به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران، اولین فصل از برنامه «میدان جمهوری» رادیو تهران با محور بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی بر روی آنتن رفت اما دومین فصل از این برنامه به مناسبت برگزاری دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره انتخابات با موضوع انتخابات بر روی آنتن رادیو تهران می‌رود.
مهمترین موارد مطرح شده در سومین برنامه این فصل كه با موضوع «ساز‌و‌كار مجلس به زبان ساده» با حضور ریحانه صادقی، روح الله طالبی و نویدرضا موسوی؛ سه دانشجوی رشته فقه و حقوق دانشگاه تهران رادیو تهران پخش شد به شرح ذیل است:

روح الله طالبی:
- انتخابات مجلس در صورتی به دور دوم می‌رسد كه تعداد رأی نمایندگان یك حوزه انتخابی به حد نصاب نرسیده و حتی مساوی باشد. دور دوم انتخابات در انتخابات ریاست جمهوری هم وجود دارد.
- در طول فرایند انتخابات هم ممكن است صلاحیت یك نامزد از طرف شورای نگهبان رد شود.
- در دوره پهلوی دوم طرحی در مراسم تحلیف، دعوایی بر پا كرد. در این طرح، سوگند به قرآن تبدیل به سوگند به كتاب آسمانی می‌شد . از آنجا كه اقلیت‌های مذهبی بر اساس قانون اجازه نمایندگی داشتند؛ طرح جدید ممكن بود موجب ورود فرقه‌های دینی غیر‌رسمی مثل بهائیت شود كه البته با مخالفت روحانیون و علما به نتیجه نرسید.
- نمایندگان مجلس معمولا به صورت لیستی رأی می‌آورند و معمولا سرلیست اكثریت، رئیس مجلس خواهد شد.
- فرایند بررسی صلاحیت یك نماینده باید به تایید دیگر نمایندگان هم برسد كه اعتبارنامه نام دارد.
- جایگاه نمایندگان خانم و اقلیت‌های مذهبی در مجلس مشخص است.
- نمایندگان خانم در ردیف تقریبا وسط مجلس و در كنار یكدیگر می‌نشینند.
- نمایندگان اقلیت‌های مذهبی معمولا پخش هستند.
- تصویب قوانین در كمیسیون‌های تخصصی مثل كمیسیون بهداشت و درمان، برنامه و بودجه، امنیت ملی و انرژی و ...كاملا مشخص است.
- كمسیسون تلفیق، لوایح بودجه و هماهنگی بین كمیسیون‌های تخصصی را بر عهده دارد.
- كمسیسون تلفیق شامل 9 نفر از اعضای كمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات و 3 نفر از هریك از دیگر كمیسیون‌ها است.
- كمیسیون تخصصی برنامه و بودجه بر اجرای صحیح بودجه و عملكرد سالیانه و ... نظارت دارد.
- زمانیكه مجلس از یك حزب و دولت از حزبی دیگر باشد تعداد استیضاح‌ها زیاد می‌شود فارغ از اینكه به بركناری بینجامد یا خیر.
- ركورد دار استیضاح در كشور برای مجلس دهم و دولت آقای روحانی است.
- بر اساس اصل 85 قانون اساسی قانون باید توسط نمایندگان تصویب شود. اما در موارد خاص این قانون می‌تواند توسط یك كمیسیون بررسی شود(مثل لایحه عفاف و حجاب).


