میدان جمهوری شنبه تا چهارشنبه از ساعت 12:30 به مدت 60 دقیقه

رادیو تهران

ميدان جمهوري

بررسی تاریخچه حضور زنان ایرانی در عرصه اجتماع و سیاست در «میدان جمهوری»/ قسمت اول+فایل صوتی

چهارمین قسمت فصل دوم برنامه «میدان جمهوری» با موضوع «زنان و انتخابات» با شرحی از چگونگی كسب حق رأی زنان در ایران و حضور فعال آنها در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی از رادیو تهران پخش شد.

1402/12/06
|
21:42
|

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران، اولین فصل از برنامه «میدان جمهوری» رادیو تهران با محور بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی بر روی آنتن رفت اما دومین فصل از این برنامه به مناسبت برگزاری دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره انتخابات با موضوع انتخابات بر روی آنتن رادیو تهران می‌رود.
مهمترین موارد مطرح شده در چهارمین برنامه این فصل كه با موضوع « زنان و انتخابات » با حضور ریحانه صادقی، روح الله طالبی و نویدرضا موسوی ؛ سه دانشجوی رشته فقه و حقوق دانشگاه تهران رادیو تهران پخش شد به شرح ذیل است:

روح الله طالبی:
- از زمان شكل‌گیری تمدن‌های جدید، كنش‌های مرتبط با روابط قدرت همیشه عرصه ای مردانه بوده و زنان در سیاستگذاری ها نقشی نداشته اند.
- زمانیكه برای اولین بار مفهوم رأی عمومی و دموكراسی مطرح شد طبیعی بوده كه مبنا بر حضور مردان باشد.
- در جهان مدرن سالها پس از شكل‌گیری دولت‌های مدرن، زنان همچنان از حق رأی محروم بوده اند چون فكر می‌كردند از منظر طبیعی و فطری وظایف زنان بچه‌داری و خانه‌داری است و زنان نباید در عرصه عمومی نقش‌آفرین باشند. برخی هم معتقد بودند زنان صلاحیت رأی‌دهی ندارند.
- طرفداران انگاره نقصان عقل زنان اعتقاد داشتند زنان نمی‌توانند انتخاب درستی داشته باشند و همین ایده موجب محروم شدن زنان از حضور در عرصه‌های عمومی شد.
- بعد از شكل‌گیری اندیشه‌های مدرن و جنبش‌های فمنیستی (كه البته نباید ساده انگارانه به هر نوع رویكرد زنانه‌نگر برچسب فمنیستی بزنیم و از طرف دیگر انتقادات به فمنیسم را به دیگر نگاه ها تعمیم دهیم) حق رأی زنان به وجود آمد.
- با توجه به مبانی آزادی فردی و عقلانیت كه بین زنان و مردان تفاوت قائل نبود ، حق رأی به زنان داده شد. اولین بار نیوزلند در سال 1893 به زنان حق رأی داد.
- در ایالت متحده آمریكا تا میانه دوم قرن بیستم دادگاه‌ها و محاكم اجازه داشتند واژه شخص و فرد به مردان محدود كنند و زنان حتی به عنوان یك فرد در نظر گرفته نمی‌شدند با اینكه از چندین سال پیش از آن زنان حق رأی داشتند.
- بحث حق رأی زنان در ایران برای اولین بار ذیل انقلاب سفید مطرح شد.
- در مجلس شورای ملی (پیش از انقلاب اسلامی)، حضور زنان حداقلی بوده است و زنانی صاحب كرسی می‌شدند كه در مناسبات قدرت پیشینه داشته اند. این اتفاق پس از انقلاب هم بوده است.
- روحانیون به شدت با حق رأی زنان در ذیل انقلاب سفید مخالف بودند كه البته دلایلی دارد و امام خمینی(ره) هم به شدت مخالف این امر بودند.
- امام خمینی(ره) با حق رای زنان ذیل انقلاب سفید مخالف بودند چون اولا سالها نگاه عموم جامعه با رویكرد فقهی ممنوعیت زنان در جامعه همراه بوده و دوم اینكه حتی مردان هم در دوره انقلاب سفید در دوره پهلوی دوم تاثیر سیاسی نداشته اند. وقتی جامعه امری را بدیهی میداند نمی‌توان با آن بدون یك فرایند مخالفت كرد. امام خمینی(ره) پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با فراهم شدن شرایط، بر حق رأی زنان و حضور آنها در جامعه تاكید كردند.
- فضایی كه در دوره پهلوی اول برای حضور اجتماعی زنان در جامعه مطرح شد از نظر دینی و سنتی برای زنان مناسب نبوده است . اولین شرط حضور زنان در جامعه خارج شدن از قیودات مذهبی حداقل در ظاهر بوده است. زنانیكه در این دوره به اجتماع (ادارات و ...) وارد شدند در وهله اول باید بی‌حجاب میبودند. همین امر موجب مخالفت جامعه روحانیت با حضور اجتماعی زنان در این دوره بوده است.
- در قرآن كریم بر بیعت زنان با پیامبر(ص) و حضور آنها در مساجد تاكید شده است.
- رهایی از تصویر غالب سنتی از خانواده سخت است. همانطور كه شاهد هستیم لایحه « حمایت از زنان در برابر خشونت» علیرغم تاكید رهبر معظم انقلاب حتی از طرف رسانه‌ها و تفكرات سنتی بلاتكلیف باقی مانده و در مجلس خاك می‌خورد.
- برخی كشورها زنانه اداره می‌شوند كه می‌توان به نروژ و نیوزلند اشاره كرد.
- خانم منیره گرجی به عنوان مجتهد و فقیه تنها زنی بوده كه در مجلس خبرگان رهبری حضور داشته است اما در ادامه به دلایلی نقش خود را ادامه نداده است.


