانسور شدم سلام كردم و جوابی نشنیدم. بعد دوباره سلام كردم و گفتم: چرا جواب سلام را نمی دهید. یكی از خانم ها گفت: من جواب دادم. گفتم: خب بلندتر جواب بدهید. ما همسایه ایم؛ غریبه نیستیم. به نظر من همسایه از برادر و خواهر به هم نزدیكترند و فقط دیواری بین آنهاست. در خانه های قدیم همسایه به كمك همسایه می آمد. اگر همسایه ای عروسی داشت همه به هم كمك می كردند و حتی ظرف و ظروف به هم قرض می دادند. به نظرم شهرشناسان و جامعه شناسان باید بررسی كنند چه بكنیم كه این غریبگی از بین برود و ما باز با هم آشتی كنیم و همدیگر را با لبخند بپذیریم.

فكر می كنید با از بین رفتن این سنت ها چه چیزهایی را از دست داده ایم؟
دور هم بودن را از دست داده ایم. خانواده ها باید زمانی را هر چند كوتاه برای دورهمی اختصاص بدهند. همدیگر را ببینیم، چای بخوریم و حرف بزنیم.

می توان تفاوتی بین محله های شمال و جنوب شهر و ارتباطات همسایگی قائل شد؟
وقتی همه جا در حال تغییر است و شهر به سمت آپارتمان نشینی پیش می رود به نظرم نمی توان تفاوتی بین محله های شمال و جنوب شهر قائل بود. این فرهنگ جا می افتد كه مزاحم همدیگر نشویم. آپارتمان نشینی باعث شده آدم ها از یكدیگر دور شوند و حتی اسم همدیگر را هم نمی دانند. همسایه ها حتی حاضر نیستند در جلسات مربوط به ساختمان شركت كنند اما انتظار دارند كه همه مشكلات ساختمان حل شود. متأسفانه خیلی ها نسبت به شهر و محله بی تفاوت هستند، زباله را كنار خیابان رها می كنند و قوانین رانندگی را رعایت نمی كنند، در ساخت و ساز تخلف می كنند و می گویند جریمه اش را می دهیم. نتیجه همه این كارها داشتن شهری بی نظم و ساختمان هایی است كه بی قواره رشد كرده اند. چون جریمه خلافی پرداخت شده است. امروز متأسفانه حتی در شمیران كه روزی به داشتن باغ های سرسبز معروف بود محله ای كه دست نخورده باقی مانده باشد نداریم.
منبع: همشهری آنلاین

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
ما را در اینستاگرام و دیگر شبكه های اجتماعی با شناسه Tehraan360@ پیدا و همراهی كنید.
همچنین علاقه مندان می توانند برنامه های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.

#تهران 360
#تهران360
#تهران_360
#tehran360
#tehran_360
#tehraan360
#tehraan_360