نویدرضا موسوی:
- ورود به مجلس كار چندان ساده ای نیست و نامزدها نیازمند تایید صلاحیت شورای نگهبان هستند كه شرایطی دارد و از آن جمله می‌توان به اعتقاد و التزام عملی به اسلام و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و تابعیت ایران، وفاداری به قانون اساسی، داشتن مدرك تحصیلی كارشناسی ارشد یا معادل آن، داشتن حُسن شهرت در حوزه انتخابیه، دارا بودن سلامت جسمی به حدی كه بتواند كار نمایندگی را انجام دهد و در نهایت حداقل 30 و حداكثر 75 سال سن ، اشاره كرد.
- مجلس دارای دو هیئت رئیسه اصلی و سنی است.
- هیئت رئیسه اصلی با اكثریت مطلق نمایندگان انتخاب می‌شود.
- - از زمانیكه مجلس قبلی ، مجلس را تحویل نمایندگان جدید می‌دهد تا انتخاب هیئت رئیسه اصلی، هیئت رئیسه سنی ، مجلس را اداره می‌كند كه متشكل از دو نفر از مسن‌ترین و دو نفر از جوان‌ترین نمایندگان است و ریاست آن بر عهده مسن‌ترین نماینده دوره است.
- هیئت رئیسه سنی، اجرای مراسم تحلیف و اداره جلسه افتتاحیه تا زمان انتخاب هیئت رئیسه اصلی را بر عهده دارد. در اولین جلسه رسمی هم هیئت رئیسه اصلی انتخاب می‌شود.
- بعد از جلسه افتتاحیه هیئت رئیسه اصلی مجلس انتخاب می‌شوند.
- متقاضیان هیات رئیسه اصلی؛ روز افتتاحیه تا پایان وقت اداری باید توسط هیات رئیسه سنی نام‌نویسی شوند.
- در دومین جلسه علنی، نامزدها اعلام و با اكثریت آرا انتخاب می‌شوند.
- هیات رئیسه اصلی شامل رئیس مجلس، نایب رئیس ، دبیران و ناظران است.
- رئیس مجلس یكی از سران قوای سه‌گانه كشور است و دوره ریاست مجلس یكساله است و البته برای تمدید منع قانونی ندارد.
- دلیل اینكه روسای مجلس عمدتاً از رجل سیاسی مشهور هستند، اجماع نمایندگان است. آنها معمولا سر لیست یك گروه هستند.
- وظیفه رئیس مجلس در ماده 21 آیین نامه داخلی مجلس قید شده است.( حفظ نظم و مدیریت و هماهنگی جلسه، اداره تمامی امور اداری، مالی ، استخدامی و سازمانی مجلس و ...).
- شعبه‌های مجلس، معیاری برای تقسیم نمایندگان بر اساس تعداد هستند.
- ساز وكار اجرایی مجلس، لابی‌گری است كه می‌تواند مثبت باشد. باید نمایندگان بتوانند بر چند نماینده دیگر تاثیر بگذارند.
- یك نماینده در برابر ملت مسئول است و می‌تواند در مورد تمامی مسائل داخلی و خارجی اظهار نظر كند.
- نماینده یك حقانیت محلی دارد و برای دریافت حقانیت ملی باید توسط نمایندگان دیگر تایید شود كه این امر می‌تواند موجب انتقام‌گیری سیاسی هم شود.
- مجلس به حكم قرعه جای نمایندگان را مشخص می‌كند. جایگاه نمایندگان به حكم قرعه هر شش ماه مشخص می‌شود. رأی گیری دوبخشی است. قرعه‌كشی هر شش ماه یكبار، چرخشی بوده و بین صندلی‌های جلو و عقب انجام می‌شود.
- دو ردیف اول جایگاه مجلس، ویژه مقامات كشوری است و هیچ نماینده ای در آنجا نمی‌نشیند.
- مجلس دو وظیفه نظارت و تنظیم قانون را بر عهده دارد.
- نمایندگان مجلس هویت عمومی دارند و می‌توانند به طرح(پیشنهاد مجلس) و لایحه (پیشنهاد دولت) رای بدهند.
- -دو نوع كمیسیون تخصصی و كمیسیون‌های خاص و ویژه در مجلس وجود دارد.
- كمسیسون تلفیق از محبوبترین كمیسیون‌های مجلس است. در این كمیسیون چون به بودجه پرداخته می‌شود پول وجود دارد. عضویت در این كمیسیون می‌تواند موجب انتخاب مجدد نماینده در دوره بعدی شود.
- كمسیسون تلفیق می‌تواند بستری برای فساد باشد.عدم شفافیت در این كمیسیون چالش‌های زیادی را به همراه داشته است. اعتبارنامه یكی از نمایندگان پر چالش مجلس یازدهم كه در بین مردم حوزه انتخابیه خود محبوبیت زیادی هم دارد به همین دلیل رد شد.
- ذات كمسیسون تلفیق، ایجابی است و بودجه را تخصیص می‌دهد و صرفا برای لایحه و طرح است.
- فراكسیون از گروهی نمایندگان همفكر تشكیل شده است. فراكسیون‌ها به مجلس، ذات حزبی می‌دهند و تلاش می‌كنند مسئله خاصی را در مجلس پیش ببرند.
- طرح پرسش از وزرا شفاف نیست و می‌تواند بستری برای فساد باشد. وزیر از ترس نماینده می‌تواند به خواسته وی تن بدهد.
- جلسات غیر علنی مجلس در مواردی برگزار می‌شود كه مطرح كردن اطلاعات به صورت علنی موجب ضرر به امنیت ملی شود.
- جلسات غیر علنی مجلس ضبط و طبقه‌بندی می‌شوند اما معمولا انتشار عمومی ندارد.


ریحانه صادقی:
- حوزه انتخاباتی یعنی واحد جغرافیایی كه یك نماینده انتخاب می‌كند و از همان حوزه وارد مجلس می‌شود.
- به دلایل مختلف مثل فوت و استعفای نماینده یك حوزه انتخابیه و حتی عدم تایید صلاحیت نماینده مذكور توسط شورای نگهبان، نماینده جایگزین در انتخابات میان دوره‌ای انتخاب خواهد شد.
- در مراسم تحلیف مجلس، نمایندگان در جلسه افتتاحیه متن سوگندنامه را قرائت و امضا می‌كنند.
- مجلس شورای اسلامی 15 شعبه یا گروه دارد كه پس از مراسم تحلیف به قید قرعه انتخاب می‌شوند. هر شعبه 6 عضو دارد.
- شعبه‌ها به اعتبارنامه‌های نمایندگان رسیدگی می‌كنند ، اعضای كمیسیون‌ها را مشخص می‌كنند و صلاحیت اعضای كمیسیون‌های تخصصی مجلس را تأیید می‌كنند.
- كمسیسون اصل 90 به شكایات از مجلس یا روند كار نمایندگان رسیدگی می‌كند.
- مجلس در واقع همان پارلمان است. استیضاح یكی از خصیصه‌های پارلمانی است. نماینده مجلس می‌تواند هیئت دولت و رئیس هیئت دولت(رئیس جمهور در ایران) را مورد سوال قرار داده و از وی توضیح بخواهد.
- استیضاح می‌تواند برای وزرا و رئیس جمهور انجام شود. برای استیضاح رئیس جمهور یك سوم از نمایندگان به شكل كتبی باید به رئیس مجلس درخواست بدهند.
- استیضاح وزیران، نیازمند درخواست كتبی حداقل 10 نفر از نمایندگان است.
- نمایندگان در صورت قانع شدن از پاسخ های وزرا و رئیس جمهور رأی اعتماد می‌دهند و در صورت قانع نشدن رأی عدم اعتماد می‌دهند.

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
كانال رادیو تهران را در پیام رسان بله به نشانی tehraan360@ جستجو كنید.
علاقه‌مندان می‌توانند برنامه‌های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.
*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.