به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران، اولین فصل از برنامه «میدان جمهوری» رادیو تهران با محور بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی بر روی آنتن رفت اما دومین فصل از این برنامه به مناسبت برگزاری دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره انتخابات با موضوع انتخابات بر روی آنتن رادیو تهران می‌رود.
مهمترین موارد مطرح شده در اولین برنامه این فصل كه با موضوع «سازوكار مجلس به زبان ساده» با حضور سه دانشجوی رشته فقه و حقوق دانشگاه تهران، ریحانه صادقی، روح الله طالبی و نویدرضا موسوی از رادیو تهران پخش شد به شرح ذیل است:

روح الله طالبی:
-نمایندگان مجلس می‌توانند در مورد جزئی‌ترین موارد(برنامه های كاربردی) تصمیم‌گیری كنند به همین جهت ما باید انقدر آگاهی داشته باشیم كه با استفاده از حق خود بدانیم نمایندگان مجلس چه كاری انجام می دهند.
- اگر بتوانیم نمایندگانی در راستای دغدغه‌هایمان انتخاب كنیم قطعا قوانین هم به سمت آنچه ما می‌خواهیم خواهند رفت در غیر اینصورت قوانینی كه مد نظر ما هست تصویب نخواهد شد.
- با نظر به سابقه عملكرد نامزدهای مجلس و البته با آگاهی، كمابیش می‌توان تشخیص داد روند عملكرد آنها در مجلس چگونه خواهد بود.
-در ایران باستان شورای بزرگان مجمعی از بزرگان طوایف با مشورت دادن به پادشاه حضور داشته است اما در حد نظارت بر عملكرد پادشاه محدود بوده است.
- احساس نیاز از مجلس در دوره مدرن و از زمانی شكل گرفت كه مفهوم جدید قانون ایجاد شد.
- مفهوم جدید قانون یعنی جامعه بتواند به دركی واحد از دستورات الزامی در راستای نظم بخشیدن به رفتارهای اجتماعی برسد.
- مجلس شورای ملی در ایران با هدف محدود كردن استبداد پادشاه تشكیل شد.
- برای اولین دوره مجلس شورای ملی همه مردم حق رأی نداشتند و طبق نظامنامه اصنافی فقط شاهزادگان قاجار،اعیان و اشراف، علما و طلاب، ملاكین و فلاحین، تجار و اصناف حق رأی داشتند. البته این هم شروطی داشت و ملاكین و فلاحین هم برای رأی دادن باید در آن دوره یك ملك به ارزش هزار تومان داشتند.
- انسان ایرانی به دلیل طبقانی شدن زندگی در طول سالها از دوره ساسانیان، با مفهوم انتخاب بیگانه بوده و صلاحیت تصمیم‌گیری نداشته است. پس از اسلام هم حكومت پادشاهی به جز دوره‌هایی كوتاه همینطور بوده و البته پس از عمومی‌شدن رأی‌دهی باز هم زنان از حق رأی محروم بودند.
- در ایران ؛ زمانیكه به دستور مظفرالدین شاه و پس از انقلاب مشروطه كه مجلس شورای ملی تشكیل شد، با همه تلاش نمایندگان، قوانین بسیار ابتدایی بوده و درك درستی از مجلس و حقوق اجتماعی وجود نداشته است.
- اگرچه مجلس شورای ملی به عنوان نهادی نظارتی در دوره قاجار توانست مسعودمیرزای ظل السلطان، شاهزاده قاجار(فرزند ناصرالدین شاه) را از حكمرانی اصفهان بركنار كند كه اقدامی بسیار مهم بود و اگر مجلس وجود نداشت آن اتفاق روی نمی‌داد تا اینكه (در دوره محمدعلی شاه) به توپ بسته می‌شود.
- مجلس شورای ملی پس از سقوط دوره ای پر فراز و نشیب را طی می‌كند تا به شعور دموكراسی و جامعه مدنی(مثل ورود زنان به مجلس) برسد.
