به گزارش پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران، حسن قاسم پور نویسنده و پژوهشگر و استاد دانشگاه فلسفه اول خرداد به مناسبت روز بزرگداشت صدرالمتالهین ملاصدرای شیرازی با حضور دربرنامه گفتاورد رادیو تهران درباره این فیلسوف گفت: در تقویم ایران دو روز برای فیلسوفان شناخته شده اختصاص داده شده است یكی ابن سینا و دیگری ملاصدرا.

او با بیان اینكه ابعاد فلسفی ابن سینا در ایران مغفول مانده است؛ گفت: ولی ملاصدرا در این زمینه خوش شانس‌تر بوده است. سی و اندی سال است كه بنیاد حكمت اسلامی صدرا كارخود را آغاز و نشست های متوالی را برگزار می كند. در دو سال اخیر هم به علت بیماری كرونا نشست ها مجازی برگزار شده است.

این عضو هیات علمی دانشگاه ملاصدرا را به مثابه فیلسوفی بی‌وطن توصیف كرد و گفت: ملاصدرا و اندیشه های او روی همه نژادها تاثیر می‌گذارد ولی در عین حال در زمان مناقشه قومی، حفظ میراث معنوی باید مورد اهتمام باشد.

او درباره جایگاه ملاصدرا در تاریخ حكمت و فلسفه ایران گفت: باید ابتدا پرسید كه فلسفه به چه كار می‌آید؟ هایدگر در بند سوم مقدمه «هستی و زمان» نیز این پرسش اساسی را طرح می كند؛ هایدگر معتقد است بحران در علوم را تنها با فلسفه می توان پاسخ داد، پرسش‌های بنیادین از آن فلسفه است. همانطور كه ارسطو در متافیزیك نسبت علوم را با هم مشخص می كند.
قاسمی افزود: به گفته سقراط فقط با فلسفه می‌توان نیك و بد را تفسیر كرد. از همین رو برای معنای زندگی باید به فلسفه تمسك كرد.

او با انتقاد از اینكه فیلسوفان را در درون خرد ایرانی مورد توجه قرار ندادیم، گفت: در كتاب‌هایی كه درباره فارابی نوشتم مساله خرد ایرانی را مطرح كردم. در همین زمینه شاردن در دوره صفویه 12 سال در ایران بوده است. در طی این مدت مهمترین سفرنامه در ایران را نوشت كه در 12 جلد چاپ شد و در چاپ های بعدی در سه جلد منتشر شد. شاردن و این كتاب پایه‌گذار ایران شناسی در اروپا بوده است.
این پژوهشگر با بیان اینكه برخلاف تصور عمومی كه یونان را صبحگاه فلسفه می دانند و مابقی را تابع آن گفت: حكمت و اندیشه ورزی از ایران و هند آغاز شد و به فینیقیه و یونان رسید .

او تصریح كرد: خرد ایرانی نه نژاد و نه قوم است بلكه از سنخ تفكر است. گاه انسانی تر و گاه علمی تر است در حوزه خرد ایرانی وجه انسانی بیشتر مورد توجه است. سهرودی و ملاصدرا نیز حیث انسانی تر بودن را در اندیشه هایشان مورد توجه قرار دادند.
او بر لزوم شناخت هر اندیشمند از روی تفكرات او تاكید كرد و گفت: باید با متن و واقعیات متفكر مواجه بشویم نه نظر دیگران درباره او.
او افزود: به گفته فارابی جامعه اسلامی بی‌بنیاد شده است قدرت برمبنای زور و غلبه شكل گرفته است. فارابی بر فضیلت های چهارگانه‌ای معتقد است كه به باور او هر انسانی كه دارای بیشترین دانش و حكمت باشد باید در راس قدرت قرار بگیرد. بر اساس این نگاه رویكرد پوپولیستی جامعه را به بیماری می‌كشاند.

او در پاسخ به این پرسش كه ملاصدرا چه انحرافی را در جامعه انسانی آن زمان دیده بود كه كتاب اسفار را نوشته است، گفت: صدرا المتالهین در مقدمه این كتاب دو وضع فقدان عقل و فقدان اخلاق را بیان می كند. اینكه چرا جامعه امروزی احساس نیاز به خواندن ملاصدرا نمی كند خود پرسش بنیادینی است. جامعه ای كه اخلاق را از دست بدهد همه چیز را از دست می دهد.

این پزوهشگر با بیان اینكه فیلسوفان حاملان عقلانیت در جامعه هستند خاطرنشان كرد: نباید اندیشه فیلسوفان را در جامعه كنار گذاشت و تنها به اصطلاحات آنها اكتفا كرد. امروز مردم مطالب یك واعظ را بیشتر می خوانند تا یك فیلسوف و اینكه جامعه به ملاصدرا احساس بی‌نیازی می‌كند یعنی جامعه غافل است. فیلسوفان باید حیات و زیست اجتماعی را تبیین كنند.


او با اشاره به نوآوری ملاصدرا در حوزه اندیشه گفت: در همه ادوار منشاء همه تغییرات فیلسوفان بودند؛ ملاصدرا نیز مهمترین فیلسوفی است كه بازخوانی ایرانی اسلامی كرده است. حكمت متعالیه او بیانگر همین مطلب است. فیلسوفان اسلامی در حكمت متعالیه فلسفه را بدون معنای زندگی و توجه به اخلاق ، فرهنگ، اخرت، سعادت، دنیا و زیست سامان نمی دهند و حكمت متعالیه به معنای جامعیتی است كه تمامی اضلاع و ساحات در باب زندگی و زیست انسانی را در بر می گیرد.
او تصریح كرد: جامعه امروز ما نیازمند خوانشی جدید از ملاصدرا است. متاسفانه ملاصدرا را از این باب نخواندیم . باید ملاصدرا را بار دیگر به نحو انضمامی‌تر از باب تفكر بخوانیم.

مخاطبان در سرتاسر دنیا از طریق وب سایتWWW.RADIOTEHRAN.IR ضمن استفاده از پخش زنده شبكه، در جریان آخرین خبرهای رادیو تهران قرار بگیرید.
ما را در اینستاگرام و دیگر شبكه‌های اجتماعی با شناسه tehraan360@ پیدا و همراهی كنید.
همچنین علاقه‌مندان می توانند برنامه های رادیو تهران را از اپلیكیشن ایران صدا دریافت كنند.
*هرگونه بهره برداری و استفاده از محتوای پایگاه اطلاع رسانی رادیو تهران تنها با ذكر منبع مجاز است.