به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران، هوشنگ جزی مدیركل دفتر آبخیزداری و حفاظت از خاك سازمان منابع طبیعی كشور در گفت و گو با برنامه پارك پردیسان با اشاره به سیل‌های روزهای اخیر تاكید كرد: اگرچه در روزهای اخیر، كشور شاهد باران و به تبع آن سیل بوده است اما نباید خشكسالی را هم فراموش كرد. هر سال درگیر این دو رویداد طبیعی هستیم و آبخیزداری برای هر دوی آنها استفاده می‌شود.

با آبخیزداری آب چشمه‌ها و قنوات و پوشش گیاهی و حفاظت از خاك بیشتر می‌شود
وی افزود:وقتی آبخیزداری انجام می‌دهیم به جای اینكه آب را در سدها نگه داریم به نفوذ آن در خاك كمك می‌كنیم. با این كار میزان آب در چشمه‌ها و قنوات افزایش یافته و پوشش گیاهی و حفاظت خاك بیشتر می‌شود كه در خشكسالی می‌تواند به ذخیره آب كمك كند. كشور ما هم در این زمینه دانش بومی و سنتی دارد . با آبخیزداری می‌توان در زمان سیل، منابع آبی حاصل از آن را مدیریت كرده و خسارت‌های ناشی از آن را كاهش داد و در واقع از آن استفاده كرد تا در خاك نفوذ كند.

39 میلیون هكتار از عرصه‌های كشور دچار فرسایش آبی است
وی با بیان اینكه حدود 39 میلیون هكتار از 125 میلیون هكتار از عرصه‌های كشور دچار فرسایش آبی است گفت: در این عرصه‌ها بارش داریم، خاك شسته می‌شود و سیل اتفاق می‌افتد. مطالعات تفضیلی اجرایی آبخیزداری برای 39 میلیون هكتار عرصه انجام شده و نزدیك به حدود 19 میلیون هكتار آن در دست اجرا است و یا بخش هایی از آن اصلا اجرا نشده است . برای 90 میلیون هكتار باقیمانده هم باید مطالعات انجام شده و براساس آن عملیات اجرایی انجام شود.

قدرت مالی و نیروی انسانی آبخیزداری به شدت پایین است
مدیركل دفتر آبخیزداری و حفاظت از خاك سازمان منابع طبیعی كشور با اشاره به اینكه آبخیزداری پیش از این معاونتی از وزارت جهاد سازندگی بود گفت: اقداماتی اتفاق افتاد و آبخیزداری به سازمان جنگل‌ها و مراتع وقت و منابع طبیعی و آبخیزداری فعلی انتقال یافت و سطح اجرایی، عملكردی ، قدرت مالی و نیروی انسانی آن به شدت كاهش یافت. به عنوان مثال برای استان سیستان و بلوچستان كه هر سال شاهد سیل هستیم و 18 میلیون هكتار وسعت دارد فقط 10 نفر نیروی آبخیزداری وجود دارد كه معاون آبخیزداری و رئیس اداره هم شامل آنها می‌شوند.

آبخیزداری هر هكتار 2 میلیون و 500 هزار تومان هزینه نیاز دارد كه هزینه كمی است.
جزی در پاسخ به اینكه آیا اجرای پروژه‌های آ‌بخیزداری به بودجه زیادی نیاز دارد و یا اینكه پروژه‌هایی كم هزینه هستند؟ گفت: امسال با تورمی موجود مدیریت آبخیزداری هر هكتار 2 میلیون و 500 هزار تومان هزینه نیاز دارد كه هزینه كمی است. در هر هكتار عملیات آبخیزداری سالانه 700 متر مكعب آب استحصال شده و در خاك نفوذ می‌یابد.