- مردم ایران در دوره قاجار درباره مدرنیته آگاهی یافتند اما دقیقا نمی‌دانستند مدرنیته چیست.
- در دوره پهلوی اول با توجه به رویكرد حكومت، نهادهای مدرن مثل دادگاه ها و مجلس وارد می‌شوند اما با توجه به اینكه ذات حكومت پادشاهی به سختی از استبداد جدا می‌شود باز هم دچار چالش می‌شویم.
- مجلس شورای ملی دوره پهلوی اول موضوعاتی در مورد اینكه آیا به مصلحت كشور هست كه همه بتوانند رأی بدهند یا خیر و یا اینكه نمایندگان چگونه باید انتخاب شوند مطرح شد.
- روحانیون به عنوان مخالفان نهادهای مدرن و حكومت مشروطه و زنان و متخصصان هر حوزه در دوره پهلوی احساس می‌كنند باید در مجلس حضور داشته باشند. در این دوره مجلس در این دوره در حال تثبیت است.
- از نیمه دوم حكومت پهلوی دوم در نهایت به ایده واحدی از مجلس رسیده و مجلس جایگاه خود را پیدا می‌كند و نماینده حق و حقوق خود را می‌داند.
- مجلس ملی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با تغییر جزئی ماهیت به مجلس شورای اسلامی تبدیل شد.
- مجلس در عمل، دو وظیفه نظارت برحاكمیت به عنوان وظیفه مهمتر و قانونگذاری را بر عهده دارد.
- نماینده مجلس، شخصیتی حقوقی دارد.

نویدرضا موسوی:
- بر اساس اصل تفكیك قوای مونتسكیو؛ سه قوه مجریه، مقننه و قضاییه مسئول سیاستگذاری یك كشور هستند.
- در كودكی مسئولیت كارهای ما بر عهده پدر و مادر است اما وقتی بزرگ شدیم ، خودمان باید پاسخگوی اعمالمان باشیم.
- نقص در آگاهی موجب اشتباه در انتخاب می‌شود، تاوان اشتباه ما در جامعه را عموم مردم باید پرداخت كنند.
- تمام ساختارهای كشور نیازمند بستر قانونی است. داده‌هایی از مصاحبه‌های یك نامزد مجلس در اختیار ما قرار می‌گیرد . این داده‌ها مشخص می‌كند آیا آن فرد می‌تواند نماینده خوبی از طرف ما در مجلس باشد یا خیر.
- حضور روشنفكران ایرانی در كشورهای صاحب مجلس از یك طرف و استبداد پادشاه از طرف دیگر موجب احساس نیاز به مجلس(قانونگذاری) در كشورمان در دوره قاجار شد.
- همزمان با مجلس شورای ملی اول، عدالتخانه در كشور بوجود آمد. مردم ما گمشده ای به نام عدالت و برابری داشتند. به خاطر همین سراغ مشروطه رفتند.
- از همان مجلس ملی اول، مردم، دستورهای اجرایی را از نماینده خود در مجلس(قوه مقننه) انتظار داشتند. در حالیكه اینكار بر عهده قوه مجریه است.
- ذات شكل‌گیری مجلس ملی در ایران مباحث كلان و احقاق حقوق عامه مردم نبوده بلكه مباحث خُرد بوده است.
- در زمان شكل‌گیری مجلس ملی، فرهنگ دموكراسی وجود نداشته و مجلس با میدان مین روبرو بوده است. منسوبین نظام سلطنتی از وجود این نهاد جدید به عنوان محدودكننده قدرت راضی نبودند به همین جهت نمایندگان مجلس هم برای حساس نكردن نظام ، محافظه كار بودند كه البته در پایان صدای مجلس زیر صدای توپ‌های لیاخوف روسی خفه شد.
- یك سری از چالش‌های مجلس ملی در دوره قاجار به دلیل نظام پادشاهی و استبدادی بود. سه قوه در دست شاه بودند. نظام شاهنشاهی به مجلس به شكل مانع نگاه می‌كرد.