ریحانه صادقی:
- حضور سیاسی زنان در كشور ما سابقه دارد كه می‌توان به نقش زنان در نهضت تنباكو اشاره كرد.
- حق رأی زنان به شكل رسمی در سال 1341 ه.ش به زنان ایرانی اعطا شد.
- مجلس در ایران تاریخچه 117 ساله دارد.
- در دوره نخست مجلس ملی، زنان از نمایندگی و حق رأی منع شده بودند.
- در دوره پهلوی دوم لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی ذیل انقلاب سفید حق رأی زنان را به رسمیت می‌شناخت كه به ویژه روحانیون با این بند به شدت مخالف بودند.
- امام خمینی(ره) در دوره انقلاب سفید به شدت با حق رأی زنان مخالفت كردند اما با كمی جستجو می‌توان دید كه امام راحل(ره) پس از پیروزی انقلاب اسلامی بر حضور زنان در جامعه تاكید و اصرار دارند.
- نقش زنان در جامعه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران پر رنگ می‌شود و اعتماد به نفس آنها افزایش می‌یابد كه می‌توان به حضور زنان در نهضت سوادآموزی اشاره كرد.
- در 8 سال جنگ تحمیلی نقش زنان بسیار پررنگ تر می‌شود و حتی زنانی داشتیم كه سلاح در دست گرفتند.
- پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با شرایطی كه برای زنان فراهم شد، در دوره دهم مجلس شورای اسلامی تعداد نمایندگان زن به 17 نفر رسید و تلاش شد فراكسیون بانوان فعالتر شود.


نویدرضا موسوی:
- فعالیت عموم سیاستمداران خانم از پهلوی دوم و پس از آن عموما رانتی و با تكیه بر حضور همسران و پدران بوده است. این زنان وابستگی دائمی سیاسی به (مردان) حامی داشته اند و غالبا كنشگری آنها پس از حامیان متوقف شده است.
- پروژه ای در كشور سر دامادهای سیاسی هم داریم!
- برای رسیدن به یك پست سیاسی نیازمند زمینه‌ها و فرایندهایی هستیم كه برای همه در مقام سیاسی یكسان است . آقایان در ایران همین فرایند را طی می‌كنند اما خانم‌ها عموما با رانت وارد می‌شوند و پس از یك دوره سریعا فضا را ترك می‌كنند. این رویه جلوی فعالیت زنانی كه با فرایند رسمی وارد می‌شوند را می‌گیرد.
- زنان برای فعالیت سیاسی در ایران، الگوی مناسبی برای خود ندارند.

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
كانال رادیو تهران را در پیام رسان بله به نشانی tehraan360@ جستجو كنید.
علاقه‌مندان می‌توانند برنامه‌های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.
*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.

دسترسی سریع
میدان جمهوری