با آبخیزداری، 9 تن فرسایش خاك و نزدیك به 6 تن رسوب كم می شود
وی با بیان اینكه هر ساله ظرفیت مخزن سدهای كشور كاهش می‌یابد، افزود: ورود رسوب به سدهای كشور در سال حدود 356 میلیون متر مكعب و دو برابر مخزن سد كرج است. با آبخیزداری، 9 تن فرسایش خاك و نزدیك به 6 تن رسوب كم می شود. 120 كیلوگرم علوفه افزایش می‌یابد و حدود 1.5 تا 3 برابر به افزایش آب قنوات كمك می‌كند. حُسن دیگر آبخیزداری این است كه در یك نقطه متمركز نیست و دشت و كوه را در برمی‌گیرد و اثرات خود را در همان نقطه بر جای می‌گذارد و جمعیت زیادی از اثرات مفید آن بهره مند می‌شوند. افزایش مراتع و توان جنگل‌ها و افزایش پوشش گیاهی، حاصل عملیات آبخیزداری است. ما فقط 3 عامل بازاری آب، رسوب و خاك را اگر محاسبه كنیم حدود 4.7 برابر پولی كه می گذاریم می توانیم آبخیزداری انجام دهیم.

روی منابع طبیعی كشور قیمت نمی‌گذاریم چون قابلیت فروش ندارد
وی در پاسخ به اینكه چرا عملیات آبخیزداری را انجام نمی دهیم ؟ گفت:ما برای آبخیزداری كشور آینده نگری نداریم تا نتایج آبخیزداری را در سال های آتی در حوزه‌های دیگر صنعت و كشاورزی ببینیم و از مهاجرت مردم به شهرهای بزرگ جلوگیری كنیم. عملیات آبخیزداری در كل حوزه انجام می‌شود. عملیات‌های بزرگ با سازه‌های حجیم نیست. چون محیط زیست و منابع طبیعی قابلیت به نمایش گذاشتن و فروش ندارد برای آن هم برنامه‌ریزی نمی‌شود. ضمن اینكه در سرانه‌های اقتصادی كشور بر روی منابع طبیعی قیمت نمی‌گذاریم.وقتی می‌خواهیم جاده بسازیم به راحتی درخت‌ها را می‌كنیم و جاده می‌زنیم و به جای استفاده از روش‌های مهندسی كوه را از بین می بریم چون هزینه كمتری دارد.

با راه حل‌های غلط انتقال آب بین حوزه ای و حفر چاه‌های ژرف به حوزه آبخیز خسارت می‌زنیم
جزی تاكید كرد: آبخیزداری فقط اجرای عملیات نیست. آنچه كه دچار آن هستیم برنامه‌ریزی بر اساس مرزهای سیاسی است و مدیران شهرها و استان‌ها به همراه آنها زیاد می‌شود و طبیعتا این مدیران فكر می‌كنند باید فقط برای شهرستان خودشان كار كنند. ما نگاه حوزه ای نداریم. كشور ما به 6 حوزه اصلی تقسیم می شود. به عنوان مثال حوزه كارون بزرگ 6 میلیون و 400 هزار هكتار عرصه دارد و نزدیك به 6 استان را در برمی گیرد از همان بالا دست هر استان و شهرستان آب را برای خودش نگه می دارد. بنابراین ما با راه حل‌های غلط انتقال آب بین حوزه ای و حفر چاه های ژرف ، یك حوزه آبخیز را دچار خسارت كرده و هزینه های زیادی هم پرداخت می‌كنیم.

باید برای برای هر یك از 6 محدوده آبخیز كشور، یك برنامه توسعه بنویسیم
مدیركل دفتر آبخیزداری و حفاظت از خاك سازمان منابع طبیعی كشور در پایان این گفت و گوی رادیویی با اشاره به اینكه نباید به راه حل‌های كوتاه مدت عادت كنیم گفت :در حال حاضر باید عملیات اجرایی بالادست شهرها را در نقاط بحرانی كه سیل‌خیز هستند برای كوتاه مدت اجرا كنیم. اما به جای نوشتن یك برنامه توسعه برای كل كشور باید برای برای هر یك از 6 محدوده آبخیز، یك برنامه توسعه بنویسیم و به افرادی كه باید آن را حفظ كنند مسئولیت دهیم.

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب‌سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
ما را در اینستاگرام و دیگر شبكه‌های اجتماعی با شناسه tehraan360@ پیدا و همراهی كنید.
همچنین علاقه‌مندان می‌توانند برنامه‌های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.

*هرگونه بهره‌برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع‌رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.