- مجلس از دوره احمدشاه كشورمان به مرور ثبات بیشتری می‌یابد تا زمانیكه رضاخان در ارتش نظام قاجار جایگاه ویژه یافته و به عنوان فرمانده ارتش(سردار سپه) انتخاب می‌شود.
- رضاخان به مرور و در پی كودتای سال 1299 در حالیكه شاه(احمدشاه) خارج از كشور است به قدرت اول كشور تبدیل می‌شود و مجلس هم استحاله می شود.
- رضاخان به تخت سلطنت طمع داشت و مانع او مجلس بود و او نیازمند موافقت مجلس بود و در نهایت به نظام جمهوری رسید كه شهید مدرس با آن مخالف بود. سركوب آغاز شده و مجلس ملی در نهایت به سلطنت رضاشاه تن می‌دهد.
- پس از شروع سلطنت رضاشاه، او بواسطه افرادی مثل تیمورتاش، مجلس را در مشت خود گرفته و مجلس را ابزاری برای سلطنت خود می‌كند. این استبداد تا شهریور سال 1320 و اشغال ایران به دست متفقین ادامه می‌یابد.
- در شهریور 1320 با آغاز سلطنت محمدرضا شاه، مجلس آزادی بیشتری پیدا می‌كند چون شاه جوان هنوز قدرت چندانی ندارد و حتی برخی از آدمهای پدرش را هم بركنار یا محاكمه می‌كند.
- آزادی نسبی سیاسی كشور در دوره پهلوی دوم تا ملی شدن صنعت نفت ادامه می‌یابد.
- در اسفند 1329 صنعت نفت ملی شده و دولت مصدق در اردیبهشت 1330 تشكیل می‌شود. شاه در این زمان در كمترین حالت قدرت قرار دارد و از كشور خارج شده است.
- بالاترین قدرت مجلس در همین بازه بود كه خیلی كوتاه بود و دولت مصدق در نهایت با كودتای سیاه (كودتای 28 مرداد) سقوط می‌كند و دیگر ما تحركات خاصی را از مجلس شورای ملی تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران شاهد نیستیم.

ریحانه صادقی:
- با گسترش جامعه و پیچیده تر شدن ارتباطات ما حق داریم بدانیم با كسب آگاهی درست، چگونه باید بهترین انتخاب را داشته باشیم؟
- حق؛ یك امتیاز است. با انتخابات امتیازمان را به دست شخصی می دهیم كه در مجلس وكیل ما بوده و قانونگذاری خواهد كرد. باید بدانیم امتیازی كه ما به این افراد می‌دهیم در چه جهتی حركت خواهد كرد.
- آزادی سیاسی می‌تواند به صورت مستقیم مثل برگزاری همه‌پرسی و یا به طور غیر مستقیم به صورت شركت در انتخابات مجلس نمود پیدا كند.
- در دوره تشكیل مجلس شورای ملی ، جمعیت كم بوده و دغدغه‌ها بسیار سطحی بوده است.
- حقوق اجتماعی؛ یك سری از حقوق‌ است كه قانونگذار برای مردم( اتباع و مقیم یك كشور) قائل است. حقوق اجتماعی مثل نمایندگی مجلس در حقوق مدنی تنیده شده است.
- مردم ما مصادیق حقوق شهروندی را نمی‌دانند.
- پارلمان یك سری از افراد هستند كه در هر كشور برای ایجاد و نظارت بر قانون(مجلس) گمارده می شوند.
- در كشورهایی كه تفكیك قوا داریم پارلمان همان مجلس(قوه مقننه) است و حكومت حكومت پارلمانی، مشروطه یا ملی است. حكومت های پارلمانی‌ معمولا دو مجلسی هستند.
- منافع شخصی یك گروه خاص در دوره پادشاهی به منافع عمومی ترجیح داده می‌شد.

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
كانال رادیو تهران را در پیام رسان بله به نشانی tehraan360@ جستجو كنید.
علاقه‌مندان می‌توانند برنامه‌های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.
*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.